Page 112 - 23154_Fulltext
P. 112
107
“รัฐธรรมนูญฉบับใต้ตุ่ม” โดยในส่วนของคณะผู้ร่างรัฐธรรมนูญเป็นไปอย่างจ ากัด ประกอบด้วย 1) หม่อมราชวงศ์
เสนีย์ ปราโมช อดีตนายกรัฐมนตรี 2) หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช นักการเมืองและนักหนังสือพิมพ์ 3) พระยา
ลัดพลีธรรมประคัลภ์ อธิบดีศาลฎีกา 4) พระยารักตประจิตธรรมจ ารัส อดีตกรรมการศาลฎีกา 5) พ.อ. สุวรรณ์
เพ็ญจันทร์ เจ้ากรมพระธรรมนูญทหารบก 6) ร.อ.ประเสริฐ สุดบรรทัด 7) นายเลื่อน พงษ์ โสภณ สมาชิกสภาผู้แทน
ราษฎร พรรคประชาธิปัตย์ และ 8) นายเขมชาติ บุณยรัตพันธุ์ (กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม, 2562) เช่นนี้แล้ว
รัฐธรรมนูญชั่วคราว พ.ศ. 2490 จึงสะท้อนปัญหาอันเกิดจากฝ่ายอนุรักษ์นิยมที่ต้องการโต้กลับระบอบรัฐธรรมนูญ
ของคณะราษฎรด้วยการพยายามรัฐประหารและวางหลักรัฐธรรมนูญให้ครอบง าอ านาจในความสัมพันธ์เชิงอ านาจ
ให้มีเหนือกว่าฝ่ายคณะราษฎร
นอกจากนั้นความต้องการกลับด้านของความสัมพันธ์เชิงอ านาจจากฝ่ายอนุรักษ์นิยมกองทัพได้สะท้อน
ออกมาผ่านปัญหาอย่างน้อยใน 2 ด้านในรัฐธรรมนูญฉบับนี้ ได้แก่ ปัญหาด้านแรกของรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว
พ.ศ. 2490 จึงเป็นด้านของผู้ร่างรัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็นการจ ากัดกรอบของการมีส่วนร่วมในการร่างรัฐธรรมนูญให้อยู่
แต่ในกลุ่มอนุรักษ์นิยมที่ต้องการขจัดอ านาจของคณะราษฎร และยังเป็นการกีดกันการมีส่วนร่วมของผู้ที่คิดเห็น
ต่างจากกองทัพ ทั้งสมาชิกคณะราษฎร หรือประชาชนที่สมาทานแนวคิดระบอบรัฐธรรมนูญแบบคณะราษฎรก็ตาม
นอกจากนั้นปัญหาด้านที่สอง ในกรอบของเนื้อหาที่ไม่เป็นประชาธิปไตยของรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว พ.ศ. 2490
เนื่องจากเหตุผล 4 ประการหลัก ได้แก่ ประการแรก รัฐสภาประกอบด้วยสภาผู้แทนและวุฒิสภา วุฒิสภามาจาก
การเลือกของกษัตริย์ให้มีสัดส่วนเท่ากับจ านวนสภาผู้แทน ทั้งนี้ในทางปฏิบัติ รัฐบาลจากการรัฐประหารจะเป็นผู้ตั้ง
วุฒิสมาชิกโดยมีพระมหากษัตริย์ลงพระปรมาภิไธย ประการที่สอง อายุขั้นต่ าของผู้สมัครรับเลือกตั้งถูกปรับให้เน้น
ความอาวุโสมากขึ้นจาก 23 ปีเป็น 35 ปี ประการที่สาม การตัดทอนเสรีภาพในการตั้งพรรคการเมืองออกไป และ
ประการที่สี่ การฟื้นฟูระบบอภิรัฐมนตรีจากสมัยระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ (ปรีดี พนมยงค์, 2515)
นอกจากนั้นแล้วยังมีผู้สังเกตว่า มีความพยายามของคณะผู้ร่างรัฐธรรมนูญที่แสดงเจตนารมณ์ส าคัญในการตัดทอน
จาก “สภาผู้แทนราษฎร” เหลือเพียง “สภาผู้แทน” (บัณฑิต จันทร์โรจนกิจ, 2563: 82)
โครงสร้างและอ านาจหน้าที่ของรัฐสภาตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ
เมื่อจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนมาใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พ.ศ. 2490 เริ่มมา
จากการรัฐประหารยึดอ านาจและยกเลิกรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2489 ค าถามที่ตามมาคือ คณะรัฐประหารอ้างอิง
ความชอบธรรมในการรัฐประหารด้วยค าอธิบายอย่างไร ตัวค าปรารภของรัฐธรรมนูญชั่วคราว พ.ศ. 2490 จึงใช้
แนวทางในการเริ่มต้นอธิบายความชอบธรรมของการยึดอ านาจด้วยการสร้างค าอธิบายต่อ “ภาวะวิกฤตกาล” อัน
เป็นความเดือดร้อนของประชาชนไทยจากความขาดแคลน ค่าครองชีพที่สูงขึ้น และความล้มเหลวในการบริหาร
ราชการแผ่นดินของรัฐบาลและรัฐสภา เพื่อน าค าอธิบายด้วยเรื่องเล่าของภาวะวิกฤตและความเห็นชอบจากราษฎร
ไทยส่วนมากมาเป็นข้อสนับสนุนความชอบธรรมในการขอพระราชทานรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ซึ่งจะน ามาสู่การปรับ
โครงสร้างความสัมพันธ์เชิงอ านาจใหม่ที่จะท าให้กองทัพสามารถควบคุมการจัดสรรสรรพยากรของประเทศใหม่
โดยมีกองทัพเป็นผู้ก ากับควบคุมการเมืองไทย
