Page 48 - kpiebook66023

มาตรการทางกฎหมาย : ศึกษารูปแบบนิติบุคคลที่เหมาะสมเพื่อการส่งเสริมวิสาหกิจเพื่อสังคม

ทะเบียนเป็นแบบ 6(1) หรือ 6(2) ตามที่ปรากฏหลักฐานว่า มูลนิธิและสหกรณ์ก็ต้องเลือกประเภทของ
วิสาหกิจเพื่อสังคมเช่นกัน

อย่างไรก็ดี ค าว่า “ผู้เป็นเจ้าของกิจการ” ตามมาตรา 5(3) นั้น เป็นค าที่กว้าง ซึ่งสามารถ

ตีความได้ว่าหมายถึง ผู้ถือหุ้น (รูปแบบบริษัท) หุ้นส่วน (รูปแบบห้างหุ้นส่วน) หรือแม้แต่สมาชิกสหกรณ์ได้
(รูปแบบสหกรณ์) แต่ส าหรับสหกรณ์นั้น เป็นการตีความในเชิงแนวคิดที่ได้กล่าวไปบทที่ 2 ว่าสมาชิกย่อมมี
82
สถานะเป็นทั้งเจ้าของและลูกค้าด้วย แต่หากศึกษากฎหมายสหกรณ์ จะพบว่า กฎหมายใช้ค าว่า
83
“สมาชิก” การใช้ค าในกฎหมายวิสาหกิจเพื่อสังคมจึงควรจะใช้ค าตามกฎหมายสหกรณ์ด้วย เพื่อป้องกัน
การตีความไปในแนวทางอื่นได้ เพราะแม้ว่า “สมาชิกของสหกรณ์” จะสามารถตีความว่าหมายถึง “เจ้าของ
กิจการ” ได้ แต่ไม่น่าจะสามารถตีให้หมายถึง “หุ้นส่วนหรือผู้ถือหุ้น” ได้เลย ย่อมท าให้รูปแบบสหกรณ์
ไม่เข้าเงื่อนไขตามที่มาตรา 6 ก าหนด ในทางแนวคิดนั้น สหกรณ์เป็นวิสาหกิจเพื่อสังคมรูปแบบหนึ่งด้วย
และจากการศึกษาพบว่า วิสาหกิจเพื่อสังคมในยุโรปมีพัฒนาการแรกเริ่มมาจากกลุ่มสหกรณ์ด้วย
84
นอกจากนี้ ยังมีการพัฒนากฎหมายสหกรณ์ส าหรับวิสาหกิจเพื่อสังคมโดยเฉพาะด้วย เช่น กฎหมายสหกรณ์
เพื่อสังคมของประเทศอิตาลี เรียกว่า The Italian Law 381/1991 on Social Cooperatives ดังนั้น
85
แม้ว่าในทางปฏิบัติจะมีการจดทะเบียนสหกรณ์เป็นวิสาหกิจเพื่อสังคมได้แล้วก็ตาม แต่ผู้เขียนเห็นว่าควรจะ

มีการแก้ไขการใช้ค าตามกฎหมายให้ถูกต้องและสอดคล้องกันด้วย
อย่างไรก็ตาม แม้จะมีการแก้ไขหรือเพิ่มเติมค าว่า “ผู้เป็นเจ้าของกิจการ” ก็อาจยังไม่

สามารถตีความให้ครอบคลุมรูปแบบองค์กรไม่แสวงหาก าไร เช่น มูลนิธิและสมาคมได้ กล่าวคือ แม้ว่า
86
กฎหมายสมาคมจะก าหนดให้มี “สมาชิก” แต่สถานะของสมาชิกไม่ใช่เจ้าของกิจการ เพราะสมาคมจะไม่
87
มีการแบ่งปันรายได้หรือก าไรให้กับสมาชิก ส่วนมูลนิธิไม่มี “สมาชิก” และ “ไม่แสวงหาก าไร” ซึ่งอาจ
ตีความได้ว่า มูลนิธิและสมาคมจะเข้าตามประเภทวิสาหกิจเพื่อสังคมที่ไม่ประสงค์จะแบ่งปันก าไรโดย

82 Gui, supra note 12. และ ส านักงานสหกรณ์จังหวัดชัยนาท. (n.d.). ความรู้เกี่ยวกับสหกรณ์ ข้อเปรียบเทียบระหว่าง

สหกรณ์กับองค์กรธุรกิจรูปอื่น.
https://web.cpd.go.th/chainat/index.php/promote/fundcoop/129-aboutcoop
83 พระรำชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2542 มำตรำ 4 “สมาชิก” หมายความว่า สมาชิกของสหกรณ์ หรือสมาชิกกลุ่ม

เกษตรกร
84 Roopesh Kaushik. (2022). Understanding Cooperatives as Social Enterprises. Economic & Political
Weekly, 57(5).
https://www.epw.in/journal/2022/5/perspectives/understanding-cooperatives-social-enterprises.html
85 OECD. (2022). Case study – Law on Social Cooperatives in Italy: Adjustment of an Existing Cooperative
Law to Support Social Enterprise Development, in Designing Legal Frameworks for Social Enterprises:
Practical Guidance for Policy Makers. Paris: OECD Publishing.
86 ประมวลกฎหมำยแพ่งและพำณิชย์ มำตรำ 81 การขอจดทะเบียนสมาคมนั้น ให้ผู้จะเป็นสมาชิกของสมาคมจ านวนไม่
น้อยกว่าสามคน ร่วมกันยื่นค าขอเป็นหนังสือต่อนายทะเบียนแห่งท้องที่ที่ส านักงานใหญ่ของสมาคมจะตั้งขึ้น พร้อมกับแนบ
ข้อบังคับของสมาคม รายชื่อ ที่อยู่ และอาชีพของผู้จะเป็นสมาชิกไม่น้อยกว่าสิบคน และรายชื่อ ที่อยู่และอาชีพของผู้จะ
เป็นกรรมการของสมาคมมากับค าขอด้วย
87 ประมวลกฎหมำยแพ่งและพำณิชย์ มำตรำ 78 การก่อตั้งสมาคมเพื่อกระท าการใด ๆ อันมีลักษณะต่อเนื่องร่วมกันและ 33
มิใช่เป็นการหาก าไรหรือรายได้มาแบ่งปันกัน ต้องมีข้อบังคับและจดทะเบียนตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายได้