Page 63 - kpi20899
P. 63
“การถอดบทเรียนชุมชนเพื่อการปฏิรูปกระบวนการจัดการทรัพยากร : พลวัตแห่งการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรน ้า
ในพื นที่ต้าบลหนองพันจันทร์ อ้าเภอบ้านคา จังหวัดราชบุรี” โดย ดร.ปริชัย ดาวอุดม และนายเจษฎา เนตะวงศ์
“คนในหมู่บ้านส่วนใหญ่ถึงไม่ใช่ญาติก็จะนับถือเป็นเหมือนญาติกันเกือบทั งนั น
ถ้ามีคนย้ายเข้ามาอยู่ใหม่ ก็จะมีการพูดคุย สร้างความคุ้นเคยกันจนสนิทกัน มีงานอะไร
ในหมู่บ้านก็มาช่วยกัน ก็ได้คุยกัน คุ้นเคยไปเรื่อย ไม่ค่อยมีปัญหาทะเลาะอะไรกันหรอก
เห็นหน้ากันบ่อยเข้าก็ฝากสวนฝากไร่ ฝากบ้านฝากดูลูกเต้าเราได้หลายครอบครัว
ก็แต่งงานกันไปก็ยิ่งกลายเป็นญาติเป็นดองกันไปหมด” (สัมภาษณ์พี่ปราง 22 มิถุนายน
2560)
การที่หนองพันจันทร์ในยุคต้นเป็นชุมชนที่ห่างไกลจากความทันสมัย แต่บรรดาประเพณี
วัฒนธรรมความเชื่อ โดยเฉพาะความเชื่อเรื่องผีและพระพุทธศาสนา ได้ติดตัวชาวบ้านแต่ละกลุ่มเข้ามาใน
พื้นที่ด้วยท้าให้มีการจัดกิจกรรมประเพณีต่างๆ ตามความเชื่อ ชาวบ้านที่รู้จักกันก็จะใช้วิธีการบอกต่อๆ กัน
ให้มาร่วมงานบุญ ชาวบ้านแต่ละคนก็รู้หน้าที่ของตนเองว่าจะต้องช่วยเหลือเพื่อนบ้านอย่างไรบ้าง กิจกรรม
ประเพณีและกิจกรรมร่วมในชุมชนนี้ได้ท้าให้การช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งเป็นพื้นฐานของสังคมไทยแต่เดิม ได้ก่อ
ตัวขึ้นเป็นโครงข่ายความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นมากขึ้นเรื่อยๆ
“แต่ละคนก็รู้หน้าที่ของตัวเอง เจอกันทีพูดคุยพูดหัวกันสนุกสนาน จัดงาน
ครั งนึงไม่ต้องเสียกะตังค์ไปจ้างใครเลย ...แต่ถ้าคนอื่นมีงานเราก็ต้องไปช่วยเค้าด้วย
ผลัดกัน ถ้าเราไม่ช่วยคนอื่น คนอื่นก็ไม่มาช่วยเรา มันอยู่ที่ตัวเรา มันเหมือนเอาแรงกัน
ผมก็พยายามสอนลูกสาวในเรื่องพวกนี ให้ไปช่วยเหลือคนอื่นบ้าง เพราะถ้าเราช่วยเหลือ
เค้าๆ ก็จะมาช่วยเหลือกัน แล้วบ้านเราจะอยู่กันได้ และใครๆ ก็รักเรา ก็เหมือนกับเรา
มีปลาตัวหนึ่ง แล้วท้ากับข้าวเสร็จ ก็เอาไปแบ่งให้คนอื่น วันหลังคนอื่นมีกับข้าวอะไร
เค้าก็เอามาให้เรา ถ้าเราท้าอย่างนี เราจะเพื่อนเยอะ ใครๆ ก็รัก” (สัมภาษณ์ลุงไฟ
15 พฤษภาคม 2560)
สภาพของการประกอบอาชีพที่เป็นพืชไร่พืชสวนท้าให้ชาวบ้านไม่ค่อยได้มีโอกาสในการ
ช่วยเหลือเกื้อกูลกันในด้านอาชีพ เพราะต่างคนต่างท้างานในไร่ของตนเองที่มีพื้นที่ค่อนข้างจะกว้าง
ในแต่ละราย แต่กระนั้นการร่วมแรงร่วมใจกันในการเพาะปลูกและท้านากลับเป็นสิ่งที่ชาวบ้านมีข้อยกเว้น
นั้นเป็นเพราะชาวหนองพันจันทร์ไม่ได้ท้านาเป็นอาชีพแต่ท้านาเพื่อเก็บข้าวไว้กินเอง และเรื่องการท้านา
เป็นสิ่งที่ชาวบ้านร่วมกันพิจารณาแล้วว่าต้องอาศัยการเร่งรัดให้ทันตามเวลาจะล่าช้าไม่ได้ แม้ไม่มีส่วนได้
ในผลผลิตใดใด ชาวบ้านก็จะไปช่วยกัน
62
