Page 155 - kpi20440
P. 155
การประชุมวิชาการสถาบันพระปกเกล้า 155
ครั้งที่ 20 ประจำาปี 2561
ประชาธิปไตยไทย: ก้าวย่างเพื่อการพัฒนา
3.1 วัฒนธรรมทางการเมืองเป็น “ผล” ไม่ใช่ “เหตุ”
อย่างไรก็ดี ในยุคราวทศวรรษ 1980 การศึกษาตามแนวคิดวัฒนธรรมทางการเมืองซึ่ง Almond และ
Verba บุกเบิกได้เริ่มถูกน�ามาทบทวนและขบคิดกันใหม่ โดยผู้เขียนทั้ง 2 ท่านเองที่ได้ทบทวนแนวคิดวัฒนธรรม
ทางการเมืองของเขาเอง โดยตีพิมพ์หนังสือ The Civic Culture. Revisited ใน ค.ศ.1980 ซึ่งเป็นการรวบรวม
12
งานเขียนของนักวิชาการชั้นน�าที่วิจารณ์แนวคิดของเขา และเขาได้ตอบข้อวิจารณ์ต่าง ๆ ที่มีต่องาน The Civic
Culture ประเด็นส�าคัญของข้อวิจารณ์ประการส�าคัญคือ ข้อวิจารณ์ว่าแนวคิดวัฒนธรรมทางการเมืองมีลักษณะ
“วัฒนธรรมเป็นตัวก�าหนด” (Cultural Determinism) โดยการระบุวัฒนธรรมทางการเมืองเป็นตัวแปรต้นหรือ
เหตุปัจจัยที่น�ามาสู่ผลคือ รูปแบบของระบอบการเมือง ในประเด็นดังกล่าวนี้ Almond และ Verba เห็นว่า
วัฒนธรรมทางการเมืองเป็นได้ทั้งตัวแปรต้นและตัวแปรตาม กล่าวคือ โครงสร้างและสถาบันทางการเมือง
ก็มีส่วนที่จะก�าหนดรูปแบบลักษณะของวัฒนธรรมทางการเมือง
การอภิปรายถกเถียงต่องาน The Civic Culture ที่ส�าคัญอีกก็คือ งานบุกเบิกที่มีชื่อเสียงของ
13
Robert Putnam ตีพิมพ์เมื่อ ค.ศ.1993 ที่มีข้อเสนอส�าคัญก็คือ ให้มองเหตุปัจจัยมีเกื้อหนุนต่อระบอบ
ประชาธิปไตยและความมีประสิทธิภาพของระบบการเมืองผ่านทุนทางสังคม Putnam ได้ศึกษาสังคมในอิตาลี
โดยเน้นไปยังประเด็นเรื่อง ความเปิดกว้าง และความไว้เนื้อเชื่อใจ (trust )ของบรรทัดฐานในสังคมที่มีลักษณะ
ความเป็นประชาธิปไตยที่แตกต่างกัน โดยเปรียบเทียบระหว่างสังคมที่อยู่ในแถบเหนือของอิตาลีกับเมือง
Mezzogiorno ที่มีวัฒนธรรมแบบแปลกแยก (aliened culture) หนังสือเล่มแรก Making Democracy Work:
Civic Traditions in Modern Italy (ตีพิมพ์ ค.ศ.1993) และ Bowling Alone (ตีพิมพ์ ค.ศ.2000)
14
งานวิจัยเรื่อง Making Democracy Work ตอบค�าถามหลักว่า เหตุใดบางแห่งจึงมีรูปแบบการปกครอง
ที่ดีกว่าที่อื่น ๆ Putnam ออกแบบการวิจัยเชิงทดลอง สมมติฐานส�าคัญคือ การอุปมาประชาธิปไตยเป็นเสมือน
เมล็ดพันธุ์พืช แล้วตั้งค�าถามว่า เหตุใดเมล็ดพันธุ์เจริญเติบโตได้ดีในผืนดินแบบไหน และมีปัจจัยอะไรที่ส่งผล
ให้เมล็ดพันธุ์ประชาธิปไตยเติบโตแตกต่างกัน ตัวแปรอิสระหรือเหตุปัจจัยที่ก�าหนดในการศึกษาคือ บริบททาง
สังคมการเมืองของแต่ละแคว้น ที่มีโครงสร้างรัฐบาลท้องถิ่นเป็นตัวแปรควบคุม และตัวแปรตามคือ สมรรถนะ
และประสิทธิภาพของรัฐบาล ท้องถิ่นในแต่ละแคว้น เปรียบเทียบกับการใช้เมล็ดพันธุ์ประชาธิปไตยแบบเดียวกัน
แต่ที่ปลูกในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน
12 Almond, Gabriel and Sidney Verba. The Civic Culture Revisited. (Boston : Little Brown, 1980)
13 Putnam, Robert D., Making Democracy Work : Civic Traditions in Modern Italy (Princeton, NJ:
Princeton University Press, 1993)
14 Putnam, Robert D., Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community
(New York: Simon & Schuster, 2000)
