Page 134 - kpiebook65022

ในส่วนของการมีส่วนร่วมโดยทั่วไปในระดับระหว่างประเทศ ได้แก่ งานวิจัยแนวคิดภูมิภาค
นิยมกับนโยบายด้านความมั่นคงรูปแบบใหม่ด้านสิ่งแวดล้อม กรณีศึกษา กลุ่มประชาคมอาเซียน (ภัณณิน

สุมนะเศรษฐกุล, กนกรัตน์ ยศไกร, และเมธินี ภูวทิศ, 2561) ที่ศึกษาเกี่ยวกับแนวนโยบายและการด าเนินงาน
ของแนวทางความร่วมมือด้านสิ่งแวดล้อมภายใต้กรอบประชาคมภูมิภาคอาเซียน

จากประเด็นการมีส่วนร่วมทั่วไปทั้งระดับพื้นที่และระหว่างประเทศ ท าให้พิจารณาได้ว่าใน
เชิงความร่วมมือระหว่างประเทศเกี่ยวกับประเด็นสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภูมิภาคอาเซียนยังไม่มี
ประสิทธิภาพ เพราะยังมีความแตกกระจายทางนโยบายและแนวทางอยู่มาก อีกทั้ง อาเซียนยึดหลักไม่

แทรกแซงกิจการภายในซึ่งกันและกัน ยิ่งท าให้ความร่วมมือด้านสิ่งแวดล้อมเกิดขึ้นได้ยากในภูมิภาคนี้ ดังที่
ภัณณิน สุมนะเศรษฐกุล กนกรัตน์ ยศไกร และเมธินี ภูวทิศ พบว่า ในอาเซียนยังคงมีความเหลื่อมล้ าเกิดขึ้น
ในการวางนโยบายและด าเนินนโยบายไปปฏิบัติ ความเป็นภูมิภาคร่วมกันกับประเด็นความมั่นคงรูปแบบใหม่
ทั้งในด้านสิ่งแวดล้อม ยังคงท าให้แนวคิดเรื่องภูมิภาคนิยมไม่สามารถเกิดขึ้นแบบเต็มรูปแบบได้ อาจมีพื้นฐาน

เรื่องความเหมือนและความต่างทางด้านภูมิสังคม ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมและการเมืองที่ผ่านมา ท าให้
แนวคิดการส่งเสริมความเป็นภูมิภาคนิยม โดยเฉพาะประเด็นความมั่นคงรูปแบบใหม่ด้านการป้องกัน
สิ่งแวดล้อมไม่อาจเกิดขึ้นได้จริงในขณะนี้ เพราะนโยบายที่แต่ละประเทศรัฐสมาชิกน ามาบังคับใช้ยังคงมีความ

แตกต่างกันอยู่ อย่างไรก็ตาม การส่งเสริมความเป็นภูมิภาคในรูปแบบของประชาคมอาเซียนมีความแตกต่าง
จากประชาคมในภูมิภาคอื่น คือ การไม่แทรกแซงกิจกรรมทางการเมืองซึ่งกันและกัน จะช่วยส่งผลให้ความ
ตึงเครียดในภูมิภาคมีน้อยลง แต่อาจส่งผลกระทบให้เกิดความล่าช้าต่อความร่วมมือทางด้านประเด็นที่มีความ
ละเอียดอ่อนอย่างเรื่องความมั่นคงได้ ข้อค้นพบอีกประการหนึ่งคือ ภัยสิ่งแวดล้อมเป็นปัญหาที่พบทั้งในพื้นที่
ประเทศไทยและประเทศเพื่อนบ้านอาเซียน แต่ส่วนใหญ่ให้ความส าคัญกับผลประโยชน์แห่งชาติมากกว่า เนื่องด้วย

พื้นฐานความไม่เท่าเทียมกันของพลเมืองในประชาคมอาเซียน รวมทั้งความคิดของการพัฒนาแบบทุนนิยมที่
เน้นและให้ความส าคัญกับนโยบายการขับเคลื่อนทางเศรษฐกิจเป็นหลัก รวมทั้ง การรับฟังเสียงจากประชาชน
ในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากสิ่งแวดล้อมมีรูปแบบเปลี่ยนไป คนในพื้นที่ยังไม่มีความเข้าใจที่ถูกต้องในการ

ป้องกันและรองรับปัญหาที่เกิดขึ้น กลไกภาครัฐไม่สามารถติดตามเพื่อแก้ปัญหาดังกล่าวที่มีความซับซ้อน
(ภัณณิน สุมนะเศรษฐกุล, กนกรัตน์ ยศไกร, และเมธินี ภูวทิศ, 2561)

ส าหรับการมีส่วนร่วมในระดับพื้นที่ มีตัวอย่างงานวิจัยที่ให้ข้อค้นพบว่า การมีส่วนร่วมของ
ประชาชนยังอยู่ในระดับไม่สูงมากนัก ขณะเดียวกันบางพื้นที่ก็มีรูปแบบการมีส่วนร่วมที่ดี เช่น งานวิจัยของ
อารีรัตน์ วชิรเสรีชัย พบว่า ประชากรที่ศึกษามีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม โดยเข้าไปมีส่วนร่วมกิจกรรมทางการ

เมืองมากขึ้น แต่ยังคงอยู่ในระดับต่ า ส าหรับกิจกรรมการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเข้าร่วมกิจกรรมเพิ่มมากขึ้น
เช่นกัน แต่ระดับการมีส่วนร่วมยังคงอยู่ในระดับปานกลาง (อารีรัตน์ วชิรเสรีชัย, 2539) อย่างไรก็ดีมีรูปแบบ
การมีส่วนร่วมที่ดีก็มีอยู่เช่นกัน ดังที่ วัฒนา อร่ามเธียรธง และโสภิณ โพยมรัตนสิน พบว่า ลักษณะความ
ร่วมมือระหว่างองค์การภาครัฐ องค์การพัฒนาเอกชน และองค์การภาคประชาชนอย่างเป็นทางการ ภายใต้

โครงการความร่วมมือในการจัดการสิ่งแวดล้อมโดยทุกภาคส่วนเข้าไปมีส่วนร่วมโดยสมัครใจ มีการพึ่งพาอาศัย
ซึ่งกันและกัน และมีการแบ่งปันทรัพยากรต่าง ๆ ร่วมกัน ซึ่งส่งผลให้ทุกภาคส่วนสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่าง
สงบสุข โดยพื้นที่เป้าหมาย 8 แห่ง ประกอบด้วย 1) โรงเรียน 2) อาคารส านักงาน 3) สวนสาธารณะ
4) ตลาดนัดสวนจตุจักร 5) ตลาดสดองค์การตลาดเพื่อการเกษตร (ตลาดสด อ.ต.ก.) 6) ห้างสรรพสินค้า

7) ร้านอาหาร และ 8) โรงแรม (วัฒนา อร่ามเธียรธง และโสภิณ โพยมรัตนสิน, 2563)

121