Page 92 - b29416_Fulltext
P. 92
90
3. จ านวน ส.ส. ทั้งสภาคงไว้ตามเดิมที่ 500 เพื่อไม่น าไปสู่การเปลี่ยนโครงสร้างของสภาและ
พรรคการเมือง แต่เปลี่ยนสัดส่วนระหว่าง ส.ส. เขตและบัญชีรายชื่อเป็น 300:200 ซึ่งคิดเป็นสัดส่วน
60:40 ที่มีความเป็นสากล แต่นอกเหนือจากเหตุผลในด้านความเป็นสากลแล้ว การเพิ่มสัดส่วนที่นั่ง
ในระบบบัญชีรายชื่อ มีเหตุผลส าคัญสนับสนุน 3 ประการคือ ประการแรก ระบบบัญชีรายชื่อท าให้
พรรคการเมืองทางเลือกแข่งขันได้มากขึ้น โดยเฉพาะพรรคทางเลือกที่ไม่ได้มีฐานเสียงในท้องถิ่นใด
ท้องถิ่นหนึ่ง แต่เป็นพรรคทางเลือกเชิงนโยบาย ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อคุณภาพประชาธิปไตยของ
ระบบการเมือง ประการที่สอง การเพิ่มที่นั่งบัญชีรายชื่อให้มากขึ้นจะสร้างความเป็นสัดส่วนได้มากขึ้น
เพราะท าให้สามารถจัดสรรที่นั่งให้กับแต่ละพรรคได้เพียงพอกับที่นั่งที่แต่ละพรรคได้รับในคะแนน
บัญชีรายชื่อ และยังป้องกันปัญหาการมีที่นั่งส่วนเกินในระบบเขตด้วย (ยิ่งมีที่นั่งระบบเขตมาก ย่อมมี
โอกาสที่พรรคการเมืองขนาดใหญ่หรือพรรคขนาดกลางแนวท้องถิ่นนิยมจะชนะเขตเลือกตั้ง
มากเกินกว่าความนิยมของพรรคในระดับประเทศ ดังที่เห็นได้จากการเลือกตั้งของไทยระหว่างปี
2544-2562) ประการที่สาม การมีผู้แทนในระบบเขตนั้นส าคัญเพื่อสร้างความยึดโยงระหว่าง
นักการเมืองกับประชาชนบนฐานการท างานเชิงพื้นที่ที่มีขอบเขตชัดเจน (เนื่องจากผู้แทนในระบบ
บัญชีรายชื่อไม่ได้มีเขตเลือกตั้งเป็นของตัวเอง แต่เป็นผู้แทนระดับชาติ) และยังเป็นการสร้าง
ความรับผิดที่ชัดเจนว่าเมื่อเขตเลือกตั้งใดมีปัญหา ประชาชนจะไปเรียกร้องหาความรับผิดชอบจาก
ใคร อย่างไรก็ตาม สังคมต้องการผู้แทนที่จะมาดูแลภาพรวมนโยบายระดับประเทศด้วย การมีผู้แทน
เขตที่มากเกินไปจะท าให้รัฐสภามีมุมมองที่คับแคบ (narrow scope) คือ นักการเมืองแต่ละคนจะมุ่ง
พิทักษ์ผลประโยชน์และเป็นปากเสียงให้กับเขตท้องที่ของตัวเอง ท าให้ภาพใหญ่ของประเทศถูกละเลย
หรือประเด็นปัญหาที่ไม่ได้ผูกกับพื้นที่ไม่ถูกให้ความใส่ใจได้ (คือมี area-based representation
มากกว่า issue-based representation) ในทางหลักการ ปัญหาพื้นฐานในท้องถิ่นในแต่ละจังหวัด
ควรจะเป็นภาระงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มาดูแล สังคมไทยควรมียุทธศาสตร์
ในการผลักดันการกระจายอ านาจไปสู่ท้องถิ่นอย่างแท้จริงเพื่อดึงศักยภาพของท้องถิ่นมาแก้ปัญหา
และท าให้การแก้ปัญหาใกล้ชิดประชาชน ส่วนผู้แทนในรัฐสภาควรมีจุดเน้นไปที่การพัฒนาวิสัยทัศน์
47
มุมมอง และข้อเสนอในการแก้ไขปัญหาระดับชาติมากกว่า โดยสรุป สังคมไทยสามารถลดสัดส่วน
ส.ส. ในระบบเขตลง และเพิ่ม ส.ส. ในระบบบัญชีรายชื่อให้มากขึ้น เพื่อสร้างแรงจูงใจให้ทุกพรรค
การเมืองพัฒนาตนเองให้เป็นพรรคการเมืองระดับชาติมากกว่าเป็นพรรคท้องถิ่น และน าเสนอ
นโยบายมาแข่งขันมากกว่าแข่งกันแย่งตัวผู้สมัครที่สังกัดตระกูลการเมืองใหญ่หรือมีชื่อเสียงส่วนบุคคล
มาเป็นจุดขายในการเลือกตั้ง
47 ผู้วิจัยเคยเสนอไว้ในงานวิจัยเกี่ยวกับการกระจายอ านาจว่าควรมีการปฏิรูประบบเลือกตั้งท้องถิ่นให้เหมาะสมเพื่อท าให้องค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่นได้ฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติที่เข้มแข็ง มีความเป็นสัดส่วน และมีความพร้อมรับผิดต่อประชาชน ซึ่งจะช่วยท า
ให้การเมืองในระดับชาติสามารถมุ่งเน้นไปที่การท างานเชิงยุทธศาสตร์ระดับประเทศได้ ดู ประจักษ์ ก้องกีรติ, ระบบการเลือกตั้งท้องถิ่น:
สภาพปัญหาและข้อเสนอในการปฏิรูป (กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า, 2559.)
