Page 39 - kpiebook66024
P. 39
การตรวจสอบถ่วงดุลระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร ภายใต้ระบบรัฐสภา การตรวจสอบถ่วงดุลระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร ภายใต้ระบบรัฐสภา
อังกฤษซึ่งสมาชิกรัฐสภาสามารถดำรงตำแหน่งเป็นรัฐมนตรีได้ในขณะเดียวกัน
โดยมองว่าการกำหนดเช่นนี้ทำให้รัฐมนตรีซึ่งเป็นตำแหน่งของฝ่ายบริหารนั้น
มีจุดยึดโยงกับประชาชนอย่างชัดเจนยิ่งขึ้น และในขณะนั้นก็ยังไม่เกิดการตั้งคำถาม
เรื่องการขัดกันแห่งผลประโยชน์หรือการตรวจสอบถ่วงดุลการทำงานของฝ่ายบริหาร
โดยรัฐสภาเลย
นอกจากนี้ ในส่วนของกลไกการควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินนั้น ตั้งแต่
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช 2475 ก็ได้กำหนดให้สภาผู้แทนราษฎร
สามารถควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินโดยการตั้งกระทู้ถามได้ โดยอาจตั้งกระทู้
ถามรัฐมนตรีที่เกี่ยวกับสิ่งที่เป็นหน้าที่การงานได้ แต่รัฐมนตรีก็มีสิทธิที่จะไม่ตอบได้
ถ้าหากเห็นว่าประเด็นที่มีการถามนั้น เป็นประเด็นที่ยังไม่ควรเปิดเผย เนื่องจาก
อาจจะเกี่ยวกับความปลอดภัยหรือเพื่อประโยชน์สำคัญของแผ่นดิน และรัฐธรรมนูญ
24
ฉบับต่อ ๆ มา ก็จะบัญญัติข้อความในลักษณะเดียวกัน จนกระทั้งมีการประกาศใช้
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2534 ก็ได้มีการบัญญัติเพิ่มเติมว่า
“การตอบกระทู้ถามตามวรรคหนึ่ง ให้ตอบในราชกิจจานุเบกษา เว้นแต่เป็น
กระทู้ถามของผู้นำฝ่ายค้านในสภาผู้แทนราษฎร หรือเป็นกระทู้ถามที่ประธาน
วุฒิสภาหรือประธานสภาผู้แทนราษฎร แล้วแต่กรณี เห็นว่าเป็นกรณีเร่งด่วน
หรือเป็นประโยชน์ต่อประชาชนเป็นส่วนรวม หรือจะยังประโยชน์ให้เกิดแก่
25
การบริหารราชการแผ่นดินจะกำหนดให้ตอบในที่ประชุมแห่งสภานั้น ๆ ก็ได้”
การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวถือเป็นการกำหนดให้อำนาจในการควบคุมการบริหาร
ราชการแผ่นดินมีเพิ่มมากยิ่งขึ้น โดยส่วนใหญ่แล้ว การตั้งกระทู้ถามในช่วง พ.ศ. 2475
จนถึงก่อนการประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540
จะมีลักษณะเป็นการถามรัฐบาลในเรื่องเกี่ยวกับการดำเนินนโยบายเพื่อแก้ปัญหา
26
ความเดือดร้อนของประชาชนเป็นสำคัญ ส่วนการอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจนั้น
24 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยสยาม พุทธศักราช 2475 มาตรา 50
25 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2534 มาตรา 149 วรรคสอง
26 ตระกูล มีชัย และชมพูนุท ตั้งถาวร, 2565, การศึกษาอนาคตและฉากทัศน์การเมืองไทย
เพื่อสร้างประชาธิปไตยที่ยั่งยืนในมิติของสถาบันการนเมือง รัฐสภา สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา,
กรุงเทพฯ : สถาบันพระปกเกล้า หน้า VI
