Page 76 - kpi16607
P. 76
ดุลอำนาจ ในการเมืองการปกครองไทย
คลื่นลูกที่สาม : คลื่นไทย vs. คลื่นสากล
บริบททางทฤษฎี
ว่าที่จริง “คลื่นลูกที่สาม” ของไทยกับของฮันติงตันดูจะเป็นช่วงเวลาของ
คลื่นลูกเดียวกัน กล่าวคือสำหรับการเมืองไทยแล้ว คลื่นประชาธิปไตยลูกที่หนึ่ง
ก็คือ การเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ. 2475 คลื่นลูกที่สองก็คือ
การเปลี่ยนผ่านสู่ประชาธิปไตยในปี พ.ศ. 2516 และคลื่นลูกที่สามก็คือ
การเปลี่ยนผ่านในปี พ.ศ. 2535 ซึ่งสำหรับฮันติงตันแล้ว คลื่นลูกที่สามคือ
การแพร่กระจายของกระแสประชาธิปไตยสู่พื้นที่ส่วนต่างๆ ของโลก ดังที่เขาได้
กล่าวว่า “ระหว่างปี พ.ศ. 2515 และ 2533 ได้มีประเทศอย่างน้อย 30 ประเทศ
เปลี่ยนผ่านสู่ประชาธิปไตย”
ในสถานการณ์ของความเป็นคลื่นลูกที่สามของกระบวนการสร้าง
ประชาธิปไตยนั้น ปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลให้กระบวนการนี้เกิดขึ้นและดำเนินไป 24
ได้แก่
1) ปัญหาความชอบธรรมของระบอบอำนาจนิยมที่ไม่อาจแก้ไขได้ และ
ขณะเดียวกันก็เกิดการให้คุณค่าแก่ระบอบประชาธิปไตยมากขึ้น
2) การเติบโตอย่างต่อเนื่องของระบบเศรษฐกิจโลก ที่ยกระดับและ
มาตรฐานความเป็นอยู่ของผู้คน พร้อมกับก่อให้เกิดการขยายตัวของ
ชนชั้นกลางในเมืองมากขึ้น
3) บทบาทขององค์กรศาสนา ที่ถอยห่างออกจากการเป็นผู้สนับสนุน
ระบอบอำนาจนิยม
4) การเปลี่ยนนโยบายของรัฐมหาอำนาจใหญ่
5) ผลกระทบที่เกิดจากการ “สะสม” ของการเปลี่ยนผ่านสู่ประชาธิปไตย
ที่เกิดขึ้นในช่วงระยะเวลาก่อนหน้านี้
24 Ibid., p. 13.
สถาบันพระปกเกล้า
