Page 32 - kpiebook66023

มาตรการทางกฎหมาย : ศึกษารูปแบบนิติบุคคลที่เหมาะสมเพื่อการส่งเสริมวิสาหกิจเพื่อสังคม

โดยสรุปแล้ว กฎหมายรูปแบบองค์กรของสหกราชอาณาจักรส าหรับวิสาหกิจเพื่อสังคมนั้น
มีหลากหลายมาก และที่ยกตัวอย่างให้เห็นเป็นเพียงรูปแบบบริษัทเท่านั้น ตั้งแต่รูปแบบบริษัทลูกผสมที่

ออกแบบมาเพื่อวิสาหกิจเพื่อสังคมโดยเฉพาะ คือ CIC หรือรูปแบบบริษัทดั้งเดิมที่มีโครงสร้างองค์กรที่ไม่
เน้นการแสวงหาก าไร คือ บริษัทจ ากัดโดยหลักประกัน (CLG) หรือรูปแบบบริษัทจ ากัดโดยหลักประกันที่มี
สถานะเป็นองค์กรการกุศล (charitable CLG) เรียกว่า บริษัทเพื่อการกุศล และท้ายสุดมีรูปแบบองค์กร
การกุศลที่จดทะเบียนที่จัดตั้งในรูปแบบบริษัทเช่นกัน หรือ CIO

3.2 รูปแบบนิติบุคคลส ำหรับวิสำหกิจเพื่อสังคมในสหรัฐอเมริกำ

สหรัฐอเมริกาเป็นอีกประเทศหนึ่งที่มีการออกกฎหมายรูปแบบองค์กรที่มีลักษณะเฉพาะเพื่อรองรับ
ความเป็นลูกผสมของวิสาหกิจเพื่อสังคม โดยเฉพาะอย่างยิ่งรูปแบบบริษัทลูกผสม เรียกว่า บริษัทจ ากัด
ความรับผิดมุ่งหวังก าไรต่ า (Low-profit Limited Liability Company – L3C) ความพิเศษหรือแปลกใหม่
ของกฎหมายนี้คือ การที่บริษัทไม่มุ่งก าไรสูงสุดให้กับผู้ถือหุ้น แต่มุ่งเน้นที่การสร้างประโยชน์เพื่อสังคมแทน

กฎหมายลักษณะนี้ อาจเรียกได้ว่าเป็นกฎหมายที่ออกแบบมาส าหรับวิสาหกิจเพื่อสังคมโดยเฉพาะ
เช่นเดียวกับ CIC ของสหราชอาณาจักร นอกจากนี้ ยังมีรูปแบบองค์กรอีกประเภทหนึ่งซึ่งเป็นที่เข้าใจกัน
โดยทั่วไปว่าออกแบบมาเพื่อวิสาหกิจเพื่อสังคมโดยเฉพาะ เรียกว่า Benefit Corporation (B Corp) ซึ่ง
เน้นในเรื่องอ านาจหน้าที่และการบริหารจัดการองค์กรของกรรมการ เพื่อให้แน่ใจว่ากรรมการจะต้องติดสิน

ใจเรื่องต่าง ๆ โดยค านึงถึงผู้มีส่วนได้เสียทั้งหมด ไม่ใช่เพียงการหาก าไรสูงสุดให้กับผู้ถือหุ้นเท่านั้น
ในหัวข้อ 3.2 นี้ จะศึกษารูปแบบองค์กรส าหรับวิสาหกิจเพื่อสังคม 2 ประเภท คือ L3C และ B
Corp อย่างไรก็ตาม แม้ว่าจะมีการออกกฎหมายรูปแบบใหม่เพื่อแก้ปัญหาสังคม แต่ก็ไม่ได้เป็นการ

รับประกันว่าจะสามารถแก้ไขปัญหาได้ตามที่คาดหวังเสมอไป และยังอาจท าให้เกิดความยุ่งยากสับสนมาก
ขึ้นอีก แต่อย่างน้อยที่สุด การมีกฎหมายดังกล่าว ย่อมท าให้เกิดทางเลือกเพิ่มขึ้นกับผู้ประกอบการเพื่อ
สังคมบางกลุ่มที่มองหาสิ่งเหล่านี้ เพราะกฎหมายไม่ได้ออกมาเพื่อบังคับให้ทุกคนต้องเลือกที่จะน าไปใช้
ดังนั้น ผู้เขียนเห็นว่า การมีทางเลือกเพิ่มขึ้นย่อมดีกว่าการไม่มีทางเลือกใหม่ ๆ เลย และการศึกษารูปแบบ
องค์กรใหม่ ๆ เหล่านี้ อาจช่วยเป็นแนวทางที่จะน าไปพัฒนากฎหมายไทยต่อไปได้

3.2.1 บริษัทจ ำกัดควำมรับผิดมุ่งหวังก ำไรต่ ำ (Low-profit Limited Liability

Company: L3C)
ตามที่ได้กล่าวไปแล้วว่า กฎหมาย L3C เป็นกฎหมายที่ออกแบบมาส าหรับวิสาหกิจเพื่อ

สังคมโดยเฉพาะ เมื่อเราย้อนกลับไปพิจารณาแนวคิดของวิสาหกิจเพื่อสังคมนั้น จะพบว่าเป็นแนวคิดส าคัญ
เกี่ยวกับรูปแบบองค์กรลูกผสมระหว่างองค์กรไม่แสวงหาก าไรและองค์กรทางธุรกิจ ดังนั้น กฎหมาย L3C
จึงเป็นการผสมผสานระหว่างหลักการของทั้งสองรูปแบบองค์กร กล่าวคือ การผสมผสานระหว่าง
วัตถุประสงค์ทางสังคมขององค์กรไม่แสวงหาก าไร และการสร้างรายได้ที่มั่นคงขององค์กรทางธุรกิจ
49
นั่นเอง

49 Linda O. Smiddy. (2010). Corporate Creativity: The Vermont L3C & Other Developments in Social 17
Entrepreneurship (Vermont Law Review Tenth Annual Symposium). Vermont Law Review, 35(1), pp. 3-14.