Page 113 - kpi17073

112 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 16

5
Roy และ Andrew เสนอทฤษฎีและแนวคิดว่าด้วยการปรับตัว (theories and concepts
on adaptation) โดยอธิบายว่าบุคคลประกอบด้วยองค์ประกอบด้าน ชีว-จิต-สังคม (bio-psycho-

social) องค์ประกอบทั้ง 3 มีความสัมพันธ์กันเป็นหน่วยเดียวกันโดยกระบวนการปรับตัว
ประกอบด้วยปัจจัยนำเข้า (input) ซึ่งได้แก่สิ่งเร้าหรือสิ่งที่กระตุ้นให้เกิดปฏิกริยาตอบสนองที่
ปรากฎออกมาเป็นพฤติกรรมของบุคคล (human behavior) กระบวนการเผชิญปัญหา(coping

process) และปัจจัยนำออก (output) อันได้แก่พฤติกรรมที่เกิดจากการปรับตัว โดยกระบวนการ
ปรับตัวของบุคคลจะเกิดขึ้นเมื่อมีเหตุการณ์ หรือการเปลี่ยนแปลงใดๆ เข้ามาในชีวิต และเมื่อ

บุคคลต้องเผชิญกับสิ่งแวดล้อมที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาจึงจำเป็นต้องมีความรอบรู้
เพื่อเอาชนะอุปสรรคต่างๆ และต้องปรับตัวเพื่อการมีชีวิตอยู่รอด (survival) การเจริญเติบโต
(growth) และการสืบทอดเผ่าพันธุ์ (reproduction) จากทฤษฎีและแนวคิดว่าด้วยการปรับตัวนี้

จะเห็นได้ว่าสถาบันพระมหากษัตริย์มีการปรับตัวให้เหมาะสมกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมไทย
ตลอดมา รวมทั้งความใกล้ชิดกับประชาชนมากขึ้นดังกรณีตัวอย่างบางเรื่องที่หยิบยกมาให้เห็น

ดังนี้

1. กรณีพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงยกเลิกประเพณีบางอย่างที่เป็น

อุปสรรคกั้นความสัมพันธ์ระหว่างพระมหากษัตริย์กับประชาชน ทรงโปรดเกล้าให้ออก
ประกาศห้ามยิงกระสุนในทางเสด็จพระราชดำเนินซึ่งเป็นประเพณีที่ปฏิบัติในสังคมไทย

มาแต่โบราณกาล เพราะเชื่อกันมาว่าราษฎรไม่สามารถเข้าเฝ้าพระมหากษัตริย์อย่าง
ใกล้ชิดได้เพราะเกรงว่าจะมีผู้ใดคิดประทุษร้ายต่อพระมหากษัตริย์ได้ง่าย “...แต่นี้สืบไป
เมื่อหน้า อย่าให้เจ้าพนักงานในเรือประตูหน้าประตูหลัง ในเรือตั้ง ในเรือพระที่นั่ง

เอากระสุนยิงเอาราษฎรต่อไป...” 6

2. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเริ่มสร้างความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับราษฎร
อย่างที่ไม่เคยปรากฎในพระราชประเพณีมาก่อน ทรงโปรดเกล้าให้ราษฎรเข้าเฝ้าอย่าง
ใกล้ชิดเท่าที่เวลาและโอกาสอำนวย หากราษฎรผู้ใดมีความประสงค์จะถวายความ

เคารพก็ให้แต่งโต๊ะเครื่องบูชาไว้หน้าบ้านและให้คอยเฝ้ารับเสด็จได้ “...โปรดให้มี
ประกาศให้ราษฎรเจ้าของบ้านเป็นผู้ใหญ่ในบ้านเรือนออกมาคอยเฝ้ารับเสด็จถวาย

บังคมให้ทอดพระเนตรเห็น ถ้าทรงรู้จักจะได้ทรงทักทายปราศรัยบ้างตามสมควรให้ได้
ความยินดี...” 7

3. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระบรมราชโองการให้ยกเลิกประเพณี
การหมอบเฝ้าพระมหากษัตริย์

5 6 Roy and Andrew, The Roy’s Adaptation Model. Stanford : Appleton and Lange, 1999, p.p. 1-11.
การประชุมกลุ่มย่อยที่ 1 พระราชดำเนิน ในประชุมประกาศรัชกาลที่ 4 พ.ศ. 2394-2400, พระนคร : องค์การค้าคุรุสภา, 2503,
โปรดดู องค์การค้าครุสภา. ประกาศยกเลิกการยิงกระสุนและอนุญาตให้ราษฎรเฝ้าได้ในทางเสด็จ

หน้า 282-283.

7
คณะกรรมการจัดงานสมโภชน์กรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี, พระมหากษัตริย์พระบรมราชจักรีวงศ์กับประชาชน,
กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์รุ่งเรืองรัตน์, 2525, หน้า 56.