Page 22 - kpiebook66023
P. 22
บทที่ 3
รูปแบบนิติบุคคลส ำหรับวิสำหกิจเพื่อสังคมในสหรำชอำณำจักรและสหรัฐอเมริกำ
3.1 รูปแบบนิติบุคคลส ำหรับวิสำหกิจเพื่อสังคมในสหรำชอำณำจักร
สหราชอาณาจักรไม่ได้มีกฎหมายเฉพาะส าหรับวิสาหกิจเพื่อสังคมเช่นเดียวกับประเทศไทย
หมายความว่า วิสาหกิจเพื่อสังคมไม่ได้มีสถานะตามกฎหมายหรือมีค านิยามตามกฎหมาย ท าให้ใครก็ตามที่
ด าเนินกิจกรรมทางธุรกิจที่มีวัตถุประสงค์เพื่อสังคม อาจเรียกตนเองว่าวิสาหกิจเพื่อสังคมได้ ดังนั้น ค าว่า
“วิสาหกิจเพื่อสังคม” ของสหราชอาณาจักรนั้น จึงเป็นเพียงค านิยามในเชิงแนวคิด ดังนั้น วิสาหกิจเพื่อสังคม
ในสหราชอาณาจักรจึงมีความหลากหลายมาก แม้แต่บุคคลธรรมดาเพียงคนเดียวที่ท าธุรกิจเพื่อสังคม
ก็สามารถเรียกตนเองว่าวิสาหกิจเพื่อสังคมได้
ประเทศไทยมีการออกกฎหมายว่าด้วยวิสาหกิจเพื่อสังคมเป็นการเฉพาะในลักษณะกฎหมาย
ส่งเสริม จึงมีการให้สิทธิประโยชน์ต่าง ๆ เพื่อช่วยเหลือการเติบโตของวิสาหกิจเพื่อสังคม เช่น สิทธิ
ประโยชน์ทางภาษี หรือการให้กู้ยืมเงินในอัตราดอกเบี้ยต่ า ดังนั้น จึงจ าเป็นต้องมีการก าหนดค านิยามตาม
กฎหมายของวิสาหกิจเพื่อสังคมอย่างชัดเจน เพื่อใช้ในการพิจารณาว่าผู้ใดสมควรได้รับการสนับสนุนและ
สามารถที่จะเรียกตนเองว่าวิสาหกิจเพื่อสังคมได้ ไม่เช่นนั้น ใคร ๆ ก็ตามสามารถที่จะใช้ค าว่าวิสาหกิจเพื่อ
สังคมเพื่อประชาสัมพันธ์ ซึ่งอาจท าให้ประชาชนทั่วไปเข้าใจผิดได้ว่า เป็นวิสาหกิจเพื่อสังคมที่ได้รับการ
สนับสนุนจากภาครัฐ
เนื่องจากสหราชอาณาจักรไม่ได้มุ่งเน้นการส่งเสริมวิสาหกิจเพื่อสังคมในลักษณะการให้สิทธิ
ประโยชน์ต่าง ๆ เช่นเดียวกับประเทศไทย แต่ต้องการให้การอ านวยความสะดวกแก่วิสาหกิจเพื่อสังคมใน
การประกอบธุรกิจที่สามารถจะเติบโตและแข่งขันกับภาคธุรกิจหลักได้ตามแนวคิดของการท าประโยชน์เพื่อ
สังคมและสร้างการเติบโตทางการเงินอย่างยั่งยืนไปพร้อมกัน ดังนั้น รัฐบาลของสหราชอาณาจักรจึงได้มี
การปรับปรุงแก้ไขกฎหมายบริษัท โดยให้มีการเพิ่มเติมประเภทของบริษัทเพื่อสังคมที่เรียกว่า บริษัทเพื่อ
ประโยชน์ชุมชน หรือ Community Interest Company (CIC) โดยมีเจตนารมณ์เพื่อให้เป็นรูปแบบนิติ
บุคคลที่สามารถสะท้อนวัตถุประสงค์เพื่อสังคมของวิสาหกิจเพื่อสังคมได้ แต่ในขณะเดียวกันก็ได้ประโยชน์
จากเรื่องต่าง ๆ ที่อยู่ภายใต้กฎหมายบริษัททั่วไปเหมือน ๆ กัน เช่น เรื่องการจ ากัดความรับผิด การออกหุ้น
การประชุมผู้ถือหุ้น ขอบอ านาจหน้าที่ของกรรมการ เป็นต้น ดังนั้น จึงท าให้รูปแบบบริษัท CIC เป็นที่เข้าใจ
โดยทั่วไปว่า เป็นรูปแบบนิติบุคคลที่ออกแบบมาเพื่อวิสาหกิจเพื่อสังคมโดยเฉพาะ ซึ่งจริง ๆ แล้วแม้จะไม่ใช่
วิสาหกิจเพื่อสังคมก็สามารถจัดตั้ง CIC ได้
วิสาหกิจเพื่อสังคมในสหราชอาณาจักรสามารถจัดตั้งได้หลากหลายรูปแบบ เช่น รูปแบบบริษัท
จ ากัดความรับผิด (limited companies) ซึ่งรูปแบบบริษัทเองก็มีอีกหลายประเภทที่จะกล่าวถึงต่อไป จัดตั้ง
เป็นมูลนิธิ (charity) หรือองค์กรจดทะเบียนเพื่อสาธารณกุศล (charitable incorporated organisation –
CIO) กฎหมายว่าด้วยมูลนิธิของสหราชอาณาจักรเป็นกฎหมายเก่าแก่และมีความซับซ้อนมาก และไม่ได้เป็น
รูปแบบนิติบุคคล ในขณะที่กฎหมายมูลนิธิของประเทศไทยมีเพียงรูปแบบเดียวเท่านั้น วิสาหกิจเพื่อสังคมยัง
สามารถจัดตั้งในรูปแบบสหกรณ์ (co-operative) บริษัทเพื่อประโยชน์ชุมชน (CIC) หรือแม้แต่ผู้ประกอบการ
