Page 67 - kpi16607
P. 67
ดุลอำนาจ ในการเมืองการปกครองไทย
ชะตากรรมของคณะผู้ก่อการก็อาจจบลงไม่แตกต่างกับคณะทหารหนุ่มในปี พ.ศ.
2454... ความสำเร็จของการเปลี่ยนแปลงในปี พ.ศ. 2475 จึงเป็นดัง “กระแส
ประชาธิปไตยลูกแรก” ที่พัดเข้าสู่สังคมการเมืองสยาม กระแสชุดนี้มาพร้อมกับ
การเมืองชุดใหม่ ที่มีรัฐบาลของคณะราษฎรเป็น “องค์อธิปัตย์”
หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง กองทัพทำหน้าที่เป็น “ผู้ค้ำประกัน” ระบอบ
การปกครองใหม่ เพราะคณะราษฎรไม่ได้มีความเข้มแข็งมากพอ จนสามารถ
ละเลยต่อการสนับสนุนของทหารได้ ในทางตรงกันข้ามการสนับสนุนของ
ผู้นำทหารเป็นปัจจัยสำคัญในการควบคุมการต่อต้านจากกลุ่มอำนาจเก่าที่ยัง
ต้องการนำพาสยามกลับสู่ระบอบการปกครองเดิม ปฏิเสธไม่ได้เลยอีกเช่นกันว่า
11
การเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ. 2475 ก็คือ รัฐประหารที่ประสบความ
สำเร็จครั้งแรกของคณะทหารไทย และมีวัตถุประสงค์ที่ชัดเจนในการเปลี่ยนแปลง
การปกครองของประเทศไปสู่ระบอบรัฐธรรมนูญ ซึ่งความสำเร็จในการแทรกแซง
ทางการเมืองครั้งนี้อาจจะต้องถือว่าเป็น “การปฏิวัติ” ครั้งแรกของการเมืองสยาม
ในยุคใหม่ ดังที่เรียกกันโดยทั่วไปว่า “ปฏิวัติ 2475”
ดังนั้น ผลจากการเปลี่ยนแปลงการปกครองที่เกิดขึ้น โดยมีบทบาทของ
กองทัพเป็นปัจจัยสำคัญนั้น ยิ่งเท่ากับเป็นการยืนยันถึงความสำคัญของทหาร
ในฐานะตัวแสดงในการเมืองสยามยุคใหม่ และความสำคัญเช่นนี้เป็นสิ่งที่ปฏิเสธ
ไม่ได้อีกต่อไป นอกจากนี้ในท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น อุดมการณ์
ทหารก็เปลี่ยนจากองค์สามในยุคเก่า ที่ยึดโยงอยู่กับ “ราชานิยม-เสนานิยม-
ชาตินิยม” กล่าวคือ ในยุคหลัง 2475 ชุดความคิดแบบรัฐธรรมนูญนิยมเข้ามา
แทนที่ความคิดเดิมในเรื่องราชานิยม ซึ่งอุดมการณ์ชุดใหม่ก็คือ “ชาตินิยม-เสนา
นิยม-รัฐธรรมนูญนิยม
จนกระทั่งเมื่อรัฐบาลไทยภายใต้การนำของจอมพล ป. พิบูลสงคราม เข้าสู่
สงครามโลกครั้งที่ 2 ร่วมกับฝ่ายอักษะ คงไม่ผิดนักที่จะกล่าวว่า สงครามกลาย
เป็น “หน้าต่างแห่งโอกาส” ที่เปิดช่องนายกรัฐมนตรีที่มาจากทหาร แสดงบทบาท
เป็น “ท่านผู้นำ” ดังเช่นที่เห็นในเยอรมนีและอิตาลี แม้ว่าโดยพื้นฐานแล้ว เขาจะ
11 ดูการต่อต้านคณะราษฎรใน ธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์, 2475 และ 1 ปีหลังการปฏิวัติ.
สถาบันพระปกเกล้า
