Page 43 - kpi19164

สนอย่ำงมำกในระหว่ำงทุพภิกขภัย พ.ศ. 2398 – 2391 เพื่อเป็นกำรช่วยเหลือบรรเทำควำมยำกจน
ของเกษตรกรและปลดเปลื้องให้พ้นจำกกำรกดขี่ของเจ้ำหนี้ที่เก็บดอกเบี้ยเงินกู้ในอัตรำสูง จึงตั้ง

องค์กรช่วยเหลือเกษตรกรขึ้นในรูปของสมำคมกำรกุศล แต่ต่อมำไม่สำมำรถด ำรงอยู่ได้จึงได้ตั้ง

สหกรณ์เครดิตขึ้นแทนในปี พ.ศ. 2407 โดยจัดเป็นองค์กำรเพื่อจัดหำทุนให้แก่สมำชิกกู้ยืม ในเวลำ
ต่อมำกำรรวมกันเป็นสหกรณ์เพื่อแก้ไขปัญหำควำมเดือดร้อนของประชำชนก็ได้แพร่หลำยไปยัง

ประเทศต่ำงๆ อันเป็นประโยชน์และเป็นตัวอย่ำงในกำรจัดตั้งสหกรณ์แก่ชำวบ้ำนและชำวเมืองมำ

2
จนถึงปัจจุบัน

3.1 การจัดตั้งสหกรณ์ในประเทศไทย

ขณะที่ในยุโรป กำรเกิดสหกรณ์เกิดจำกกำรเปลี่ยนแปลงระบบเศรษฐกิจจำกกำรภำคเกษตร
ไปสู่ภำคอุตสำหกรรม เกิดควำมเหลื่อมล้ ำทำงชนชั้นระหว่ำงกลุ่มนำยทุนและกรรมกรท ำให้มีกำรคิด

วิธีกำรที่จะช่วยเหลือให้กรรมกรสำมำรถด ำรงอยู่ได้ท่ำมกลำงภำวะควำมเปลี่ยนแปลงทำงเศรษฐกิจ

ขณะที่ในประเทศไทยได้เผชิญกับควำมเปลี่ยนแปลงทำงเศรษฐกิจเช่นกัน แต่เป็นกำรเปลี่ยนแปลงที่
เป็นผลมำจำกระบบกำรค้ำที่ถูกน ำไปเชื่อมโยงกับระบบกำรค้ำโลก ภำคกำรเกษตรเกิดกำรขยำย

ตัวอย่ำงรวดเร็ว จำกเดิมที่ผลิตเพื่อบริโภคในครัวเรือน ได้เปลี่ยนมำเป็นกำรผลิตเชิงพำณิชย์ ท ำให้

ภำวะทำงเศรษฐกิจเกิดกำรเปลี่ยนแปลงทั้งในระดับเมืองและชนบท และกลุ่มคนที่ได้รับผลกระทบ
จำกกำรเปลี่ยนแปลง คือ เกษตรกรหรือชำวนำ

• สภาพและปัญหาเศรษฐกิจของชาวนาหลังการเปลี่ยนเป็น “ผลิตเพื่อส่งออก”

สยำมประเทศได้เข้ำสู่ระบบกำรค้ำโลกมำตั้งแต่ทศวรรษ 2380 เมื่อกำรค้ำส ำเภำกับจีน
ประสบปัญหำมำกขึ้นเนื่องจำกควำมวุ่นวำยในประเทศจีน อันเป็นผลมำจำกกำรรุกรำนของอำณำ

นิคม กษัตริย์สยำมในเวลำนั้น จึงทรงได้หันมำส่งเสริมกำรค้ำกับกลุ่มประเทศยุโรป โดยเริ่มจำกกำร

ท ำสนธิสัญญำกำรค้ำกับอังกฤษเป็นชำติแรก ที่ได้รับสิทธิทำงกำรค้ำในกำรเข้ำมำค้ำขำยในกรุงเทพฯ
และก ำหนดระดับอัตรำภำษีกำรค้ำเพื่อประโยชน์ของ “กำรค้ำเสรี” โดยสินค้ำส่งออกส ำคัญของ

สยำมนับตั้งแต่ทศวรรษ 2400 เป็นต้นมำ คือ ข้ำว

กำรเปลี่ยนแปลงสภำพเศรษฐกิจของชำวนำภำยหลังกำรเปลี่ยนเข้ำสู่ “ระบบตลำด”
กล่ำวคือ นับตั้งแต่กำรท ำสนธิสัญญำเบำว์ริ่ง เศรษฐกิจได้เปลี่ยนจำกแบบเลี้ยงตัวเอง (Self

Sufficiency) มำเป็นเศรษฐกิจที่ผลิตเพื่อตลำด (Marketing System) ท ำให้ระบบเศรษฐกิจไทยมี

2 ปรำณี กล่ ำส้ม, (2529) “กำรแก้ปัญหำเศรษฐกิจที่เกี่ยวกับชำวนำโดยวิธีกำรสหกรณ์ในรัชสมัยพระบำทสมเด็จพระมงกุฎเกล้ำ
เจ้ำอยู่หัวและพระบำทสมเด็จพระปกเกล้ำเจ้ำอยู่หัว”, น. 64.

34