Page 43 - kpi18343

กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการสร้างความปรองดอง
ก ร ณี ศึ ก ษ า ใ น ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ

1.2 รูปแบบในการตราบทบัญญัติเพื่อจัดตั้งคณะกรรมการค้นหา
ความจริงเพื่อเสริมสร้างความปรองดอง

การตราบทบัญญัติเพื่อกำหนดให้มีการจัดตั้งคณะกรรมการค้นหาความจริง
และเสริมสร้างการปรองดองนั้น แต่ละประเทศก็กำหนดใช้รูปแบบที่แตกต่างกันไป
ขึ้นอยู่กับบริบทในความขัดแย้งนั้น ซึ่งโดยหลักแล้วก็มีรูปแบบต่างๆ ดังนี้

- การบัญญัติโดยใช้อำนาจของฝ่ายบริหาร หรือประมุขแห่งรัฐ

การตราบทบัญญัติที่เกี่ยวข้องกับการจัดตั้งคณะกรรมการค้นหาความจริง
และเสริมสร้างความปรองดองของประเทศต่างๆ มักจะตราขึ้นโดยใช้อำนาจของฝ่าย

บริหารหรือประมุขแห่งรัฐเสียเป็นส่วนใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นการตราโดยอำนาจของ
ประธานาธิบดี ซึ่งจะมีชื่อเรียกว่า “รัฐกำหนด” (Decree) เช่น Decree No. 187/83

ของประเทศอาเจนตินา หรือ Decree No. 26-92 ของประเทศฮอนดูรัส หรืออาจ
เรียกชื่อว่า “รัฐกำหนดของประธานาธิบดี” (Presidential Decree) เช่น ประเทศ
Côte d’Ivoire หรือ “รัฐกำหนดสูงสุด” (Supreme Decree) เช่นในประเทศชิลี
และอาจมีชื่ออื่นๆ อีก ได้แก่ ประกาศของประธานาธิบดี (Presidential Proclamations)

อย่างในประเทศศรีลังกา หรือ “ข้อตกลงของรัฐมนตรี” (Ministerial Accord) ของ
ประเทศเอกวาดอ เป็นต้น หรืออาจจะเป็นการตราขึ้นโดยพระราชอำนาจของ

พระมหากษัตริย์ ในฐานะที่ทรงเป็นประมุขแห่งรัฐ ได้แก่ ประเทศโมร็อกโค ซี่งตรา
โดยพระราชกำหนดที่ตราโดยพระมหากษัตริย์ (Dahir หรือ Royal Decree) เป็นต้น
ยิ่งกว่านั้น ในบางประเทศก็อาจตราบทบัญญัติดังกล่าวขึ้นโดยรัฐบาลชั่วคราว เช่น
กรณีของประเทศเนปาล หรือประเทศเอธิโอเปีย เป็นต้น

ทั้งนี้ การตราบทบัญญัติดังกล่าวโดยอาศัยอำนาจของฝ่ายบริหารนั้น
มีข้อดีคือการตรารัฐบัญญัติเป็นไปได้อย่างรวดเร็วกว่าการตรารัฐบัญญัติที่ต้องผ่าน
รัฐสภา ซึ่งการตราบทบัญญัติเพื่อแก้ไขความขัดแย้งให้รวดเร็วนั้นมีความสำคัญมาก
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีที่ความขัดแย้งนั้นยังคงดำรงอยู่ อย่างไรก็ตาม มีข้อสังเกต

ที่ควรระวังคือ ถ้าหากการตรารัฐบัญญัตินั้นตราโดยรัฐบาลที่เกี่ยวข้องกับความ
ขัดแย้งเสียเอง การดำเนินการของคณะกรรมการที่ได้รับจัดตั้งขึ้น ก็อาจไม่ประสบ
ความสำเร็จได้ดังเช่นกรณีของประเทศอูกันดา ซึ่งจะกล่าวถึงในหัวข้อ 1.3

สถาบันพระปกเกล้า