Page 15 - รายงานฉบับสมบูรณ์

ผลักดันเจตจ านงของประชาชนให้กลายเป็นมาตรการทางกฎหมายหรือทางปกครองต่อไป ขั้นตอนดังกล่าว

ช่วยเพิ่มความชอบธรรมให้แก่รัฐบาลเพราะประชาชนได้มีส่วนร่วมในการปกครองผ่านสถาบันพรรคการเมือง
และแม้แต่เมื่อพรรคการเมืองนั้นไม่ได้รับเลือกเป็นรัฐบาล พรรคการเมืองต้องท าหน้าที่การบริหารราชการ

11
แผ่นดินในฐานะฝ่ายค้านแทนประชาชนที่เลือกพรรคตนเข้าไป
นอกจากนั้น พรรคการเมืองยังเป็นกลไกรับสมัคร เตรียมตัว และสนับสนุนประชาชนที่สนใจจะเข้าสู่

ระบบการเมืองต่อไป สุดท้าย ด้วยสถานะที่เป็นนิติบุคคล พรรคการเมืองเป็นองค์กรที่เกิดขึ้นและสิ้นสุดลง
ตามที่กฎหมายก าหนด พรรคการเมืองจึงอาจด ารงอยู่ได้นานกว่าปัจเจกบุคคลแต่ละคนหรือกลุ่มผลประโยชน์อื่น

อย่างไม่เป็นทางการ ช่วยให้การต่อสู้รณรงค์ใด ๆ ที่ต้องใช้เวลายาวนานเกิดขึ้นได้จริง
12
ถึงแม้แต่ปัจจุบันนี้จะมีกลไกอื่น ๆ เข้ามาท าหน้าที่บางประการของพรรคการเมือง เช่น สื่อมวลชน

ตรวจสอบรัฐบาล กลุ่มผลประโยชน์ต่าง ๆ สามารถเจรจาต่อรองนโยบายกับระบบราชการได้โดยตรง
แต่กระนั้น พรรคการเมืองก็ยังเป็นสถาบันหนึ่งที่ส าคัญยิ่งของระบบประชาธิปไตยแบบผู้แทน เพราะสุดท้ายแล้ว

พรรคการเมืองเท่านั้นที่มุ่งแข่งขันในการเลือกตั้งเพื่อให้ได้มาซึ่งอ านาจการเมือง เพื่อน านโยบายของตนไป

13
ปฏิบัติให้เกิดได้จริง
ดังนั้น พรรคการเมืองจึงเป็นปัจจัยส าคัญต่อการพัฒนาคุณภาพประชาธิปไตย หากประเทศใด

มีพรรคการเมืองที่มีคุณภาพ เป็นตัวแทนของประชาชนได้จริง ไม่แข็งกระด้างเกินไปจนไม่อาจปรับตัวตามเสียง
ของประชาชนผู้สนับสนุนได้ แต่ก็ไม่อ่อนแอเกินไปจนไม่อาจผลักดันนโยบายใดให้ส าเร็จ ประชาธิปไตยมักจะ

14
เข้มแข็งไปด้วย ในทางกลับกัน สาเหตุหนึ่งของความเสื่อมทรามของประชาธิปไตยทั่วโลกในปัจจุบันนี้ก็คือ
ความเสื่อมทรามของพรรคการเมือง เมื่อพรรคการเมืองหยุดเป็นผู้แทนที่ดีของประชาชน ถูกกลุ่มผลประโยชน์
บางกลุ่มฉกฉวยเอาไปครอบง า ท าให้ไม่อาจน าเสนอนโยบายที่ประชาชนต้องการได้อีก เมื่อนั้นประชาชนเกิด

ความเบื่อหน่ายผิดหวังและบางส่วนหันไปหาตัวเลือกอื่น อาทิ ผู้น าประชานิยมอ านาจนิยมที่อ้างว่าจะกวาดล้าง
15
ประชาธิปไตยที่ถูกครอบง าเสื่อมทราม

ยิ่งไปกว่านั้น ค าถามคือ หากพรรคการเมืองไม่ได้ยึดถืออุดมการณ์ประชาธิปไตย นั่นคือ พรรคการเมือง
ยังยืนยันจะแข่งขันในการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตย แต่เป้าประสงค์ใหญ่คือเพื่อท าลายกติกา

ประชาธิปไตยและรัฐธรรมนูญนั้นเอง ระบอบประชาธิปไตยจะสามารถท าอะไรพรรคการเมืองนั้น ได้หรือไม่
ประวัติศาสตร์โลกชี้ว่า ไม่ใช่พรรคการเมืองทุกพรรคมุ่งหวังเชิดชูประชาธิปไตย อันที่จริงพรรคการเมือง

11 Yigal Mersel, ‘The Dissolution of Political Parties: The Problem of Internal Democracy’ (2006) 4 International Journal of
Constitutional Law 84, 90.
12 Id, 91.
13 Id, 91; หยุด แสงอุทัย, พรรคการเมือง (ส านักพิมพ์ดวงกมล: 2517) 9.
14 See Larry Diamond, Developing Democracy: Toward Consolidation (The John Hopkin University Press 1999) 96-97.
15 See Kim Lane Scheppele, ‘The Party’s Over’ in Mark A. Graber et al (eds) Constitutional Democracy in Crisis? (Oxford
University Press 2018).

~ 12 ~