Page 57 - kpi20899
P. 57
“การถอดบทเรียนชุมชนเพื่อการปฏิรูปกระบวนการจัดการทรัพยากร : พลวัตแห่งการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรน ้า
ในพื นที่ต้าบลหนองพันจันทร์ อ้าเภอบ้านคา จังหวัดราชบุรี” โดย ดร.ปริชัย ดาวอุดม และนายเจษฎา เนตะวงศ์
เสนอหน่วยงาน ก็ท้าเป็นสารคดีเพื่อให้สภาพัฒน์อนุมัติงบประมาณครั งแรก ครั งแรก
เด้งกลับไม่ผ่าน ใช้ทุนสูง เราก็กลับมานั่งคุยกันแบบนี เลย ผมจ้าได้ว่าผมเป็นคนให้
สัมภาษณ์ เราก็ขอความเมตตาจากสภาพัฒน์ฯ เพราะชาวบ้านล้าบาก การจะใช้น ้าจาก
อ่างต้องใช้ระบบท่ออย่างเดียว ระบายผ่านล้าห้วยเป็นไปไม่ได้” (สัมภาษณ์ลุงด้า
22 มิถุนายน 2560)
การตั้งค้าถามของผู้น้าชุมชนถือเป็นจุดเริ่มต้นส้าคัญที่น้ามาสู่การร่วมคิดร่วมท้าของชาวบ้าน
ในการที่จะร่วมมือกันต่อสู้เรียกร้องเพื่อให้ได้สิทธิในการใช้และจัดการทรัพยากรน้้า ซึ่งในช่วงแรกเป็นการ
เรียกร้องผ่านการยื่นข้อเสนอในรูปแบบของการเขียนโครงการเสนอต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง แต่ก็มักถูก
ปฏิเสธ เนื่องจากประเมินว่าเป็นโครงการที่ใช้งบประมาณค่อนข้างสูง กระทั่งในปี พ.ศ.2539 โครงการ
ท่อน้้าดิบแรงดันน้้าระบบเครื่องสูบแรงดันสูงได้รับการอนุมัติงบประมาณสนับสนุนผ่านการส่งเสริมการ
ปลูกอ้อยในพื้นที่ การก่อสร้างท่อน้้าดิบที่กระจายน้้าสู่แปลงเกษตรของชาวบ้านในระบบเครื่องสูบแรงดันสูง
แม้จะเป็นระบบที่แสดงให้เห็นการบริหารจัดการทรัพยากรน้้าแก่ชาวบ้านในพื้นที่รอบอ่างเก็บน้้า หากแต่
ในแง่ของการใช้ประโยชน์ยังไม่สามารถกระจายให้ครอบคลุมพื้นที่ ดังนั้นชาวบ้านในบางหมู่จึงยังต้องต่อสู้
เพื่อให้ได้สิทธิในการใช้น้้า ดังเช่นกรณีหมู่ 5 ที่พยายามยื่นข้อเสนอโครงการผ่านหน่วยงานรัฐหรือบุคคลที่มี
อ้านาจทางราชการอยู่หลายครั้ง กระทั่งความพยายามบรรลุผล หมู่ 5 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณการ
จัดท้าระบบท่อแรงดันน้้าสู่แปลงเกษตรในระบบกราวิตี้ ดังค้ากล่าวที่ว่า
“หมู่ 5 ไม่ได้ใช้น ้าเลย ก็เลยเกิดความน้อยใจ ชาวบ้านก็เลยเห็นความส้าคัญของ
อ่างเก็บน ้า เวลาหน่วยงานไหนเข้ามาชาวบ้านก็บอกอยากได้ระบบน ้าท้าเกษตรแต่ไม่ว่า
จะท้าโครงการไปขนาดไหนก็ไม่เห็นผล ตอนนั นก็ท้ากันแบบชาวบ้านก็ประชุม ใครมา
ก็เสนอ เวลาเขามาแนะน้าตัว ทุกคนก็เสนอขอท่อน ้าเพื่อการเกษตร จะมาทางไหน
ก็แล้วแต่ขอก็มาในหมู่เราบ้าง จนท้ายที่สุดเราได้รับอนุมัติให้ท้าโครงการท่อแรงดันน ้า
ในระบบกราวิตี ซึ่งอาศัยแรงโน้มถ่วงโลกในการกระจายน ้า” (สัมภาษณ์ลุงด้า 22
มิถุนายน 2560)
การต่อสู้เพื่อให้ได้สิทธิในการใช้และการจัดการทรัพยากรน้้าของชุมชน นอกจากผู้น้าชุมชนจะ
เป็นจุดเริ่มต้นส้าคัญที่จะช่วยจุดประกายความคิดและออกแบบแนวทางในการต่อสู้ เพื่อให้สามารถใช้น้้า
จากอ่างเก็บน้้าได้ โดยการร่วมคิดร่วมท้ากับชาวบ้าน และไม่ยอมแพ้ต่อการถูกปฏิเสธจากหน่วยงานรัฐ
หากแต่ในบางกรณีก็จ้าเป็นต้องอาศัยความสัมพันธ์เชิงอ้านาจที่จะได้มีโอกาสใกล้ชิดผู้บริหารระดับสูงที่มี
อ้านาจในการตัดสินใจ
56
