Page 103 - 23154_Fulltext

98

บัญญัติของมาตรา 39 ได้ก าหนดให้พระมหากษัตริย์ทรงมีพระราชอ านาจแสดงความคิดเห็นแย้งต่อร่างกฎหมายได้

โดยมีเงื่อนไขว่า
“ถ้าพระมหากษัตริย์ไม่ทรงเห็นชอบด้วยร่างพระราชบัญญัตินั้น จะได้พระราชทานคืนมายังสภา
ภายในหนึ่งเดือน นับตั้งแต่วันที่นายกรัฐมนตรีทูลเกล้า ฯ ถวายก็ดี หรือมิได้พระราชทานคืนมายังสภา

ภายในหนึ่งเดือนนั้นก็ดี สภาจะต้องปรึกษากันใหม่และออกเสียงลงคะแนนลับโดยวิธีเรียกชื่อ ถ้าและสภา
ลงมติตามเดิมไซร้ ท่านให้น าพระราชบัญญัตินั้นขึ้นทูลเกล้า ฯ ถวายอีกครั้งหนึ่ง เมื่อพระมหากษัตริย์มิได้

ทรงลงพระปรมาภิไธยพระราชทานลงมาภายในสิบห้าวันแล้ว ท่านให้ประกาศพระราชบัญญัตินั้นใช้บังคับ
เป็นกฎหมายได้”

ซึ่งก็สามารถมองได้ในมุมที่แตกต่างกันระหว่างมุมสอดคล้องกับประการแรกในลักษณะที่ว่าเป็นการขยาย
ขอบเขตของพระราชอ านาจให้ครองความได้เปรียบในความสัมพันธ์เชิงอ านาจที่มีต่อระบบรัฐสภาผ่านอ านาจการ

โต้อ านาจการผ่านร่างพระราชบัญญัติให้สามารถผ่านได้ยากหรือต้องใช้ระยะเวลาในการผ่านร่างกฎหมายนาน
ยิ่งขึ้น แต่ในทางกลับกันก็สามารถมองได้ว่า เป็นเรื่องธรรมดาของระบอบประชาธิปไตยที่กษัตริย์อยู่ภายใต้

รัฐธรรมนูญที่จะมีบทบัญญัติว่าด้วยการใช้อ านาจไม่เห็นชอบร่างกฎหมาย ตัวอย่างเช่น กรณีของสหราชอาณาจักร
ที่สมเด็จพระราชินีทรงไว้ซึ่งอ านาจในการแสดงความไม่เห็นชอบต่อร่างกฎหมาย แต่โดยประเพณีแล้วไม่นิยมปฏิบัติ

เช่นนั้น สังเกตได้จากการใช้พระราชอ านาจไม่เห็นด้วยกับกฎหมายครั้งสุดท้ายเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1708 จากการที่
สมเด็จพระนางเจ้าแอนน์ทรงแสดงความไม่เห็นชอบต่อร่างกฎหมาย Scottish Militia Bill (ปวริศร เลิศธรรมเทวี,
2561) ซึ่งจากกรณีดังกล่าวก็เป็นการสะท้อนถึงธรรมเนียมปฏิบัติของพระมหากษัตริย์ภายใต้ระบอบประชาธิปไตย

ที่กษัตริย์ทรงอยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญที่แม้จะมีอ านาจแสดงความเห็นแย้งต่อร่างกฎหมาย แต่พระมหากษัตริย์ก็ไม่
จ าเป็นต้องใช้อ านาจดังกล่าวเสมอไป

ประการที่สาม เมื่อพิจารณาจากบทสุดท้ายของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2475 แม้ว่าจะ
สังเกตได้ถึงความพยายามในการแบ่งแยกอ านาจออกเป็นนิติบัญญัติ บริหาร ตุลาการ ทว่าค าถามที่ตามมาคือ แล้ว

ใครจะท าหน้าที่ตีความรัฐธรรมนูญ จึงน ามาสู่การก าหนดอ านาจตีความตามมาตรา 62 บัญญัติว่า “ท่านว่าสภา
ผู้แทนราษฎรเป็นผู้ทรงไว้ซึ่งสิทธิเด็ดขาดในการตีความรัฐธรรมนูญนี้” ซึ่งเมื่อเป็นเช่นนี้แล้วจึงเป็นการก าหนด

ความสัมพันธ์เชิงอ านาจให้สภาผู้แทนราษฎรมีอ านาจในการตีความรัฐธรรมนูญ รวมถึงอ านาจตามมาตรา 63 ใน
การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญโดยเป็นการเสนอจากรัฐมนตรีหรือสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจ านวนไม่ต่ ากว่า 1 ใน 4
ของสมาชิกทั้งหมด ซึ่งความสัมพันธ์เชิงอ านาจในลักษณะนี้สะท้อนความส าคัญของสภาผู้แทนราษฎรที่ได้รับ

ความชอบธรรมในฐานะตัวแทนของประชาชนที่มาจากการเลือกตั้ง

สรุป
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2475 เป็นส่วนหนึ่งของความพยายามในการประนีประนอม

ของคณะราษฎรกับกลุ่มชนชั้นน าของระบอบเก่า โดยดึงเอาตัวแทนทั้งจากสมาชิกของคณะราษฎร ข้าราชการสาย
ทหารและพลเรือน หรือพ่อค้าชนชั้นกลาง มาประนีประนอมกับตัวแทนของกลุ่มเจ้านาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง