Page 27 - b29255_fulltext

ในช่วงทศวรรษ 2460 สิ่งพิมพ์เพื่อสตรีมีปริมาณเพิ่มมากขึ้น นิตยสารที่เป็นกระบอกเสียงให้กับสตรีใน

ระยะเวลา 100 ปีระหว่าง พ.ศ.2431 จนถึงปี 2531 เกิดนิตยสารสตรีจ านวนมากถึง 130 ฉบับ แต่ส าหรับในยุค
แรกระหว่างพ.ศ. 2431-2475 นั้นเป็นปลุกจิตส านึกให้สตรีใฝ่หาความรู้ ให้ความคิดทันสมัยโน้มน้าวให้สตรีเห็น
ความส าคัญของการศึกษาและสิทธิสตรี เนื้อหาเป็นบทกวีและบทร้อยกรอง รวมทั้งบทความร้อยแก้ว เช่น

รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ได้มีการเปลี่ยนแปลงแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมาย
ซึ่งส่งผลกระทบต่อสถานภาพทางกฎหมายของผู้หญิง การวิพากษ์วิจารณ์ระบบผัวเดียวหลายเมียเกิดขึ้นอย่างดุเด็ด

เผ็ดร้อนในพระราชนิพนธ์เรื่อง “เครื่องหมายแห่งความรุ่งเรือง คือ สภาพแห่งสตรี” ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎ
เกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ประกอบกับพระราชจริยวัตรของพระองค์แตกต่างไปจากธรรมเนียมปฏิบัติของบรรพ

กษัตริย์ และในช่วงสมัยรัชกาลที่ 6 เริ่มมีวารสารเพื่อสตรีไทยเกิดขึ้นหลายฉบับ ได้แก่ นารีเชวง (พ.ศ. 2455) สัตรี
นิพนธ์ (พ.ศ.2457) สตรีศัพท์ (พ.ศ.2465) นารีศัพท์ (พ.ศ.2465) เป็นต้นสตรีไทย (พ.ศ. 2468-2470) มีค าขวัญ
ประจ าคือ “ออกเพื่อให้ความสว่างแก่สตรีทั้งปวง” เป็นกระบอกเสียงให้สตรีและประกาศชัดเจนว่า “จะเปนปาก

เสียงหูตาของสตรีโดยไม่เลือกชั้นหรือฐานะ” ทั้งในแง่ “สาธารณประโยชน์ของสตรี”และการเมือง (โปลิติก)”
นอกจากนี้มีข้อเขียนในนิตยสารสตรีไทยกล่าวถึงสถานะของผู้หญิงเป็นมูลฐานของความก้าวหน้า เช่น สตรีไทย

ฉบับพ.ศ. 2469 กล่าวถึงสถานะสตรีผู้เป็นมารดาของโลก เรื่อง “ลักษณะแห่งมารดาของโลก” โดยครูเผือก เปรียบ
ผู้หญิงเป็นผู้ให้ก าเนิดมนุษย์ทั้งโลก เป็นผู้อบรมมนุษย์ให้เป็นพลเมืองดีของโลก และผู้หญิงจะเป็นผู้รับภาระนี้ไปไม่

สิ้นสุด

ต่อไปนี้ผู้วิจัยจะขอกล่าวถึงความมีตัวตนหรือสถานภาพของสตรีไทยระหว่างสมัยรัชกาลที่5-7 จากงาน
ผลงานซึ่งค้นคว้าเรียบเรียงโดยนักวิชาการชาวต่างชาติและชาวไทย ดังนี้

2.2 วรรณกรรมที่เป็นงานค้นคว้าทางด้านประวัติศาสตร์ของนักวิชาการต่างชาติ
26
2.2.1 งานค้นคว้าของศาสตราจารย์ หลุยส์ ดูปลาตร์ (Louis Duplatre ) นักกฎหมายชาวฝรั่งเศส ซึ่ง
เดินทางเข้ามาใช้ชีวิตในประเทศไทยในระหว่าง พ.ศ. 2467 (ช่วงปลายรัชกาลที่ 6) เขามีต าแหน่งเป็นผู้อ านวยการ
แผนกวิชาในสภานิติศึกษา ซึ่งแผนกนี้มีหน้าที่จัดระเบียบและวางหลักสูตรการศึกษาของโรงเรียนกฎหมายใน

กระทรวงยุติธรรมสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ผลงานวิทยานิพนธ์ระดับปริญญาเอกของเขา ซึ่ง
เสนอต่อมหาวิทยาลัยเกรอนอบส์ ประเทศฝรั่งเศส เขียนขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 6 เมื่อพ.ศ. 2465 สรุปว่า ถ้าไม่นับ
ระบบผัวเดียวเมียเดียวแล้ว สามารถกล่าวได้ว่า สถานะทางกฎหมายของผู้หญิงไทยในสมัยที่เขาเขียนวิทยานิพนธ์

27
นั้น ดีกว่าหญิงอีกหลายประเทศในเอเชีย เช่น จีน หรืออินเดีย และประเทศที่ได้รับอิทธิพลจากศาสนาอิสลาม
และสตรีสยามอยู่ในฐานะที่ดีกว่าสตรีฝรั่งเศสหลายประการ เขาลงความเห็นว่า ปัจจัยที่ก่อให้เกิดความแตกต่าง

ด้านสถานภาพของผู้หญิงไทยและผู้หญิงต่างวัฒนธรรมน่าจะมาจากอิทธิพลทางพุทธศาสนา ดูปลาตร์ศึกษา

26
หลุยส์ ดูปลาตร์ แปลโดย ไพโรจน์ กัมพูสิริ (2550) สถานะของหญิงมีสามีในประเทศสยาม กรุงเทพฯ : ศูนย์หนังสือ
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ หน้า (ก) –(ค) .
27 อ้างแล้ว หน้าค าน า หน้า (ง) และหน้า 4-5.

26