Page 39 - kpi18343

กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการสร้างความปรองดอง
ก ร ณี ศึ ก ษ า ใ น ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ

อย่างไม่เป็นทางการ แต่ก็ประสบความล้มเหลว (ซึ่งจะได้กล่าวต่อไป) และ

ในประเทศบราซิลใน ค.ศ. 1979 ซึ่งก็ไม่มีการตราบทบัญญัติอย่างเป็นทางการ
เช่นกัน หากแต่ประเทศที่ประสบกับความขัดแย้งและจะดำเนินกระบวนการสร้าง
ความปรองดองส่วนใหญ่ มักจะมีการตราบทบัญญัติขึ้นเพื่อกำหนดกลไกดังกล่าว

เนื่องจากการตราเป็นบทบัญญัติไม่ว่าจะเป็นรูปแบบใดก็ตามย่อมสร้างความชัดเจน
ได้มากกว่า

ทั้งนี้ กลไกตามหลักความยุติธรรมในระยะเปลี่ยนผ่านที่เกือบทุกประเทศจะมี
คือ “การค้นหาความจริง” เพื่อให้สาธารณชนได้ทราบว่าในช่วงที่เกิดความรุนแรงนั้น

เกิดอะไรขึ้นบ้าง มีใคร ทำอะไร ที่ไหน อย่างไร และมีมูลเหตุมาจากอะไรบ้าง
อาจกล่าวได้เช่นกันว่า การค้นหาความจริงเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญของกลไกอื่นๆ ตาม
หลักความยุติธรรมในระยะเปลี่ยนผ่าน ไม่ว่าจะเป็นการดำเนินคดีกับผู้กระทำ

ความผิด การนิรโทษกรรม ฯลฯ เพราะถ้าหากไม่สามารถค้นหาความจริงได้ ก็จะ
เป็นการยากที่จะดำเนินคดี หรือเสนอมาตรการในการเยียวยาเหมาะสม ตลอดจน
การกำหนดหลักการนิรโทษกรรมที่สอดคล้องกับบริบทความขัดแย้งเพื่อสร้างความ

ปรองดอง เป็นต้น

ด้วยเหตุนี้ บทบัญญัติในหลายประเทศจึงมีการบัญญัติจัดตั้งคณะกรรมการ
อย่างน้อยชุดหนึ่งซึ่งเป็น “คณะกรรมการค้นหาความจริง” (Truth Commission)
เพื่อทำหน้าที่หลักคือการค้นหาความจริงที่เกิดขึ้นในช่วงที่เกิดความขัดแย้งและ

มีเหตุการณ์ความรุนแรง ซึ่งแต่เดิมนั้น คณะกรรมการลักษณะนี้เกิดขึ้นครั้งแรก
ในประเทศอาเจนตินา ค.ศ. 1983 และไม่ได้มีชื่อเรียกว่า “คณะกรรมการค้นหา
1
ความจริง” แต่ใช้ชื่อเรียกว่า “National Commission on the Disappeared”
ได้รับการจัดตั้งขึ้นโดยรัฐกำหนด (Decree) ที่ 187/83 ลงวันที่ 15 ธันวาคม
ค.ศ. 1983 บทบัญญัติดังกล่าวกำหนดให้คณะกรรมการมีหน้าที่สอบสวนการหาย
สาบสูญของบุคคลในช่วงที่เกิดความขัดแย้งเนื่องจากการปกครองโดยเผด็จการทหาร

ในช่วง ค.ศ. 1967-1983 ต่อจากนั้นอีกประมาณ 10 ปี จึงมีการเรียกคณะกรรมการ
2

1 Priscilla B. Hayner. (2011). Unspeakable Truths : Transitional Justice and the
Challenge of Truth Commissions. New York : Routledge, p. 10
2 United States Institute of Peace. Truth Commission : Argentina. Retrieved May
1, 2015, from http://www.usip.org/publications/truth-commission-argentina.

สถาบันพระปกเกล้า
0