Page 101 - 23154_Fulltext
P. 101
96
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2475 เป็นผลจากความร่วมมือและการประนีประนอมระหว่าง
คณะราษฎรกับพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว นับตั้งแต่นายปรีดี พนมยงค์ น าร่างธรรมนูญการปกครอง
แผ่นดินสยามไปทูลเกล้าฯ ถวายรัชกาลที่ 7 ก่อนที่จะทรงเติมค าว่า "ชั่วคราว" และรับสั่งให้ใช้ไปพลางก่อน แล้วจึง
มีการตั้งกรรมการและให้สภาผู้แทนราษฎรพิจารณาเป็นรัฐธรรมนูญฉบับถาวร ในวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475
ซึ่งเป็นวันแรกของการเปิดประชุมสภาผู้แทนราษฎร นายปรีดีได้เสนอให้มีการตั้งอนุกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ ที่
ประชุมเห็นชอบด้วย และได้ตกลงตั้งอนุกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ 7 คน ได้แก่ พระยามโนปกรณ์นิติธาดา พระยา
เทพวิทุร พระยามานวราชเสวี พระยานิติศาสตร์ไพศาลย์ พระยาปรีชานฤเบศร์ หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (นายปรีดี
พนมยงค์) และนายพันตรีหลวงสินาดโยธารักษ์ และต่อมาในวันที่ 23 กันยายน พ.ศ. 2475 พระยามโนปกรณ์นิติ
ธาดา ประธานคณะกรรมการราษฎร ได้เสนอให้ที่ประชุมตั้งพระยาศรีวิสารวาจา และนายพลเรือโทพระยาราชวัง
สัน เป็นอนุกรรมการร่างรัฐธรรมนูญเพิ่มอีก 2 คน ในจ านวนอนุกรรมการร่างรัฐธรรมนูญทั้งหมด มีเพียงนายปรีดี
พนมยงค์คนเดียวที่เป็นผู้ก่อการฯ นอกนั้นล้วนเป็นขุนนางชั้นผู้ใหญ่ในระบอบเก่าทั้งสิ้น ทั้งนี้ น่าจะมีเหตุผลมาจาก
ความต้องการของคณะราษฎรที่จะประนีประนอมกับระบอบเก่า โดยเฉพาะกับพระบาทสมเด็จพระปกเกล้า
เจ้าอยู่หัว อาจจะเนื่องมาจากการที่พระองค์ทรงยินยอมตามความประสงค์ของคณะราษฎรในการเปลี่ยนแปลงการ
ปกครอง และทรงแสดงพระราชประสงค์ที่จะช่วยเหลือคณะราษฎรในการบริหารกิจการบ้านเมืองต่อไป อีก
ประการหนึ่ง ถึงแม้ว่านายปรีดีจะเป็นหนึ่งในอนุกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ แต่ก็ไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัดว่านายปรีดี
มีบทบาทมากน้อยเพียงใดในอนุกรรมการร่างรัฐธรรมนูญนี้ ซึ่งประกอบด้วยขุนนางชั้นผู้ใหญ่เป็นส่วนมาก จึงไม่
อาจกล่าวได้ว่า ร่างรัฐธรรมนูญ "ฉบับถาวร" นี้เป็นความเห็นของนายปรีดีทั้งหมด (ทิพวรรณ เจียมธีรสกุล, 2544:
174-175, 179)
เมื่อส ารวจต่อไปผ่านเนื้อหาตัวบทของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2475 สิ่งที่สังเกตได้ผ่าน
ค าปรารภของรัฐธรรมนูญที่เป็นการควบคุมความรับรู้ของสังคมการเมืองที่มีต่อความสัมพันธ์เชิงอ านาจภายใน
สังคมการเมืองไทยให้เปลี่ยนผู้ถือครองอ านาจน าทางการเมืองจากคณะราษฎรให้กลับมาอยู่ที่พระมหากษัตริย์อีก
ครั้งแม้จะไม่เทียบเท่ากับสมัยสมบูรณาญาสิทธิ์ก็ตาม เช่นนี้แล้วค าถามจึงตามมาอย่างน้อย 2 ประการ ได้แก่ การ
เปลี่ยนผ่านอ านาจในรัฐธรรมนูญฉบับใหม่นี้ได้เปลี่ยนย้ายอ านาจไปอยู่ที่ใด และกลไกความสัมพันธ์เชิงอ านาจ
ภายในระบบรัฐสภาหลังจากการจัดสรรอ านาจครั้งใหม่นี้เปลี่ยนไปอย่างไร
เริ่มจากประการแรกว่าด้วยการเปลี่ยนย้ายอ านาจน าทางการเมือง จากเดิมที่พระราชบัญญัติธรรมนูญการ
ปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พ.ศ. 2475 ได้สร้างความรับรู้ทางการเมืองว่า คณะราษฎรเป็นผู้ร้องขอให้กษัตริย์
ทรงอยู่ภายใต้ธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยาม เพื่อให้เกิดความเจริญของบ้านเมือง ทว่าเมื่อเปลี่ยนเป็น
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2475 ค าปรารภได้เปลี่ยนมาเป็นการพรรณนาถึงการพระราชทาน
รัฐธรรมนูญตามพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว จากที่มีค าขอของข้าราชการทหารและ
พลเรือน และอาณาประชาราษฎร์ของพระองค์ หลังจากที่ทรงปกครองภายใต้ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ควบคู่
หลักทศพิธราชธรรมและทรงเห็นว่าเป็นเวลาที่สยามจะวัฒนาการต่อไป จึงได้สั่งให้ตรารัฐธรรมนูญแห่ง
ราชอาณาจักรสยาม และทรงขอให้พระบรมราชวงศานุวงศ์ ข้าราชการ และประชาราษฎรร่วมกันรักษารัฐธรรมนูญ
โดยที่ไม่ได้มีข้อก าหนดผูกมัดให้พระมหากษัตริย์เป็นผู้พิทักษ์รักษารัฐธรรมนูญแห่งสยามแต่อย่างใด เช่นนี้แล้วจึง
