Page 110 - kpi17073
P. 110
การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 16 109
สมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงอยู่ภายใต้
รัฐธรรมนูญเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ.2475 ก็ตามสถาบันพระมหากษัตริย์ก็เป็น “ส่วนควบ”
(component) ของรัฐไทยมาโดยตลอดอันจะแยกออกจากรัฐไทยมิได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการ
รักษาเอกราชของชาติให้รอดพ้นจากการตกเป็นอาณานิคมของประเทศมหาอำนาจตะวันตก
ซึ่งประเทศเพื่อนบ้านหลายประเทศล้วนตกเป็นเมืองขึ้นของประเทศมหาอำนาจตะวันตกทั้งสิ้น
แม้ว่าต่อมาภายหลังจากการเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อ พ.ศ. 2475 พระมหากษัตริย์แห่ง
ราชวงศ์จักรีทุกพระองค์ล้วนสร้างคุณประโยชน์อันเป็นคุณูปการให้กับประเทศและประชาชน
ชาวไทยอย่างต่อเนื่อง สถาบันพระมหากษัตริย์จึงมีความเหมาะสมสอดคล้องกับการสร้าง
ดุลยภาพแห่งอำนาจในระบบโครงสร้างอำนาจรัฐไทย ทั้งนี้ก็เพราะปัจจัยของระบบการเมืองของรัฐ
ไทยมีความเหมาะสมที่จะธำรงไว้ซึ่งสถาบันพระมหากษัตริย์ในการสร้างและรักษาดุลยภาพแห่ง
อำนาจในระบบโครงสรน้างอำนาจรัฐไทยป็นอย่างยิ่ง
กล่าวได้ว่าตั้งแต่การก่อตั้งรัฐไทยมาถึงประเทศไทยในปัจจุบัน ระบบการเมืองไทยมีส่วน
ประกอบ (component) อันเป็นปัจจัยสำคัญ (essential factor) ของความเป็นรัฐชาติไทย (Thai
nation-state) ในปัจจุบันประกอบด้วยปัจจัย 4 ประการดังต่อไปนี้
1. พระมหากษัตริย์ (The monarch)
2. กองทัพ (The army)
3. พุทธศาสนา (Buddhism)
4. ประชาชน (The people)
สำหรับระบบการเมืองไทย ทั้ง 4 ปัจจัยประการมีการพึ่งพาซึ่งกันและกันมาโดยตลอด
ทำให้รัฐไทยดำรงความเป็นเอกราชมาได้ตลอด ก่อให้เกิดความมั่นคงแห่งชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
สถาบันพระมหากษัตริย์กับประชาชน กล่าวคือ สถาบันพระมหากษัตริย์ผูกพันกันอย่างมั่นคงมา
ตั้งแต่ก่อตั้งรัฐไทยเมื่อกว่า 3,000 ปีมาแล้ว ทั้งนี้เป็นไปตามทฤษฎีและแนวคิดว่าด้วยการแลก
เปลี่ยนและพึ่งพา (theories and concepts on exchange and interdependency) ทาง
สังคมวิทยาที่เกิดจากการผสมผสานแนวความคิดทางเศรษฐศาสตร์ มานุษยวิทยา และจิตวิทยา
โดยเน้นความสัมพันธ์ของทั้งสองฝ่ายในการตอบสนองความต้องการหรือผลประโยชน์ซึ่งกัน
และกัน เมื่อพสกนิกรผู้เป็นเสมือน “ลูก” ของพระองค์มีความเดือดร้อนพระมหากษัตริย์ก็จะทรง
1
เข้ามาช่วยเหลือด้วยความเอื้ออาทรในฐานะ “พ่อ” ของประชาชน และประชาชนผู้เป็นพสกนิกร
ก็ถวายความจงรักภักดีต่อพระองค์ในฐานะ “พ่อ” จึงเป็นเสมือน “ธรรมราชา” ดังข้อความ
ตอนหนึ่งที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานให้สัมภาษณ์แก่หนังสือพิมพ์
The New York Times เมื่อวันที่ 22 เมษายน 2474 ความว่า 2
1 โปรดดู ปรีชา หงษ์ไกรเลิศ และคณะ, รายงานวิจัยโครงการวิจัยเรื่องสถาบันพระมหากษัตริย์กับสังคมไทย,
เสนอต่อสถาบันพระปกเกล้า, สิงหาคม 2557” การประชุมกลุ่มย่อยที่ 1
2 Harold N. Denny, New York Times, Tuesday, April 28, 1931.
