Page 18 - รายงานฉบับสมบูรณ์

ค าถามดังกล่าวส าคัญมาก เพราะจะช่วยแยกระหว่างลัทธิอ านาจนิยม กับประชาธิปไตยแบบป้องกัน

ตัวเองได้ออกจากกัน หาไม่แล้ว หากไม่อาจอธิบายได้ว่าแนวคิดเผด็จการอ านาจนิยมเลวร้ายกว่าแนวคิด
การเมืองอื่นอย่างไร การยุบพรรค จ ากัดสิทธิ ย่อมไม่มีเหตุผล ขาดความชอบธรรม

Van de Bergh พยายามตอบค าถามนี้ผ่านค าอธิบายถึงลักษณะของประชาธิปไตยว่า สามารถแก้ไข
ซ่อมแซมตัวเองได้เสมอ (self-correcting) ประชาธิปไตยด ารงอยู่ผ่านการเลือกตั้งเป็นระยะตามรอบที่

รัฐธรรมนูญก าหนด เมื่อประชาชนเลือกตัวเลือกใดไป ประชาชนรับผลลัพธ์จากการเลือกของตัวเองและ
22
ตัดสินใจใหม่ได้เมื่อการเลือกตั้งครั้งหน้ามาถึง ประชาชนจึงเป็นทั้งผู้มีส่วนได้เสียและผู้ตัดสินใจในคนเดียวกัน

เพราะฉะนั้น ในระบอบประชาธิปไตย ประชาชนจะเลือกอุดมการณ์การเมืองใดก็ได้ ตราบที่ยัง
สามารถแก้ตัวได้อยู่ ตรงนี้เองที่ลัทธิเผด็จการอ านาจนิยมแตกต่างจากอุดมการณ์อื่น เมื่อใดที่ประชาชนเลือก

เผด็จการอ านาจนิยมแล้ว เขาย่อมไม่อาจแก้ไขสิ่งที่ตนเองเลือกไปได้อีก เมื่อระบบการปกครองเปลี่ยนจาก
ประชาธิปไตยไปเป็นเผด็จการแล้ว เผด็จการย่อมไม่คืนอ านาจให้ประชาชน เผด็จการเป็นผู้ตัดสินใจนโยบาย

โดยไม่ต้องใส่ใจผู้มีส่วนได้เสีย Van de Bergh เห็นตรงกับ Loewenstein ว่า เพราะฉะนั้น พรรคการเมืองที่

23
เป็นปฏิปักษ์กับประชาธิปไตยจึงไม่ควรได้รับอนุญาตให้ด ารงอยู่
นักกฎหมายรัฐธรรมนูญร่วมสมัยของ Loewenstein อีกคนที่เสนอแนวคิดคล้ายคลึงกัน คือ

Carl Schmitt ซึ่งเรียกร้องให้รัฐบาลไวมาร์ใช้อ านาจฉุกเฉินยุบพรรคนาซี และพรรคคอมมิวนิสม์ ซึ่ง Schmitt
เห็นว่าเป็นปฏิปักษ์ต่อประชาธิปไตยลงเสีย แต่การกระท านั้น ขัดกับหลักการ equal chance หรือการให้

24
โอกาสทุกความเห็นอย่างเท่าเทียมกัน ซึ่งเป็นหลักการพื้นฐานของรัฐธรรมนูญไวมาร์
Schmitt ให้เหตุผลสนับสนุนการละเมิดหลักการรัฐธรรมนูญเพื่อรักษารัฐธรรมนูญเองดังนี้ คือ

เขาแยกระหว่างแก่นของรัฐธรรมนูญ (constitutional core) ซึ่ง Schmitt หมายถึงเนื้อหาสาระของการ
ตัดสินใจดั้งเดิม (original decision) ซึ่งก าหนดทุกสิ่งทุกอย่างในหน่วยการเมืองนั้น ๆ กล่าวอย่างง่าย คือ

Schmitt พูดถึงแก่นคิดหรือวิญญาณ หรืออัตลักษณ์ของระบอบรัฐธรรมนูญนั้น ๆ Schmitt แ ย ก

constitutional core นี้ออกจาก positive form ซึ่งหมายถึงกฎหมายรัฐธรรมนูญลายลักษณ์อักษร Schmitt
เห็นว่าในขณะนั้น positive form คือ รัฐธรรมนูญไวมาร์ ขัดกับ constitutional core ของสาธารณรัฐเพราะ

อนุญาตให้พรรคการเมืองที่เป็นศัตรูกับ constitutional core นั้นขึ้นสู่อ านาจได้ ตราบใดที่อ านาจฉุกเฉินถูกใช้ไป
เพื่อรักษาแก่นหรือวิญาณของรัฐธรรมนูญ แม้จะขัดกับรัฐธรรมนูญเองก็ยังชอบธรรมอยู่
25

สงครามโลกครั้งที่สองเป็นโศกนาฏกรรมราคาแพงที่ชาวโลกต้องเรียนรู้ร่วมกันถึงความโหดร้ายของ
อุดมการณ์นาซีและฟาสซิสม์ ซึ่งสังเวยชีวิตมนุษย์หลายสิบล้านคนไป ทั้งหมดนี้ยิ่งหนุนเสริมให้ข้อเสนอ

ประชาธิปไตยป้องกันตนเองได้นั้นมีน้ าหนักยิ่งขึ้น หลังสงครามโลกที่สอง เยอรมนีตะวันตกบัญญัติหลักการ

22 Cliteur & Rijpkema, The Foundation of Militant Democracy’ 243.
23 Id, 244.
24 Carlo Invernizzi Accetti & Ian Zuckerman, ‘What’s Wrong with Militant Democracy’ (2017) 65 Political Studies 182, 185.
25 Id.

~ 15 ~