Page 25 - kpiebook67035

สถาบันพระปกเกล้า
King Prajadhipok’s Institute

ถือเป็นทุนทางสังคมอย่างหนึ่งที่ช่วยให้เกิดการรวมตัวกันของชุมชน ผ่านการตระหนักถึง
ความสำาคัญของจิตวิญญาณชุมชน การสืบสานวัฒนธรรมและประเพณี จนเป็นเครือข่าย หรือ
กลุ่มในชุมชนที่จะนำาไปสู่การทำากิจกรรมการพัฒนาอื่นตามมา ทำาให้ชุมชนเกิดการพัฒนา
อย่างสมดุลและยั่งยืน (อนันต คติยะจันทร และคณะ, 2564, น.192)
สำาหรับ กัญญารัตน แก้วกมล และคณะ (2564) เห็นว่า “ทุนทางวัฒนธรรม” หมายถึง
ทรัพยสินมรดกทางวัฒนธรรมอันมีมูลค่าและคุณค่าต่อการพัฒนาสังคมและประเทศชาติ ที่ได้
มีการสั่งสมสืบทอดมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน มีทั้งสิ่งที่จับต้องได้และสิ่งที่จับต้องไม่ได้ สิ่งที่
จับต้องได้ เช่น วัตถุสิ่งของต่าง ๆ โบราณสถาน และโบราณวัตถุ เป็นต้น ส่วนสิ่งที่จับต้องไม่ได้
เช่น ภูมิปัญญา ความรู้ ความเชื่อ และค่านิยม เป็นต้น ทรัพยสินมรดกทางวัฒนธรรมเหล่านี้
จะถูกนำามาแปลงให้กลายเป็นสิ่งที่มีคุณค่าและมูลค่าในตัวเอง ไม่ว่าจะอยู่ในรูปสินค้า (กัญญารัตน
แก้วกมล และคณะ, 2564, น.77)
ณัชชา ศิรินธนาธร (2561) กล่าวถึงความหมายของทุนทางวัฒนธรรม โดยกล่าวนำาถึง
ความหมายของทุนก่อนว่าเป็นการอ้างถึงทุนทางสังคมที่เอื้อประโยชนในเชิงเศรษฐกิจ โดยทุน
ในสังคมมีความคล้ายคลึงกับแนวคิดทุนทางสังคมในตะวันตกที่ให้ความสำาคัญกับคนและ
คุณค่าของวัฒนธรรมที่มีอยู่ซึ่งส่งผลต่อความร่วมแรงร่วมใจในชุมชนในการแก้ไขปัญหา ทุนทาง
วัฒนธรรมจึงหมายถึงสิ่งที่บุคคลได้รับจากกระบวนการหล่อหลอมทางสังคมจนกลายเป็น
คุณสมบัติประจำาตัว และแสดงออกผ่านทางพฤติกรรม เช่น ความรู้ รสนิยม กิริยามารยาท
นอกจากนี้ยังหมายรวมถึงทรัพยสินที่มีคุณค่า เช่น งานศิลปะ หนังสือ เอกสารรับรองทางวิชาการ
ฯลฯ (ณัชชา ศิรินธนาธร, 2561, น.1585-1587)
คณะผู้วิจัยขอสรุปความหมายของทุนทางวัฒนธรรมในงานวิจัยนี้ ว่าหมายถึง สิ่งที่มีคุณค่า
และสืบทอดกันมาของแต่ละชุมชนหรือพื้นที่ ซึ่งสามารถทำาให้เกิดประโยชนต่อคนในพื้นที่นั้น
ทั้งเชิงเศรษฐกิจและสังคมได้
ในทัศนะของผู้วิจัย ทุนทางวัฒนธรรมเป็นแนวคิดหนึ่งที่ค่อนข้างมีความเป็นนามธรรมสูง
จึงได้มีความพยายามแบ่งประเภทหรือจำาแนกองคประกอบของทุนทางวัฒนธรรม ซึ่งพบได้เป็น
2 แนวทางที่มีการแบ่งเอาไว้ แนวทางแรกแบ่งตามการจับต้อง ส่วนแนวทางที่สองแบ่งตามประเภท
ในส่วนของการแบ่งแบบจับต้องนั้นสอดคล้องกับ Throsby (1999) มองว่า ทุนทางวัฒนธรรมอาจ
ถูกมองได้ 2 รูปแบบ คือ มีตัวตน (จับต้องได้) และไม่มีตัวตน (จับต้องไม่ได้) ทุนทางวัฒนธรรม
ที่จับต้องได้ ได้แก่ สิ่งที่เกิดขึ้นในรูปแบบของงานศิลปะและสิ่งประดิษฐ เช่น ภาพวาด ประติมากรรม
อาคารบ้านเรือนที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรม ฯลฯ ขณะที่ทุนทางวัฒนธรรมแบบจับต้องไม่ได้

23