Page 96 - 23154_Fulltext
P. 96
91
ดังนั้นแล้วจึงพิจารณาได้ว่าในความสัมพันธ์เชิงอ านาจภายในสังคมสยามช่วงทศวรรษ 2470 นั้น มีการ
ต่อต้านระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์โดยหลักจากพลังอุดมการณ์ของชาตินิยมของคณะราษฎร ซึ่งเป็นข้าราชการ
ชนชั้นกลางที่เพิ่งเลื่อนชนชั้นทางเศรษฐกิจและมองว่าตนก็เป็นผู้มีส่วนได้เสียกับการบริหารของรัฐบาล
ขณะเดียวกันแม้ว่าชนชั้นกครองจะต้องการรักษาระบอบเก่าไว้ แต่ด้วยการวิพากษ์จากภายในกลุ่มข้าราชการ
ระดับกลาง และการวิพากษ์ผ่านสิ่งพิมพ์สาธารณะ นั่นก็ได้สะท้อนให้เห็นว่าแม้ชนชั้นน าเดิมจะยังอยากประคอง
อ านาจเอาไว้ แต่สถานการณ์แพร่หลายของอุดมการณ์ประชาธิปไตยก็ได้กลายเป็นกติกาที่ผู้เล่นแต่ละคนต้องเข้า
ร่วมถกเถียงกับมันไม่ว่าจะเห็นด้วยหรือไม่ก็ตาม ท่ามกลางความเสื่อมอ านาจของชนชั้นปกครองในความสัมพันธ์
เชิงอ านาจที่สังคมสยามก าลังเรียกร้องความเปลี่ยนแปลงให้มีรัฐธรรมนูญ การเกิดเหตุการณ์ปฏิวัติสยาม พ.ศ.
2475 จึงเป็นเหตุการณ์ที่แสดงถึงจุดจบของระบอบเก่าอย่างเป็นทางการนั่นเอง
โครงสร้างและอ านาจหน้าที่ของรัฐสภาตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ
พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พ.ศ. 2475 เป็นรัฐธรรมนูญที่มีความมุ่งหมาย
เพื่อสถาปนาหลักการอ านาจอธิปไตยเป็นของประชาชน ดังจะเห็นได้จากมาตราที่ 1 ของรัฐธรรมนูญว่า “อ านาจ
สูงสุดของประเทศนั้นเป็นของราษฎรทั้งหลาย” เมื่อเจตนารมณ์เป็นเช่นนั้นแล้ว รัฐธรรมนูญฉบับนี้จึงมีการก าหนด
กลไกสถาบันการเมืองให้สามารถประคับประคองการเปลี่ยนผ่านทางการเมืองสู่ระบอบรัฐธรรมนูญได้ส าเร็จ ด้วย
การก าหนดความสัมพันธ์เชิงอ านาจของระบบรัฐสภาที่มีคณะกรรมการราษฎรเป็นผู้ครองอ านาจน าในการสถาปนา
ระบอบใหม่
พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราวนี้ ร่างขึ้นโดยนายปรีดี พนมยงค์ แต่เดิมไม่มีค า
ว่า "ชั่วคราว" แต่เมื่อทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเติมค าว่า "ชั่วคราว" ไว้ และรับสั่ง
ว่าให้ใช้ไปพลางก่อน แต่เดิมปรีดีและคณะราษฎรอาจมีความประสงค์ที่จะให้ธรรมนูญการปกครองนี้เป็นธรรมนูญ
การปกครองฉบับถาวร จึงไม่มีมาตราใดกล่าวถึงการแก้ไขเพิ่มเติมธรรมนูญ ดังนั้น พระราชบัญญัติธรรมนูญการ
ปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว จึงแสดงให้เห็นถึงรูปแบบการปกครองในทัศนะของนายปรีดี พนมยงค์ และ
คณะราษฎรก่อนที่จะมีการประนีประนอมกับพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และยกร่างรัฐธรรมนูญฉบับ
ใหม่ พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราวนี้ มีลักษณะที่ผสมผสานความคิดและรูปแบบการ
ปกครองหลายลักษณะเข้าด้วยกัน มีผู้สันนิษฐานว่านายปรีดีน าเอาแนวคิดในธรรมนูญการปกครองในประเทศใหม่
เช่น จีน รัสเซีย ตุรกี เข้าผสมกับแนวคิดและหลักการในธรรมนูญการปกครองในประเทศเก่าๆ เช่น อังกฤษ
ฝรั่งเศส ญี่ปุ่น แล้วปรับให้เข้ากับแนวคิดและหลักการของสนาม (ทิพวรรณ เจียมธีรสกุล, 2544: 150-152)
ความสัมพันธ์เชิงอ านาจของระบบรัฐสภาตามพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว
พ.ศ. 2475 สามารถพิจารณาได้เป็นสองส่วน โดยส่วนแรกเป็นความสัมพันธ์เชิงอ านาจที่ไม่เท่าเทียมระหว่างฝ่าย
บริหารกับฝ่ายนิติบัญญัติ เนื่องจากฝ่ายนิติบัญญัติเป็นแหล่งที่มาอ านาจของฝ่ายบริหาร ประกอบกับความสัมพันธ์
ที่ฝ่ายบริหารไม่สามารถยุบฝ่ายนิติบัญญัติได้เพราะไม่ได้มีบทบัญญัติให้อ านาจไว้ ในทางกลับกัน กฎหมายได้ก ากับ
