Page 54 - kpi18343
P. 54
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการสร้างความปรองดอง
ก ร ณี ศึ ก ษ า ใ น ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ
ประการที่หนึ่ง คุณธรรมจริยธรรม ซึ่งบทบัญญัติในหลาย
ประเทศจะกำหนดให้กรรมการต้องเป็นผู้ที่มีคุณธรรมจริยธรรมและมีความน่าเชื่อถือ
เช่น ประเทศเอกวาดอ ประเทศกานา ประเทศเซียราเลโอน เป็นต้น แต่ก็ไม่ได้
กำหนดเป็นรายละเอียดให้ชัดเจนว่า “คุณธรรมจริยธรรม” หมายความว่าอย่างไร
จึงกลายเป็นดุลพินิจของผู้ที่มีอำนาจคัดเลือกและแต่งตั้งจะวินิจฉัยเอง
ประการที่สอง ความไม่ “ฝักใฝ่ฝ่ายใด” ของกรรมการ ซึ่งนับว่า
เป็นคุณสมบัติที่มีความสำคัญมาก เนื่องจากทุกๆความขัดแย้งที่เกิดขึ้นและนำไปสู่
ความรุนแรงนั้น มักจะต้องมีคู่ขัดแย้งด้วยกัน 2 ฝ่ายเป็นอย่างน้อยเสมอ คณะกรรมการ
ค้นหาความจริง ซึ่งนอกจากจะมีหน้าที่ค้นหาความจริงแล้ว ก็มักจะได้รับหน้าที่
สำคัญอีกประการหนึ่งคือสร้างและส่งเสริมบรรยากาศเพื่อให้เกิดความปรองดอง
ด้วยเหตุนี้ กรรมการทุกคนหรืออย่างน้อยส่วนหนึ่ง (ซึ่งเป็นส่วนที่นอกเหนือจาก
กรรมการที่เป็นตัวแทนของคู่ขัดแย้ง ในกรณีที่บทบัญญัติประเทศนั้นๆ กำหนดให้
กรรมการมีส่วนที่มาจากคู่ขัดแย้งทั้งสองฝ่าย และมีส่วนที่เป็นผู้ทรงคุณวุฒิ) จะต้องมี
ลักษณะไม่เข้าข้างฝ่ายหนึ่งฝ่ายใด หรือไม่มีภาพที่ทำให้แลดูว่าจะเอื้อประโยชน์ให้แก่
ฝ่ายหนึ่งฝ่ายใด ทั้งนี้ การกำหนดคุณสมบัติข้อนี้นั้น บทบัญญัติแต่ละประเทศมักจะ
ใช้ถ้อยคำว่า “ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด” (impartial) โดยประเทศที่กำหนดไว้ในบทบัญญัติว่า
กรรมการจะต้องเป็นผู้ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดนั้น เช่น ประเทศบุรุนดี ประเทศแอฟริกาใต้
ประเทศติมอร์เลสเต ประเทศเซียราเลโอน ประเทศมอริเซียส ประเทศตูนีเซีย
เป็นต้น ซึ่งคำว่า “ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด” นั้นก็ไม่มีการนิยามที่ชัดเจนเช่นกัน นอกจากนี้
ในบางประเทศยังอาจมีการกำหนดเพิ่มเติมด้วยว่า กรรมการจะต้องไม่เป็นผู้มีประวัติ
ทางการเมืองที่ชัดเจนมากจนเกินไป (Not high political profile หรือเป็นที่เห็นได้
ชัดเจนว่าบุคคลนั้นถือข้างการเมืองฝ่ายไหน) ประเทศที่กำหนดให้กรรมการจะต้อง
ไม่เป็นผู้มีประวัติทางการเมืองที่ชัดเจนมากจนเกินไป ได้แก่ ประเทศแอฟริกาใต้
ประเทศติมอร์เลสเต เป็นต้น
ประการที่สาม ความเชื่อและทัศนคติในเรื่องการเคารพสิทธิ
มนุษยชน และการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ดังที่ได้กล่าวไปแล้วในบทที่ 2
แนวความคิดเรื่องความยุติธรรมในระยะเปลี่ยนผ่านเป็นกลไกที่เกิดขึ้นเพื่อระงับ
ความขัดแย้งของประเทศในกลุ่มทวีปอเมริกาใต้ และยุโรปตะวันออก ซึ่งเป็นความ
ขัดแย้งอันเนื่องมาจากการปกครองระบอบเผด็จการทหารและความรุนแรงที่เกิดขึ้น
สถาบันพระปกเกล้า
