Page 48 - kpi19164

ว่ำพระธิดำและพระโอรสสำมำรถอ่ำนได้ดังค ำเล่ำลือ ส่วนอัจฉริยะในขั้นต่อไปของพระองค์เจ้ำรัชนี
แจ่มจรัส ก็คือในขณะที่ยังมีพระชันษำ 5 ขวบปี ทรงสำมำรถแต่งโคลงกลอนได้บ้ำงแล้วด้วย

ในปี พ.ศ. 2429 พระองค์เจ้ำรัชนีแจ่มจรัสได้ทรงเข้ำศึกษำ ณ โรงเรียนพระต ำหนักสวน

กุหลำบ และทรงอยู่ที่โรงเรียนเป็นประจ ำ เสร็จกลับวังเฉพำะวันพระ ทรงเรียนอยู่เพียงปีเศษจบ
กำรันต์ คือ จบชั้นสูงสุดในประโยค 1 และในระหว่ำงนี้ทรงเรียนภำษำอังกฤษควบคู่ไปด้วย และทรง

14
เรียนจบประโยค 2 เมื่อ พ.ศ. 2434 ทรงสอบไล่ได้เป็นที่ 1 ได้รับพระรำชทำนหีบหนังสือเป็นรำงวัล
จำกนั้นได้เรียนภำษำอังกฤษต่อไปจนจบหลักสูตรกำรเรียนของโรงเรียนสวนกุหลำบ เมื่อทรงส ำเร็จ
วิชำกำรโรงเรียนสวนกุหลำบแล้ว พระชันษำยังน้อยเกินกว่ำที่จะรับรำชกำร จึงเสด็จเข้ำเรียน

ภำษำอังกฤษต่อที่ส ำนักอื่นอีกแห่งหนึ่งจน พ.ศ.2436 ได้เสด็จเข้ำรับรำชกำรในต ำแหน่งนำยเวร

กระทรวงธรรมกำร ขณะนั้นพระชันษำ 16 ปี 3 เดือน ต่อมำได้ทรงเลื่อนขั้นเป็นผู้ช่วยในกรม
ศึกษำธิกำรใน พ.ศ. 2438 ทั้งได้ทรงรับหน้ำที่พิเศษเป็นข้ำหลวงสอบไล่วิชำหนังสือไทยด้วย และทรง

เป็นกรรมกำรพิเศษร่ำงพระรำชบัญญัติพิจำรณำควำมแพ่งอีกหน้ำที่หนึ่งขณะที่ทรงรับรำชกำรอยู่

กระทรวงธรรมกำร 2 ปีเศษนั้น พระองค์มิได้ทรงฝักใฝ่อยู่แต่หน้ำที่รำชกำรประจ ำอย่ำงเดียว ยังสน
พระทัยที่จะแสวงหำควำมรู้ทำงภำษำอังกฤษเพิ่มเติมอยู่มิได้ขำดอีกด้วย โดยทรงกระท ำพระองค์

สนิทชิดชอบกับที่ปรึกษำกระทรวงและข้ำรำชกำรอื่นๆ ที่เป็นชำวอังกฤษ ทั้งในเวลำรำชกำรและนอก

เวลำรำชกำร ควำมพยำยำมเหล่ำนี้ล้วนเป็นสิ่งเพิ่มพูนควำมรู้ทำงภำษำอังกฤษเป็นอย่ำงดีที่สุดทั้งสิ้น
จนท ำให้พระองค์ทรงคุ้นกับขนบธรรมเนียมและตรัสภำษำอังกฤษได้อย่ำงคล่องแคล่ว ด้วยเหตุนี้จึงมี

พระบรมรำชโองกำรโปรดเกล้ำฯ ให้ย้ำยพระองค์เจ้ำรัชนีแจ่มจรัสจำกกระทรวงธรรมกำรมำเป็น

ผู้ช่วยที่ปรึกษำกระทรวงพระคลังมหำสมบัติเมื่อวันที่ 1 สิงหำคม พ.ศ. 2439 ในที่สุดพระองค์ท่ำนก็
กลำยเป็นผู้ถูกอัธยำศัยอย่ำงมำกกับที่ปรึกษำกระทรวงพระคลังมหำสมบัติซึ่งเป็นชำวอังกฤษ ที่

ปรึกษำถึงกับทูลปรำรภต่อเสนำบดีว่ำควรส่งคนหนุ่มอย่ำงพระองค์ไปศึกษำที่ประเทศอังกฤษเสียพัก

หนึ่งก็จะได้คนดีที่สำมำรถใช้ในรำชกำร เสนำบดีทรงเห็นชอบด้วยและทรงมีพระด ำริอยู่แล้ว
ในวันที่ 1 เมษำยน พ.ศ. 2440 พระองค์เจ้ำรัชนีแจ่มจรัสทรงย้ำยมำมีต ำแหน่งเป็นล่ำมที่

กระทรวงพระคลังและได้ทรงพระกรุณำโปรดเกล้ำฯ ให้ตำมเสด็จพระรำชด ำเนินประพำสทวีปยุโรป

เมื่อวันที่ 7 เมษำยน ในปีเดี่ยวกันนั้น และได้รับพระรำชทำนพระบรมรำชำนุญำตให้เสด็จอยู่ทรงเล่ำ
เรียนต่อในประเทศอังกฤษ ผู้ดูแลนักเรียนหลวงจัดให้ท่ำนไปเรียนอยู่ที่แฟมิลี่ ต่อมำถึงแม้จะมีเวลำใน

กำรเตรียมพระองค์ไม่มำกนัก แต่ด้วยทรงมีควำมวิริยะอุสำหะและตั้งพระทัยอย่ำงแน่วแน่ ท ำให้ทรง

สำมำรถสอบเข้ำมหำวิทยำลัยเคมบริดจ์ได้ ระหว่ำงที่ทรงศึกษำอยู่ในมหำวิทยำลัยก็ทรงกอบโกยหำ
ควำมรู้ใส่พระองค์อยู่ตลอดเวลำ แต่ทรงศึกษำอยู่เพียง 3 เทอม ก็ถูกเรียกตัวกลับประเทศไทย คือใน

14 รำชกิจจำนุเบกษำ. 6 (15): 125. 14 กรกฎำคม 2432. อ้ำงใน

39