Page 28 - รายงานฉบับสมบูรณ์
P. 28
(6) มาตรการยุบพรรคต้องเป็นผลของการใช้อ านาจตุลาการเพื่อประกาศว่าการกระท าใดนั้นขัดหรือ
แย้งกับรัฐธรรมนูญ เป็นข้อยกเว้นของระบบ และต้องอยู่ภายใต้หลักความได้สัดส่วน มาตรการยุบพรรคต้องอยู่
บนพื้นฐานของพยานหลักฐานที่น่าเชื่อถือเพียงพอ
(7) มาตรการนี้ต้องถูกสั่งโดยศาลรัฐธรรมนูญหรือองค์กรตามรัฐธรรมนูญอื่นที่เทียบเคียงกันได้ ผ่าน
กระบวนการที่เคารพหลักประกันสิทธิ ความโปร่งใส และกระบวนพิจารณาคดีที่เป็นธรรม
โดยสรุป หัวใจส าคัญที่คณะกรรมการเวนิสแนะน า คือ การยอมรับพรรคการเมืองในฐานะสิทธิพื้นฐานฅ
อันส าคัญยิ่งในระบอบประชาธิปไตย การยืนยันว่าความผิดที่น าไปสู่การยุบพรรคการเมืองได้ต้องร้ายแรง และ
เป็นความผิดโดยพรรค สุดท้าย คือ อ านาจตุลาการเป็นผู้สั่งยุบพรรคได้ภายใต้กระบวนการพิจารณาคดีที่เป็นธรรม
3.2 ประสบการณ์ยุบพรรคการเมืองจากเยอรมนี
เยอรมนีเป็นหนึ่งในตัวอย่างของประเทศที่เผชิญกับภัยจากพรรคการเมืองที่ไม่เป็นประชาธิปไตย
จนเป็นจุดก าเนิดแนวคิดประชาธิปไตยป้องกันตนเอง ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง พรรคนาซียึดกุมอ านาจ
และน าประเทศเข้าสู่สงคราม ระหว่างสงครามด าเนินไป รัฐบาลเยอรมันด าเนินการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวยิว และ
ชนกลุ่มน้อยอื่น ๆ ทั่วภาคพื้นยุโรป ภายใต้อุดมการณ์ชาตินิยมสุดโต่งที่เหยียดหยามชาติพันธุ์อื่น ภายหลังจาก
สงครามโลกครั้งที่สอง แม้เยอรมนีจะพ่ายแพ้ และผู้น าพรรคนาซีและกองทัพเยอรมันจ านวนมากจะถูกลงโทษ
ในฐานก่ออาชญากรรมต่อมวลมนุษยชาติ แต่อุดมการณ์ชาตินิยมแบบนาซี ซึ่งถือว่าสายเลือดอารยันของตนนั้น
ประเสริฐที่สุด มิได้สูญหายไป ยังมีผู้พยายามก่อตั้งพรรคการเมืองที่สมาทานแนวคิดนาซีใหม่ขึ้นมาอีก
พร้อมกันนั้น การสิ้นสุดลงของสงครามโลกครั้งที่สองแบ่งโลกออกเป็นสองค่าย คือ เสรีนิยม และคอมมิวนิสต์
ซึ่งเป็นภัยคุกคามใหม่ต่อสาธารณรัฐเยอรมนีตะวันตก เยอรมนีจึงเป็นประเทศแรก ๆ ที่รับแนวคิดประชาธิปไตย
ป้องกันตนเองของ Lowenstein เข้ามาในรัฐธรรมนูญ ในแง่หนึ่ง รัฐธรรมนูญเยอรมนีให้สถานะพิเศษยิ่ง
แก่พรรคการเมืองในฐานะปัจจัยพื้นฐานของการสร้างประชาธิปไตย ในอีกแง่ก็ก าหนดบทลงโทษเข้มงวดก ากับ
ไว้ด้วย มีกฎหมายทั้งรับรองสิทธิในการจัดตั้งพรรคการเมือง และควบคุม ตลอดจนลงโทษกิจกรรมของพรรค
การเมืองด้วย
เยอรมนีรับรองสิทธิในการจัดตั้งพรรคการเมืองไว้ในรัฐธรรมนูญ (grundgesetz 1949) มาตรา 21
59
ดังนี้
(1) พรรคการเมืองเข้าร่วมในการสร้างเจตจ านงทางการเมืองของประชาชน พรรคการเมืองย่อมถูก
จัดตั้งได้โดยเสรี โครงสร้างภายในพรรคการเมืองต้องสอดคล้องกับหลักการประชาธิปไตย ต้องเปิดเผยแหล่งที่มา
ของเงินทุนและการใช้จ่ายเงินและทรัพย์สินต่อสาธารณะ
59 Basic Law for the Federal Republic of Germany, Article 21.
~ 25 ~
