Page 42 - kpi20767
P. 42
17
5) หลักความรับผิด (Accountability) คือ หลักการส าคัญที่องค์การทั้งภาครัฐ
ภาคเอกชนและภาคประชาสังคม เปิดโอการสให้มีการตรวจสอบ ซึ่งจะสะท้อนถึงความรับผิดต่อสาธารณะ
และต่อผู้เกี่ยวข้องหรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย เป็นการตระหนักในสิทธิหน้าที่ ความส านึกในความรับผิดต่อ
สังคม การใส่ใจปัญหาสาธารณะของบ้านเมืองและการกระตือรือร้นในการแก้ปัญหา ตลอดจนการเคารพ
ในความคิดเห็นที่แตกต่าง และความกล้าที่จะยอมรับผลจากการกระท าของตน
6) หลักความคุ้มค่า (Value for Money) หรือหลักประสิทธิภาพและหลักประสิทธิผล
(Efficiency and Effectiveness) เป็นการบริหารจัดการและใช้ทรัพยากรที่จ ากัดเพื่อให้เกิดประโยชน์
สูงสุดแก่ส่วนร่วมโดยรณรงค์ให้คนไทยมีความประหยัดใช้ของอย่างคุ้มค่า สร้างสรรค์สินค้าและบริการที่มี
คุณภาพสามารถแข่งขันได้ในเวทีโลก และรักษาพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติให้สมบูรณ์ยั่งยืน
หน่วยงานที่กล่าวถึงองค์ประกอบของหลักธรรมาภิบาลอีกที่ส าคัญๆ เช่น กระทรวงมหาดไทย
(อ้างถึงใน ชนะศักดิ์ ยุวบูรณ์, 2543) และสถาบันพระปกเกล้า โดย ถวิลวดี บุรีกุล และวันชัย วัฒนศัพท์
(2545) และส านักงาน ก.พ.ร. (2556) นอกจากนั้นยังมีงานวิจัยที่น าหลักธรรมาภิบาลของหน่วยงาน
เหล่านี้ไปศึกษา ส่วนใหญ่จะอ้างอิงหลักธรรมาภิบาลตามระเบียบส านักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการสร้าง
ระบบบริหารการบ้านเมืองและสังคมที่ดี พ.ศ. 2542 ส านักงาน ก.พ.ร. และสถาบันพระปกเกล้า โดยให้
ความส าคัญกับหลักธรรมาภิบาล ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักนิติธรรม 2) หลักคุณธรรม
3) หลักความโปร่งใส 4) หลักการมีส่วนร่วม 5) หลักความรับผิด และ 6) หลักความคุ้มค่า ดังนั้น การวิจัย
ครั้งนี้จึงใช้หลักธรรมาภิบาลซึ่งประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักนิติธรรม 2) หลักคุณธรรม 3)
หลักความโปร่งใส 4) หลักการมีส่วนร่วม 5) หลักความรับผิด และ 6) หลักความคุ้มค่า โดยผู้วิจัยได้ท า
การสังเคราะห์องค์ประกอบของหลักธรรมาภิบาล เนื้อหาจะปรากฏในหัวข้อ การสังเคราะห์องค์ประกอบ
ชี้วัดการด าเนินงานตามยุทธศาสตร์ชาติในด้านการปรับสมดุลและพัฒนาระบบการบริหารจัดการภายใต้
หลักธรรมาภิบาลขององค์การภาครัฐ ต่อไป
2.1.4 การวัดหลักธรรมาภิบาล
ในการวัดหลักธรรมาภิบาล ผลการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง พบว่า นักวิชาการ นักวิจัย
ได้จ าแนกหลักธรรมาภิบาลทั้ง 6 หลัก ออกมาเป็นองค์ประกอบย่อยไม่แตกต่างกัน กล่าวคือ
1) องค์ประกอบหลักนิติธรรม มีองค์ประกอบย่อยคือ การออกกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับของหน่วยงาน
2) องค์ประกอบหลักคุณธรรม มีองค์ประกอบย่อยคือ การท างานด้วยความซื่อสัตย์สุจริตตามมาตรฐาน
วิชาชีพ 3) องค์ประกอบหลักความโปร่งใส มีองค์ประกอบย่อยคือ ความโปร่งใสในการท างาน
4) องค์ประกอบหลักการมีส่วนร่วม มีองค์ประกอบย่อยคือ การมีส่วนร่วมของประชาชน 5) องค์ประกอบ
