Page 97 - kpi16607

ดุลอำนาจ ในการเมืองการปกครองไทย

อุปสรรคในการยึดอำนาจของทหาร และขณะเดียวกันก็จะเป็นปัจจัยขับเคลื่อน

กระแสประชาธิปไตยให้ก้าวเดินไปข้างหน้า พร้อมๆ กับในอีกด้านหนึ่งก็จะเป็นดัง
“แรงกระแทก” ที่จะทำให้ประตูของรัฐอำนาจนิยมที่ปิดไว้ จำต้องเปิดออกเพื่อให้
กระแสประชาธิปไตยได้พัดผ่านเข้ามา อันนำไปสู่การล้มลงของระบอบอำนาจนิยม

และเป็นจุดเริ่มต้นของกระบวนการสร้างประชาธิปไตยในหลายๆ ประเทศ

แต่สังคมการเมืองไทยดูจะเดินทวนกระแสโลกาภิวัตน์เป็นอย่างยิ่ง

สามรัฐประหารในยุคหลังสงครามเย็น บ่งบอกอย่างชัดเจนว่าการเมืองไทยยังคง
อยู่ในวัฏจักรของการรัฐประหารและการเลือกตั้ง ที่ยังเดินกลับไปมาไม่จบสิ้น แต่

ขณะเดียวกันก็สะท้อนให้เห็นอย่างมีนัยสำคัญว่า กองทัพไทยยังคงอยู่ในโลกเก่า
ของทหารกับการเมืองในยุคสงครามเย็นอย่างไม่เปลี่ยนแปลง ดังจะเห็นได้ว่า ผู้นำ
ทหารปัจจุบันยังคงเชื่ออย่างมั่นใจว่า กองทัพคือผู้ควบคุมการเมืองและการเมืองจะ
ต้องเดินไปในทิศทางที่ผู้นำทหารปรารถนา และอะไรที่ขัดแย้งกับกองทัพ สิ่งนั้น

ขัดแข้งกับความมั่นคงของรัฐ ดังนั้น การต่อสู้ของกองทัพในเวทีการเมืองไทย
ปัจจุบันจึงเป็นดั่งการ “เดินทวนกระแสโลก” ที่แม้จะเดินไปได้ แต่ก็จะทำลายพลัง
ที่กองทัพมีลงไปเรื่อยๆ ฉะนั้น หากจะพิจารณาจากประสบการณ์ของกองทัพกับ

การเมืองไทยในอดีตแล้ว ก็จะเห็นชุดความคิดเก่าที่ถูกซ่อนเอาไว้ ดังนี้

สมมติฐานที่ 1 เมื่อยึดอำนาจเสร็จแล้ว สังคมจะกลัวทหาร

ใครที่เคยผ่านประสบการณ์การยึดอำนาจในยุคของจอมพล สฤษดิ์

ธนะรัชต์ หลังจากปี พ.ศ. 2501 แล้ว จะเห็นได้ชัดว่าคนในสังคมค่อนข้างจะเกรง
กลัวต่ออำนาจของทหาร อาจจะเป็นเพราะทุกคนยอมรับว่าด้วยความเป็น
“ระบอบอำนาจนิยมเบ็ดเสร็จ” ที่อยู่ภายใต้อำนาจของมาตรา 17 ของรัฐธรรมนูญ

41
การปกครองราชอาณาจักร พ.ศ. 2502 นั้น ผู้นำทหารสามารถใช้อำนาจได้
อย่างไม่จำกัด ดังจะเห็นได้จากสาระสำคัญของมาตรา 17 ที่กล่าวว่า ให้ถือว่าคำ
สั่งของการกระทำใดๆ ก็ตามของนายกรัฐมนตรี “เป็นคำสั่งหรือการกระทำที่ชอบ

41
รายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับรัฐบาลยุคจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ โปรดดู ทักษ์ เฉลิมเตียรณ,
การเมืองระบบพ่อขุนอุปถัมภ์แบบเผด็จการ (กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และ
มนุษยศาสตร์, 2548).

สถาบันพระปกเกล้า