Page 161 - kpi20440

การประชุมวิชาการสถาบันพระปกเกล้า 161
ครั้งที่ 20 ประจำาปี 2561
ประชาธิปไตยไทย: ก้าวย่างเพื่อการพัฒนา

26
อิทธิพลต่อการมองปัญหาและข้อเสนอในกระบวนการสร้างและจรรโลงประชาธิปไตยอย่างส�าคัญ

นักรัฐศาสตร์ไทยพยายามจะแสวงหาลักษณะเด่นของวัฒนธรรมทางการเมืองไทย โดยอาศัยแบบ

วัฒนธรรมทางการเมือง 3 แบบ คือ แบบคับแคบ แบบไพร่ฟ้า และแบบมีส่วนร่วมเป็นกรอบในการวิเคราะห์ว่า
คนไทยในแต่ละยุคสมัยมีวัฒนธรรมทางการเมืองแบบใด ด้านวิธีการศึกษามีข้อสังเกตว่า แม้จะอาศัยกรอบ

แนวคิดวัฒนธรรมทาการเมืองมาจากงานของ Almond แต่การศึกษาของนักรัฐศาสตร์ไทยก็มีสองแนวทางคือ
แนวทางแรก ใช้วิธีการตีความวัฒนธรรมทางการเมืองของคนไทยจากการคาดการณ์ ข้อสังเกต และจินตนาการของ

ผู้ศึกษา กล่าวคือ อาศัยหลักฐานเพื่อใช้ตรวจสอบแบบวัฒนธรรมทางการเมืองของคนไทยด้วยอาศัยจินตนาการ
และข้ออ้างที่มาจากค�าพูดในลักษณะค�าขวัญ และลักษณะบางอย่างของคนไทยที่มีผู้จินตนาการเอาไว้ รวมทั้งอาศัย

กรอบคิดเรื่องสภาวะของสังคมประเพณีมาช่วยในการจินตนาการว่าชีวิต พฤติกรรมทางการเมืองผู้คนในสังคม
ไทยว่ามีลักษณะดังเช่นผู้คนในสังคมประเพณีดั้งเดิมนั่นเอง โดยไม่มีการวิจัยเชิงส�ารวจ และอีกแนวทางหนึ่งคือ

ใช้วิธีการวิจัยเชิงส�ารวจทดสอบตัวแบบวัฒนธรรมทางการเมืองของคนกลุ่มต่าง ๆ แต่อย่างไรก็ดี มีข้อสังเกตว่า
งานศึกษาเหล่านี้มักเป็นเป็นการศึกษาเฉพาะกลุ่มคนในสังคม เช่น นิสิตนักศึกษา นักการเมือง นักเรียน

ผู้น�าเกษตรกร ส.ส. ส.ว. นายทหาร ฯลฯ

ตัวอย่างงานศึกษาที่น่าสนใจ เช่น ถวิลวดี บุรีกุล และสติธร ธนานิติโชติ (บรรณาธิการ) “การวัดระดับ
27
ความเป็นประชาธิปไตยและพฤติกรรมการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทน” ถวิลวดี บุรีกุล และโรเบิร์ต บี อัลบริตตัน
28
“ค่านิยมประชาธิปไตยและพฤติกรรมการเลือกตั้งในประเทศไทย” ถวิลวดี บุรีกุล และรัชวดี แสงมหะหมัด
29
“ค่านิยม วัฒนธรรม และอุณหภูมิประชาธิปไตยไทย” พัณณิน กิติพราภรณ์ “แนวคิดและวิธีการสร้าง
30
ความพร้อมของคนไทยต่อการปกครองระบอบประชาธิปไตย” ฯลฯ รวมทั้งนักวิชาการจากสถาบันนโยบายศึกษา
ตัวอย่างเช่น วิชัย ตันศิริ “วัฒนธรรมการเมืองและการปฏิรูป” และ วิชัย ตันศิริ “วัฒนธรรมพลเมือง”.
31
32

26 ผู้สนใจการสังเคราะห์องค์ความรู้งานศึกษาวัฒนธรรมทางการเมือง โปรดดู ฉันทนา บรรพศิริโชติ หวันแก้ว
และนฤมล กิจไพศาลรัตนา, วัฒนธรรมการเมือง: โครงการประเมินและสังเคราะห์สถานภาพองค์ความรู้
การวิจัยวัฒนธรรม ในประเทศไทย (กรุงเทพฯ: ส�านักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ, 2548)
27 ถวิลวดี บุรีกุล และสติธร ธนานิติโชติ (บรรณาธิการ), รายงานการวิจัยเรื่องการวัดระดับความเป็นประชาธิปไตย
และพฤติกรรมการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (นนทบุรี: สถาบันพระปกเกล้า, 2546)
28 ถวิลวดี บุรีกุล และโรเบิร์ต บี อัลบริตตัน, ค่านิยมประชาธิปไตยและพฤติกรรมการเลือกตั้งในประเทศไทย.
ใน การประชุมวิชาการสถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 9 ประจ�าปี 2550
29 ถวิลวดี บุรีกุลและรัชวดี แสงมหะหมัด, ค่านิยม วัฒนธรรม และอุณหภูมิประชาธิปไตยไทย (กรุงเทพฯ:
ส�านักวิจัยและพัฒนา สถาบันพระปกเกล้า, 2557)

30 พัณณิน กิติพราภรณ์. (2550). แนวคิดและวิธีการสร้างความพร้อมของคนไทยต่อการปกครองระบอบ
ประชาธิปไตย. นนทบุรี: วิทยาลัยการเมืองการปกครอง สถาบันพระปกเกล้า.
31 วิชัย ตันศิริ. (2547). วัฒนธรรมการเมืองและการปฏิรูป (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : สถาบันนโยบาย
ศึกษา.
32 วิชัย ตันศิริ. (2551). วัฒนธรรมพลเมือง. กรุงเทพฯ: สถาบันนโยบายศึกษา.