Page 38 - kpiebook67039
P. 38
37
ในบริบทของการพัฒนาชุมชน พบว่านิยามของการจัดกระบวนการนั้น หมายถึง
การผสมผสานกันระหว่างประสบการณ์ภายในพื้นที่ และองค์ความรู้ผ่านกระบวนการในการพูดคุย
และกิจกรรมที่เข้าร่วม มีจุดมุ่งหมายเพื่อที่จะแก้ไขปัญหาภายในชุมชนหรือพัฒนาให้กลายเป็น
สังคมที่ดีขึ้น โดยดึงศักยภาพหรือความสามารถที่หลากหลายของแต่ละคนมาใช้ภายใต้
การช่วยเหลือของผู้น�ากระบวนการ (Bulbul, n.d.) องค์กร USAID เช่นเดียวกันกล่าวถึงการจัด
กระบวนการว่าเป็นการสร้างการเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นระบบโดยปราศจากการแทรกแซงทางตรง
ตัวแสดงในพื้นที่สามารถที่จะมีส่วนร่วมและเป็นเจ้าของการพัฒนา
โดยสังเขป พบว่าค�านิยามและความหมายของการจัดกระบวนการนั้นมีความสอดคล้อง
ไปในทิศทางเดียวกัน แม้ว่าจะเป็นการอธิบายผ่านบริบทที่แตกต่าง แต่ความคล้ายคลึงที่ปรากฏคือ
1. การเน้นปัจเจกบุคคลในฐานะผู้สร้างการเปลี่ยนแปลงให้เกิดขึ้นได้ด้วยตนเอง
2. สภาวะที่เหมาะสมหรือเครื่องมือที่ช่วยสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงในปัจเจกบุคคล
3. ความสัมพันธ์ของปัจเจกและความเป็นกลุ่มในการมีส่วนร่วม
นอกจากนี้ ข้อสังเกตอีกประการหนึ่งที่พบในการให้ค�านิยามของการจัดกระบวนการคือ
ความเป็นคนนอก (Outsider) ในลักษณะหนึ่งการจัดกระบวนการ คือการแทรกแซงโดยอิทธิพล
จากภายนอก แต่เป็นการแทรกแซงที่ไม่เน้นการครอบง�า กล่าวคือ กระบวนกรสวมบทบาทของ
การเป็นตัวกลางในการสร้างและส่งเสริมพื้นที่เพื่อให้ผู้เข้าร่วมบรรลุเป้าหมายด้วยตนเองมากกว่า
การแสดงออกทางความคิดเห็นหรือชักน�าให้เชื่อตาม (Merril et al., 1994; Gregory & Room,
2001; Diaz-Puente et al., 2014)
ลักษณะดังที่ได้กล่าวนี้ สอดคล้องกับรากศัพท์ทางละตินของค�าว่า Facilitate ซึ่ง
หมายถึง ‘to enable, to make easy’ หรือ ท�าให้เกิดขึ้นได้ ท�าให้ง่าย โดยอาจจะอธิบายได้ถึง
บทบาทของการท�าให้เกิดขึ้นผ่านการจัดกระบวนการให้แก่ปัจเจกบุคคลเพื่อจุดประสงค์ที่หลากหลาย
นอกเหนือจากการนิยามแล้ว พบว่า การจัดกระบวนการมี 3 องค์ประกอบส�าคัญหลัก ได้แก่
1. ผู้จัดกระบวนการหรือวิทยากรกระบวนการ (Facilitator)
ผู้ที่เข้าไปท�าให้เกิดกระบวนการ มีบทบาทส�าคัญเป็นอย่างมากในการก�าหนดว่า
กระบวนการนั้นจะประสบความส�าเร็จหรือไม่ ปัจเจกบุคคลที่เข้าร่วมจะสามารถบรรลุจุดประสงค์
ตามที่ตั้งเป้าหมายไว้ได้หรือไม่ขึ้นอยู่กับการบริหารของผู้จัดกระบวนการ โดยบทบาทส�าคัญนอกจาก
การด�าเนินการบริหารกระบวนการแล้วยังมีหน้าที่หลักในการผลักดัน และสนับสนุนปัจเจกบุคคล
ให้ไปตามทิศทางของกระบวนการที่ได้มีการวางเอาไว้ ทั้งยังส่งเสริมให้เกิดการสะท้อนทางความคิด
จากประสบการณ์ที่ได้ในกระบวนการด้วยเช่นเดียวกัน
