Page 152 - kpi16607
P. 152
ดุลอำนาจ ในการเมืองการปกครองไทย
แต่เดิม อุดมการณ์ทางการเมืองเคยมีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนทาง
สังคม จนเกิดเป็นความขัดแย้งได้ อย่างไรก็ดี ปัญหาเชิงอุดมการณ์อาจไม่ใช่
ประเด็นที่จะนำมาแยกแยะหรือจัดกลุ่มของภาคีความขัดแย้งในปัจจุบัน แม้มีคน
จำนวนหนึ่งที่ไม่เห็นด้วยกับหลักการพื้นฐานของประชาธิปไตย เช่น หลักการ
เลือกตั้งที่ทุกคนมีหนึ่งเสียงเท่ากัน (one person one vote) หลักการของระบอบ
รัฐสภาที่อำนาจอธิปไตยอยู่ที่สภาผู้แทนราษฎร ไม่ใช่อยู่ที่คณะบุคคลซึ่งอ้างว่าตน
สามารถตัดสินใจได้โดยยึดหลักการหรือที่เรียกกันว่าธรรมาธิปไตย แต่ก็เขา
เหล่านั้นไม่น่าจะใช่ภาคีหลักของความขัดแย้ง เพราะคนส่วนใหญ่ยังยอมรับ
หลักการพื้นฐานของประชาธิปไตยอยู่ดี อย่างไรก็ดี อาจมีปัญหาอุดมการณ์ที่แฝงอยู่
ซึ่งอาจรอเวลาที่จะปรากฏชัดขึ้น นั่นคือปัญหาที่เกี่ยวเนื่องกับอุดมการณ์ทาง
ศาสนา ที่อาจต่างกันได้แม้จะเชื่อในศาสนาเดียวกัน ส่วนอีกอุดมการณ์หนึ่งที่ทรง
พลัง ได้แก่อุดมการณ์ชาตินิยม ชาติพันธุ์นิยม ชุมชนท้องถิ่นนิยม ซึ่งกำลังฟื้นฟู
ขึ้นมา โดยส่วนหนึ่งก็เพื่อมาต้านกระแสโลกาภิวัตน์นั้น ก็อาจรอเวลาที่จะกลายมา
144 เป็นตัวแบ่งแยกหลักสำหรับตัวละครความขัดแย้งในอนาคต
ไม่ว่าเราจะจัดกลุ่มตัวละคร ตามชนชั้น ตามขีดขั้นความอนุรักษ์ หรือตาม
อุดมการณ์ทางการเมือง ฯลฯ ก็ตาม เรายังอาจถามต่อไปว่า การจัดกลุ่มเช่นนี้
จะสะท้อนให้เห็นถึงสาเหตุความขัดแย้งได้หรือไม่ ผมพยายามจะใช้โยนิโสมนสิการ
หรือการพิจารณาโดยแยบคายก็แล้ว แต่ไม่สู้จะได้ผล ผมพอเห็นตัวละครก็จริง
แต่ไม่รู้ว่าเขาขัดแย้งกันจริง ๆ ในเรื่องอะไร โจฮัน กัลตุงกล่าวว่า ความขัดแย้ง
เกิดขึ้นเมื่อภาคีมีเป้าหมายที่ต่างกัน และเห็นว่าอีกฝ่ายเป็นอุปสรรคต่อการบรรลุ
เป้าหมายของตน ผมก็พยายามคิดต่อไปว่า อะไรคือเป้าหมายของภาคีที่แสดง
ออกว่าเห็นต่างกันหรือขัดแย้งกัน ถ้าพิจารณาเฉพาะจุดยืนที่บอกกล่าวออกมา
พบว่าส่วนใหญ่มีจุดยืนในการใช้วาทกรรมกล่าวโทษกัน มากกว่าจะบ่งบอก
เป้าหมายหรือเหตุผลที่รองรับจุดยืนอยู่เบื้องลึก เช่นทุกฝ่ายบอกว่าตนอยู่ข้าง
ประชาธิปไตย (รวมทั้งทหารที่ก่อรัฐประหารด้วย) ทุกฝ่ายบอกว่าตนเองอยู่ข้าง
คุณธรรม (ต่อต้านการคอร์รัปชั่น) ทุกฝ่ายบอกว่ารักชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
แต่ในเบื้องลึก พวกเขายังขัดกันในการนำหลักการประชาธิปไตยบางข้อไป
ประยุกต์ใช้ บางคนตีความคุณธรรมแบบยกตนข่มท่าน บางคนใช้วาทกรรมชาติ
ศาสนา พระมหากษัตริย์เพื่อให้เกิดความเกลียดชังผู้ที่เห็นต่าง เป็นต้น
สถาบันพระปกเกล้า
