Page 47 - kpi20680

25

“ชุมชน” โดยใช้แนวคิดแบบสํานักกฎหมายบ้านเมืองที่ยึดอํานาจรัฐเป็นผู้นิยามว่าอะไร เป็นชุมชน
1
ก็ดี หรือการนําเอานิยามของคําว่า “ชุมชน” ในกฎหมายเรื่องอื่น เช่น กฎหมายสภาองค์การชุมชน

อย่างไรก็ตาม ในเวลาต่อมาการให้ความหมายชุมชนก็เริ่มเปลี่ยนแปลงไป ชุมชนมิได้
หมายถึงหมู่บ้าน ที่มีอาณาเขตพื้นที่แน่นอนตายตัวอีกต่อไป หากแต่หมายถึงหน่วยทางสังคมที่

สมาชิกมีการติดต่อสื่อสาร เสริมสร้างและสืบสานสัมพันธ์ทางสังคมที่มีทั้งความเคลื่อนไหว ปรับตัว

ความ ขัดแย้งและการผสมผสาน กลมกลืน ความสืบเนื่องและการเปลี่ยนแปลงที่สําคัญ คือชุมชน
มิได้เป็นหน่วยทางสังคมที่เป็นอิสระหรืออยู่โดด เดี่ยวแยกตัวออกจากหน่วยทางสังคมอื่น ๆ ในทาง

ตรงกันข้าม ชุมชนในรูปแบบใหม่ ๆ ดํารงอยู่ในความสัมพันธ์กับชุมชนอื่น ๆ และความสัมพันธ์กับ

รัฐและตลาดชุมชนรูปแบบใหม่เริ่มมีขอบเขตครอบคลุมเครือข่าย กว้างขวาง เชื่อมโยงพื้นที่ใน
ชนบทกับเมือง ปรับตัวและเปลี่ยนแปลง ขัดแย้งและเกิดใหม่อย่างรวดเร็ว (อมรวิชช์ นาครทรรพ

,2548) การสร้างความเป็นชุมชนและอัตลักษณ์ไม่อาจหลีกเลี่ยงความสัมพันธ์เชิงอ านาจ เพราะการ

สร้างความ เป็นชุมชน และอัตลักษณ์ของกลุ่ม เกิดขึ้นภายใต้ความสัมพันธ์ของการสร้างความ
แตกต่าง ซึ่งรวมถึงการผนวก รวม (inclusion) การกีดกัน (exclusion) และการสร้างความเป็นอื่น อัต

ลักษณ์และวัฒนธรรมจึงเป็นผลของ ความสัมพันธ์เชิงอ านาจและความไม่เท่าเทียมกันระหว่างคน

กลุ่มต่าง ๆ ในท านองเดียวกัน ความเป็นชุมชน และความเป็นท้องถิ่นถูกสร้างขึ้นโดยกระบวนการ

ทางประวัติศาสตร์ที่เชื่อมโยงความสัมพันธ์เชิงอํานาจ และ ความสัมพันธ์เชิงพื้นที่ในระดับที่กว้าง
กว่าท้องถิ่น ผ่านการเจรจาต่อรองและการต่อสู้ระหว่างกลุ่มต่าง ๆ อัต ลักษณ์ของชุมชน และท้องถิ่น

จึงมีการปรับเปลี่ยน และสร้างใหม่อยู่เสมอจากปฏิสัมพันธ์ของพลังต่าง ๆ ที่ กําหนดความเป็นไป

ของสังคม การมองอัตลักษณ์และความเป็นชุมชนในลักษณะที่เลื่อนไหลและไม่ผูกติดกับ อาณาเขต

ที่แน่นอน ทําให้เราต้องหันมาให้ความสําคัญกับการศึกษาที่มีลักษณะความเป็นพลวัตร เน้นการ
ตีความ การต่อรอง และการตอบโต้สถานการณ์ที่มนุษย์แต่ละกลุ่มเผชิญหน้าอยู่ภายในความสัมพันธ์

เชิงอํานาจ ที่ไม่เท่าเทียม การพิจารณาความเป็นชุมชนแบบใหม่นั้น ลักษณะของความเป็นชุมชนที่

เพิ่มขึ้นคือความเป็นพลวัตหรือเป็นกระบวนการในการปรับตัวและต่อสู้ ซึ่งมีมุมมองบนพื้นฐานของ
แนวคิดและทฤษฏีที่หลากหลาย การมองชุมชนในแง่ของกระบวนการสะสมแสะการแปลงทุน

1 พระราชบัญญัติสภาองค์การชุมชน พ .ศ.2551 ได้นิยาม “ชุมชน” ไว้ หมายความว่า กลุ่มประชาชนที่รวมตัวกัน
โดยมีผลประโยชน์และวัตถุประสงค์ร่วมกัน เพื่อช่วยเหลือหรือสนับสนุนกันหรือทํากิจกรรมอันชอบด้วกฎหมาย

และศีลธรรมร่วมกัน หรือดําเนินการอื่นอันเป็นประโยชน์ร่วมกันของสมาชิก มีการดําเนินการอย่างต่อเนื่องและมี
ระบบบริหารจัดการและการแสดงเจตนาแทนกลุ่มได้