Page 153 - kpi20440
P. 153
การประชุมวิชาการสถาบันพระปกเกล้า 153
ครั้งที่ 20 ประจำาปี 2561
ประชาธิปไตยไทย: ก้าวย่างเพื่อการพัฒนา
เรียกร้องการแก้ปัญหาจากรัฐบาล แต่วัฒนธรรมแบบไพร่ฟ้าก็โน้มน้าวให้ประชาชนส�านักในความเป็นพลเมือง
ยอมรับอ�านาจที่ชอบธรรมของผู้ปกครองท�าให้รัฐบาลไม่ต้องเผชิญกับการเรียกร้องหรือการมีส่วนร่วมที่ล้นเกิน
“วัฒนธรรมแบบพลเมือง” จึงเอื้อต่อระบอบการปกครองที่มีเสถียรภาพและเป็นประชาธิปไตย
ด้านเหตุปัจจัย และที่มาของวัฒนธรรมทางการเมือง นักรัฐศาสตร์มักจะให้ความส�าคัญกับกระบวนการ
กล่อมเกลาทางการเมือง (political socialization) ในฐานะของเหตุปัจจัยที่มีผลต่อวัฒนธรรมทางการเมือง
กล่าวคือ มองว่า วัฒนธรรมทางการเมืองของผู้คนในสังคมจะเป็นแบบใดขึ้นอยู่กับกระบวนการเรียนรู้ และปลูกฝัง
อบรม หรือการหล่อหลอมกล่อมเกลาทางการเมืองที่คนในสังคมเรียนรู้ผ่านฉากต่าง ๆ และถ่ายทอดสืบต่อกันมา
กระบวนการเรียนรู้และอบรมกล่อมเกลาทางการเมืองจะมีผลต่อการปลูกฝังให้เกิดความรับรู้ ความรู้สึก
การประเมินค่า และการปฏิบัติตามจนกลายเป็นแบบแผนที่เรียกว่า วัฒนธรรมทางการเมือง กระบวนการกล่อมเกลา
ทางการเมืองจะเกิดขึ้นโดยฉากด้านบริบทแวดล้อมทางการเมืองและสื่อหรือตัวกลางต่าง ๆ ที่จะหล่อหลอม
กล่อมเกลาบุคคลตั้งแต่เยาว์วัยจนถึงเป็นผู้ใหญ่จนมีแบบแผนพฤติกรรม ความโน้มเอียงและเกิดโลกทัศน์ทาง
การเมืองขึ้นมา สื่อและตัวกลางที่มองกันว่ามีผลส�าคัญ เช่น ครอบครัว โรงเรียน เพื่อนฝูง อาชีพ กลุ่มหรือองค์กร
ที่สังกัด สื่อมวลชน ฯลฯ เหตุปัจจัยเหล่านี้มักจะเป็นตัวแปรต้นที่งานศึกษาวัฒนธรรมทางการเมืองมักก�าหนด
และทดสอบความสัมพันธ์กับแบบของวัฒนธรรมทางการเมือง หรือกล่าวอีกอย่างหนึ่ง กระบวนการกล่อมเกลา
ทางการเมืองผ่านบริบทแวดล้อมทางการเมืองและสื่อหรือตัวการเป็นที่มาของวัฒนธรรมทางการเมือง 9
3. ข้ออภิปรำยถกเถียงต่อ “The Civic Culture” และ
มุมมองใหม่ ๆ ต่อกำรสร้ำง “พลเมืองเข้มแข็ง”
ในส่วนนี้จะพิจารณาให้เห็นถึงแนวคิดวัฒนธรรมทางการเมืองและการศึกษาซึ่ง Almond และ Verba
บุกเบิกไว้ตั้งแต่ราวทศวรรษ 1960 ผ่านงานเขียนส�าคัญเรื่อง The Civic Culture และการเสนอตัวแบบวัฒนธรรม
ทางการเมืองแบบพลเมืองดี ว่าพัฒนาการไปอย่างไรบ้างมีข้อถกเถียงและข้อเสนออะไรใหม่ ๆ อย่างไรบ้าง
ดังที่กล่าวมาแล้วว่า การศึกษาของ Almond และ Verba เรื่อง Civic Culture ได้ใช้หลักในทาง
ทฤษฏีในการศึกษาเรื่องนี้เพื่ออธิบายเสถียรภาพของประชาธิปไตย หัวใจส�าคัญของแนวการศึกษาวัฒนธรรม
ทางการเมืองก็คือ การเสนอว่า การมีระบอบประชาธิปไตยในเชิงโครงสร้างหรือรูปแบบ แต่รูปแบบทางการเมือง
ของประชาธิปไตยจะต้องมีวัฒนธรรมทางการเมืองที่สอดคล้องกันไปด้วย Almond และ Verba มองว่า
วัฒนธรรมทางการเมืองเป็นเหตุส�าคัญที่หนุนน�าเสถียรภาพทางการเมืองแบบประชาธิปไตย รัฐบาลประชาธิปไตย
ที่มีประสิทธิภาพและเสถียรภาพขึ้นอยู่กับความโน้มเอียงซึ่งประชาชนต้องมีต่อระบบการเมืองในลักษณะของ
“วัฒนธรรมแบบพลเมือง”
9 ดูเพิ่มเติมใน พรศักดิ์ ผ่องแผ้วและพลศักดิ์ จิรไกรศิริ (บรรณาธิการ), เพิ่งอ้าง.
