Page 66 - kpi16607

ดุลอำนาจ ในการเมืองการปกครองไทย

130” ... น่าสนใจว่าคณะนายทหารหนุ่มของไทยถูกจับกุมในปีเดียวกันกับความ
9
สำเร็จของ “การปฏิวัติซินไฮ่” ของจีน

เหตุการณ์ในปี พ.ศ. 2454 ก็คือ สัญญาณที่บ่งบอกถึงบทบาททาง
การเมืองครั้งแรกของคณะนายทหารที่ต้องการเปลี่ยนแปลงรัฐบาล หรืออีก
นัยหนึ่งก็คือ ปฏิเสธไม่ได้ว่า กบฏ ร.ศ. 130 เป็นความพยายามในการทำ
รัฐประหารหรือถือได้ว่าเป็นครั้งแรกของคณะนายทหารไทย ซึ่งเกิดขึ้นหลังจาก

การก่อตั้งกองทัพสมัยใหม่เป็นระยะเวลา 24 ปี และการปรากฏตัวของคณะ
นายทหารเช่นนี้เท่ากับส่งสัญญาณว่า นับจากนี้ทหารจะเป็น “ตัวแสดงสำคัญ”

ในการเมืองไทยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

แต่จากการถูกกวาดล้างในปี พ.ศ. 2454 จนระยะเวลาล่วงเลยมาในช่วง

ต้นปี พ.ศ. 2469 นายทหารและพลเรือนสยามที่ศึกษาอยู่ในยุโรปเริ่มคุยกันอย่าง
เป็นทางการในการก่อตั้ง “คณะราษฎร” ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์ที่จะเปลี่ยนแปลง

การปกครองของประเทศ จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์หรือระบอบราชานิยม
เป็นระบอบ “รัฐธรรมนูญนิยม” (Constitutionalism) และเมื่อพวกเขากลับสู่

สยามจึงได้ขยายการจัดตั้งและขยายฐานของการมีส่วนร่วมทั้งในหมู่ทหารและ
พลเรือน จนนำไปสู่ความสำเร็จในวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 การปกครอง

ใหม่ของสยามจึงเป็นการปกครองที่สถาบันพระมหากษัตริย์อยู่ภายใต้ระบอบ
รัฐธรรมนูญ อันส่งผลให้ “ระบอบการปกครองแบบโบราณ” ของสยามสิ้นสุดลง
และต้องยอมรับความเป็นจริงที่ปฏิเสธไม่ได้ว่า การเปลี่ยนแปลงครั้งนี้จะประสบ
ความสำเร็จไม่ได้เลย ถ้าคณะราษฎรไม่ได้รับความสนับสนุนจากคณะทหาร 10

และหากปราศจากการเคลื่อนกำลังทหารเพื่อควบคุมสถานการณ์ในกรุงเทพฯ แล้ว

9 อัจฉราพร กมุทพิสมัย, กบฏ ร.ศ. 130: กบฏเพื่อประชาธิปไตยและแนวคิดทหารใหม่
(กรุงเทพฯ: อมรินทร์, 2540) ; ร.ต. เหรียญ ศรีจันทร์ และ ร.ต. เนตร พูนวิวัฒน์, ปฏิวัติ
ร.ศ. 130 (กรุงเทพฯ: มติชน, 2556) ; แถมสุข นุ่มนนท์, ยังเติร์กรุ่นแรกกบฏ ร.ศ. 130
(กรุงเทพฯ: เรืองศิลป์, 2522).
10 ดูรายละเอียดเกี่ยวกับการปฏิวัติ พ.ศ. 2475 ได้ใน ธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์, 2475
และ 1 ปีหลังการปฏิวัติ (กรุงเทพฯ: สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, มูลนิธิ
โครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 2543).

สถาบันพระปกเกล้า