Page 80 - kpi20440
P. 80
KPI Congress 20th
80
2018
Thai Democracy on the Move
3.3 กรอบการใช้อ�านาจของรัฐด้วยนิติธรรม ตามรัฐธรรมนูญ 2560
ถ้อยค�า “หลักนิติธรรม” ถูกน�ามาบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560
โดยบัญญัติไว้ 2 แห่ง คือ ในมาตรา 3 ความว่า
“อ�านาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย พระมหากษัตริย์ผู้ทรงเป็นประมุข ทรงใช้
อ�านาจนั้นทางรัฐสภา คณะรัฐมนตรี และศาล ตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญ
รัฐสภา คณะรัฐมนตรี ศาล องค์กรอิสระ และหน่วยงานของรัฐ ต้องปฏิบัติหน้าที่ให้
เป็นไปตามรัฐธรรมนูญ กฎหมาย และหลักนิติธรรม เพื่อประโยชน์ส่วนรวมของประเทศชาติและ
ความผาสุกของประชาชนโดยรวม”
และในมาตรา 26 ซึ่งบัญญัติไว้ว่า
“การตรากฎหมายที่มีผลเป็นการจ�ากัดสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลต้องเป็นไปตาม
เงื่อนไขที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ ในกรณีที่รัฐธรรมนูญมิได้บัญญัติเงื่อนไขไว้ กฎหมายดังกล่าว
ต้องไม่ขัดต่อหลักนิติธรรม ไม่เพิ่มภาระหรือจ�ากัดสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลเกินสมควรแก่เหตุ
และจะกระทบต่อศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของบุคคลมิได้ รวมทั้งต้องระบุเหตุผลความจ�าเป็นใน
การจ�ากัดสิทธิและเสรีภาพไว้ด้วย
กฎหมายตามวรรคหนึ่ง ต้องมีผลใช้บังคับเป็นการทั่วไป ไม่มุ่งหมายให้ใช้บังคับแก่กรณี
ใดกรณีหนึ่งหรือแก่บุคคลใดบุคคลหนึ่งเป็นการเจาะจง”
เมื่อพิจารณาถ้อยค�าที่ผู้ร่างรัฐธรรมนูญได้ก�าหนดไว้ จะเห็นได้ว่า รัฐธรรมนูญ 2560 ได้ก�าหนดให้มี
การน�าหลักนิติธรรมมาเป็นหลักพื้นฐานอันเป็นกรอบในการปฏิบัติหน้าที่ของผู้ที่จะเกี่ยวข้องในการใช้อ�านาจเหนือ
ประชาชนทั้งหลาย ต้องเป็นไปตามหลักนิติธรรม ทั้งการตรากฎหมายให้เกิดความเป็นธรรม และการปฏิบัติหน้าที่
ของเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องต้องมีกฎหมายรับรอง โดยจะกระท�าเกินเลยไปกว่าขอบเขตและเจตนาของกฎหมาย
ไม่ได้ เช่นเดียวกับที่ได้เคยบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ 2550 นั่นเอง
4. ศาลรัฐธรรมนูญกับการตีความหลักนิติธรรม
เอกสารประกอบการประชุมกลุ่มย่อยที่ 1 ตามรัฐธรรมนูญมีกว้างหรือแคบเพียงใด เรื่องนี้อยู่ในอ�านาจของศาลรัฐธรรมนูญที่จะตีความเพื่อวางบรรทัดฐาน
เมื่อได้มีการบัญญัติเรื่องหลักนิติธรรมไว้ในรัฐธรรมนูญแล้ว ขอบเขตของการบังคับใช้หลักนิติธรรม
ให้ทุกองค์กรถือปฏิบัติต่อไป
ดังที่ได้กล่าวมาแล้วว่า “หลักนิติธรรม” ที่ปรากกฎในรัฐธรรมนูญนั้น ก�าหนดให้การปฏิบัติหน้าที่ของ
ทุกองค์กรตามรัฐธรรมนูญต้องเป็นไปตามหลักนิติธรรม บนพื้นฐานของบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญนี้และบทบัญญัติ
