Page 41 - kpi20680
P. 41
19
ดังกล่าวอย่างเคร่งครัดเพื่อให้ประชาชนได้รับผลประโยชน์โดยตรงจากการดําเนินการตามหน้าที่
ของรัฐ ที่สําคัญเป็นการกําหนดหน้าที่ไว้ชัดเจนเพื่อวางกลไกไม่ให้พรรคการเมืองใช้กฎหมายเป็น
เครื่องมือในการหาเสียงคะแนนนิยมจากประชาชนและเพื่อเป็นการวางรากฐานให้เกิดการดําเนิน
นโยบายพื้นฐานอย่างต่อเนื่องของรัฐอีกด้วย
2.2 ผลผูกพันทางกฎหมาย
จากบทบัญญัติรัฐธรรมนูญหมวด 6 ว่าด้วยเรื่องแนวนโยบายแห่งรัฐตามรัฐธรรมนูญแห่ง
ราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2560 มาตรา 64 บัญญัติไว้ชัดเจนว่า “ บทบัญญัติในหมวดนี้เป็น
แนวทางให้รัฐดําเนินการตรากฎหมายและกําหนดนโยบายในการบริหารราชการแผ่นดิน” นั่น
หมายความว่าแนวนโยบายแห่งรัฐจะมีประเด็นที่ชัดเจนแน่นอน 2 ประเด็นด้วยกันคือ 1) เป็น
แนวทางในการตรากฎหมาย และ 2) เป็นแนวทางในการกําหนดนโยบายการบริหารราชการแผ่นดิน
ซึ่งได้กล่าวไปแล้วว่า แนวนโยบายแห่งรัฐในส่วนของประเทศไทยและประเทศต่างๆ ดังที่ยกมา มี
ลักษณะเหมือนกันคือแนวนโยบายแห่งรัฐเป็นเพียงแต่แนวทางในการตรากฎหมายและการกําหนด
นโยบายการบริหารราชการแผ่นดิน เป็นแนวทางกลางๆ เพื่อให้รัฐตรากฎหมายและกําหนดนโยบาย
การบริหารราชการแผ่นดินในแต่ละด้านโดยมิได้มีผลผูกพันบังคับให้รัฐต้องปฏิบัติตาม รัฐจะ
ดําเนินการหรือไม่ดําเนินการใดๆก็ได้ แต่ทั้งนี้ในมาตรา 162 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช 2560 ได้วางแนวทางให้รัฐต้องกําหนดนโยบายการบริหารราชการแผ่นดินสอดคล้อง
กับแนวนโยบายแห่งรัฐ ในการแถลงนโยบายต่อรัฐสภากล่าวคือ
คณะรัฐมนตรีที่จะเข้าบริหารราชการแผ่นดินต้องแถลงนโยบายต่อรัฐสภา ซึ่งต้อง
สอดคล้องกับหน้าที่ของรัฐ แนวนโยบายแห่งรัฐ และยุทธศาสตร์ชาติ และต้องชี้แจงแหล่งที่มาของ
รายได้ที่จะนํามาใช้จ่ายในการดําเนินนโยบาย โดยไม่มีการลงมติความไว้วางใจ ทั้งนี้ภายในสิบห้า
วันนับแต่เข้ารับหน้าที่ ก่อนแถลงนโยบายต่อรัฐสภาตามวรรคหนึ่ง หากมีกรณีที่สําคัญและจําเป็น
เร่งด่วนดําเนินการไปพลางก่อนเพียงเท่าที่จําเป็นก็ได้”
จากบทบัญญัติดังกล่าวจะเห็นได้ว่าแม้บทบัญญัตินโยบายแห่งรัฐจะมีผลผูกพันไม่ บังคับให้
รัฐปฏิบัติตาม แต่การกําหนดนโยบายการบริหารราชการแผ่นดินของรัฐต้องกําหนดให้ สอดคล้อง
กับแนวโยบายแห่งรัฐซึ่งได้กําหนดไว้ในรัฐธรรมนูญ และหากรัฐตรากฎหมายและกําหนด นโยบาย
การบริหารราชการแผ่นดินใดตามแนวนโยบายแห่งรัฐย่อมมีผลผูกพันทุกองค์ของรัฐให้ปฏิบัติตาม
เป็นที่น่าสังเกตว่าเพิ่มเติมจากบทบัญญัติว่าด้วยแนวนโยบายแห่งรัฐตามรัฐธรรมนูญฉบับ
ปัจจุบันซึ่งได้กําหนดให้รัฐพึงจัดทํายุทธศาสตร์ชาติแล้วนั้น ในเนื้อหามาตรา 162 ของรัฐธรรมนูญ
ฉบับปัจจุบันได้กําหนดให้นโยบายของคณะรัฐมนตรีซึ่งจะต้องแถลงต่อรัฐสภาต้องมีความ
