Page 317 - kpi17073

316 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 16

เข้ามาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี เขาได้ประกาศนโยบายในการปฏิรูประบบราชการและ
ปรับปรุงระบบการปฏิบัติงาน โดยมีความพยายามเข้าไปจัดการกับระบบอุปถัมภ์ภายในระบบ

ราชการที่เกิดขึ้นจากวัฒนธรรม Amakudari และมีความพยายามในการลดทอนความเข้มแข็งของ
ข้าราชการประจำผ่านการสนับสนุนให้ข้าราชการประจำสามารถเกษียณก่อนกำหนดเพื่อเปิดทาง
ให้กับข้าราชการประจำที่มีความเชื่อมโยงกับภาคเอกชนออกจากการเป็นข้าราชการประจำ
32
รวมไปถึงเมื่อครั้งที่นาย Morihiro Hosokawa เข้ามาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีนั้น เขาได้
ประกาศอย่างจริงจังว่าจะมีการปฏิรูประบบราชการใหม่เพื่อที่จะลดอำนาจข้าราชการประจำและ

จะรวมศูนย์อำนาจในการกำหนดนโยบายไว้ที่ฝ่ายบริหาร 33

หรือในกรณีล่าสุดที่นายกรัฐมนตรี Shinzo Abe ได้พยายามที่จะขยายขอบเขตการใช้

อำนาจของฝ่ายข้าราชการการเมืองในการแต่งตั้งโยกย้ายข้าราชการประจำระดับสูง ที่ในอดีตนั้น
ข้าราชการการเมืองสามารถแต่งตั้งข้าราชการประจำระดับสูงได้เพียง 100-200 ตำแหน่ง แต่ใน

ปัจจุบันข้าราชการการเมืองมีอำนาจในการแต่งตั้งข้าราชการประจำระดับสูงมากกว่า 600 ตำแหน่ง
ซึ่งในการแต่งตั้งข้าราชการประจำระดับสูงนั้นนายกรัฐมนตรีและเลขาธิการคณะรัฐมนตรีจะเป็น
ผู้คัดสรรข้าราชการประจำที่มีความเหมาะสมและมีคุณสมบัติตามที่ตำแหน่งนั้นๆ ต้องการให้ดำรง

ตำแหน่งข้าราชการประจำระดับสูงของหน่วยงานนั้นๆ 34

จากกรณีศึกษาทั้ง 2 กรณีที่ได้หยิบยกมาศึกษานั้น กรณีของสหรัฐอเมริกาเป็นกรณีศึกษา
ที่สะท้อนให้เราได้เห็นถึงความเข้มแข็งและบทบาทนำของฝ่ายการเมือง ดังจะเห็นได้จาก
ข้าราชการระดับสูงที่มีความรับผิดชอบสำคัญจะเป็นข้าราชการการเมืองที่มาจากการแต่งตั้งโดย

ประธานาธิบดี และที่น่าสนใจ ก็คือ การที่ข้าราชการระดับสูงในกลุ่มนี้ มีแนวโน้มที่จะเพิ่มจำนวน
ขึ้นอย่างต่อเนื่องมาโดยตลอด ซึ่งปรากฏการณ์เช่นนี้ในแง่หนึ่งย่อมเป็นการสะท้อนให้เห็นถึงความ

พยายามของฝ่ายการเมืองในการขยายบทบาทของตนเองในการบริหารราชการแผ่นดิน

ในกรณีของประเทศญี่ปุ่น เป็นที่น่าสังเกตว่าในอดีตที่ผ่านมาที่ประเทศญี่ปุ่นเลือกที่จะเป็น

รัฐที่มุ่งการพัฒนา (Developmental State) ในขณะที่รัฐบาลของญี่ปุ่นแม้จะมาจากพรรค
การเมืองเดียวอย่างต่อเนื่องแต่กลับไม่มีเสถียรภาพมากนักนั้น ได้ส่งผลทำให้ข้าราชการประจำ

ของญี่ปุ่นเป็นสถาบันทางการเมืองที่มีความเข้มแข็ง โดยที่ฝ่ายการเมืองยากที่จะเข้าไปแทรกแซง
ซึ่งสถานการณ์แบบนี้ได้ทำให้ข้าราชการประจำสร้างวัฒนธรรมหลายอย่างที่ไม่เหมาะสมนักต่อ
การบริหาร อย่างไรก็ตาม ความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในระยะหลังได้สะท้อนให้เห็นถึงความ

พยายามของฝ่ายการเมืองในการแทรกแซง และเพิ่มบทบาทของตนเองในการบริหารงานบุคคล
ของฝ่ายข้าราชการประจำมากขึ้นด้วยเช่นกัน

32
The Japan Times News, “Koizumi slams ‘amakudari’ gravy train,” The Japan Times News, http://
www.japantimes.co.jp/news/2002/07/24/national/koizumi-slams-amakudari-gravy-train/#.VE1E (accessed
การประชุมกลุ่มย่อยที่ 3 on 27 October 2014).

33
ไชยวัฒน์ ค้ำชู, “มองการเมืองญี่ปุ่นผ่านเลือกตั้ง 2009,” The Thailand Research Fund (TRF), http://
prp.trf.or.th/ContentView.aspx?id=9&page=3 (สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2557).
The Japan Times News, “Abe Moves to Boost Control of Bureaucrats,”The Japan Times News,
34

http:/www.japantimes.co.jp/news/2014/05/27national/politics (accessed on 29 September 2014).