Page 39 - kpiebook66015

ที่มีพรรคการเมืองหลายพรรค และยังมีผลการเลือกตั้งที่มักจะได้จัดตั้งรัฐบาลผสมบ่อยครั้ง ก็อาจท าให้เกิด

ปัญหาได้ในสองมิติ (เช่นเดียวกับกรณีของประเทศไทยที่ได้กล่าวถึงไปแล้วในบทที่ 3) นั่นคือ

หนึ่ง ในมิติของการบริหารราชการแผ่นดินภายในฝ่ายบริหาร โดยการก าหนดให้รัฐมนตรีสามารถ
ด ารงต าแหน่งสมาชิกรัฐสภาได้ในคราวเดียวกันนั้น จะส่งผลให้รัฐมนตรี (ซึ่งอาจจะมาจากพรรคการเมืองคนละ

พรรคกับนายกรัฐมนตรี เนื่องจากเป็นการจัดตั้งรัฐบาลผสม) มีอ านาจต่อรองกับนายกรัฐมนตรีมากเกินไป
เนื่องจากถ้าหากรัฐมนตรีใช้อ านาจต่อรองกับนายกรัฐมนตรีในการด าเนินนโยบายการบริหารราชการแผ่นดิน

มากเกินไปจนนายกรัฐมนตรีเลือกที่จะปรับคณะรัฐมนตรี บุคคลดังกล่าวก็จะไม่ได้รับผลกระทบมากนักเพราะ
ยังสามารถกลับไปด ารงต าแหน่งสมาชิกรัฐสภาได้ และการมีอ านาจต่อรองในลักษณะนี้จะท าให้นายกรัฐมนตรี

อ่อนแอ และอาจน าไปสู่ความไม่มีเสถียรภาพของรัฐบาลได้

สอง ในมิติของการควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน โดยการก าหนดให้รัฐมนตรีสามารถด ารง

ต าแหน่งสมาชิกรัฐสภาได้ในคราวเดียวกันท าให้ไม่สามารถแยกอ านาจนิติบัญญัติและอ านาจบริหารออกจากกัน
ได้โดยเด็ดขาด เพราะบุคคลคนเดียวสามารถด ารงต าแหน่งได้ทั้งในฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร ท าให้เกิด
การตั้งค าถามว่าจะสามารถตรวจสอบถ่วงดุลกันได้อย่างแท้จริงหรือไม่

ด้วยเหตุนี้ แม้ว่าประเทศฝรั่งเศสซึ่งระบบรัฐสภาแบบประเทศอังกฤษมาปรับใช้จะต้องประสบปัญหา
ทางการเมืองเกี่ยวกับความมีเสถียรภาพของรัฐบาลอย่างหนักเนื่องจากผลการเลือกตั้งหลายครั้งท าให้เกิดการ

จัดตั้งรัฐบาลผสม จนน าไปสู่การสถาปนาระบบกึ่งรัฐสภากึ่งประธานาธิบดีขึ้นในสมัยสาธารณรัฐที่ 5 (ค.ศ. 1958)
แต่ลักษณะของระบบกึ่งรัฐสภากึ่งประธานาธิบดีก็ยังมีลักษณะคล้ายระบบรัฐสภา ทั้งนี้ ก่อน ค.ศ. 1958

รัฐธรรมนูญฝรั่งเศสก็ก าหนดให้รัฐมนตรีและสภาผู้แทนราษฎรสามารถด ารงต าแหน่งในคราวเดียวกันได้ จึงท า
ให้รัฐมนตรีมีอ านาจต่อรองกับประมุขของฝ่ายบริหารมากขึ้นจนรัฐบาลขาดเสถียรภาพ โดยในสมัยสาธารณรัฐที่ 3
49
(ล่มสลายลงใน ค.ศ. 1940) ต้องมีการเปลี่ยนแปลงรัฐบาลใหม่ถึง 104 ชุด ในระยะเวลา 70 ปี

ดังนั้น เมื่อมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญใน ค.ศ. 1958 ซึ่งท าให้ประเทศฝรั่งเศสเข้าสู่ยุคสาธารณรัฐที่ 5 นั้น
จึงได้มีการบัญญัติห้ามนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรี ด ารงต าแหน่งส าคัญบางประการ โดยก าหนดให้

“...ผู้ด ำรงต ำแหน่งรัฐมนตรีในรัฐบำลไม่อำจด ำรงต ำแหน่งสมำชิกรัฐสภำ ต ำแหน่งวิชำชีพใน
ระดับชำติ ต ำแหน่งเจ้ำหน้ำที่ของรัฐไม่ว่ำต ำแหน่งใด และไม่อำจประกอบวิชำชีพใด ๆ ในขณะด ำรงต ำแหน่ง
50
รัฐมนตรีได้”

ทั้งนี้ การบัญญัติดังกล่าวก็เพื่อให้อ านาจต่อรองของรัฐมนตรีต่อนายกรัฐมนตรีมีน้อยลงซึ่งจะท าให้
การบริหารราชการแผ่นดินของรัฐบาลมีความเป็นเอกภาพมากยิ่งขึ้น และยังท าให้ฝ่ายนิติบัญญัติ และ

ฝ่ายบริหารได้แยกออกจากกันอย่างเด็ดขาด ซึ่งส่งผลให้การตรวจสอบถ่วงดุลระหว่างสององค์กรมีความชัดเจน

49 เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์, 2543, เอกสารวิชาการของสถาบันพระปกเกล้า ชุด รู้เขารู้เรา : ระบบการเมืองการปกครอง
ฝรั่งเศส, กรุงเทพฯ : สยามศิลป์การพิมพ์ หน้า 41
50 นันทวัฒน์ บรมานันท์, 2549, ค าแปลรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส ค.ศ. 1958, กรุงเทพ ฯ : วิญญูชน หน้า 42

38