Page 72 - kpiebook65066

5

ดําเนินการหรือปฏิบัติตามแผน โดยการเก็บขอมูลจากแหลงขอมูลตาง ๆ ที่กําหนดไว (๔) การ
วิเคราะหขอมูล ตามวัตถุประสงคของการติดตามที่กําหนดไวโดยใชสถิติพื้นฐานตาง ๆ เชน การแจง
นับ การหาคารอยละ คาเฉลี่ย ฯลฯ หรือการพรรณนาเปรียบเทียบ และ (๕) การรายงานใหกับบุคคล
ที่เกี่ยวของทราบ (กลุมงานติดตาม และประเมินผล สํานักงานเลขาธิการวุฒิสภา, 2550, น. ๔)

1.3.2 แนวคิดการถอดบทเรียน
การถอดบทเรียน (Lesson Learned) เปนวิธีการหนึ่งในการเก็บรวบรวมขอมูลเพื่อ
ติดตาม และประเมินผลโครงการ โดยมีรายละเอียดดังนี้

1) ความหมาย การถอดบทเรียน คือ วิธีการจัดการความรูแบบหนึ่ง โดยมี
วัตถุประสงคเพื่อคนหาคุณคาที่เกิดขึ้นจากการดําเนินโครงการ โดยใชวิธีการรวบรวม วิเคราะห และ
สังเคราะหคุณคาจากความรู และประสบการณ ทั้งที่มีอยูเดิม และที่เกิดขึ้นใหมของกลุมเปาหมายที่ได
เขารวมดําเนินโครงการ รวมถึงขั้นตอนการดําเนินงาน ผลการดําเนินงานทั้งที่สําเร็จ หรือลมเหลว เพื่อ

ใชเปนแนวทางในการทบทวน ปรับปรุงการดําเนินงานใหบรรลุเปาหมาย และสามารถนําไปเผยแพร
เพื่อการเรียนรูของผูอื่นได (พงคเทพ สุธีรวุฒิ, ๒๕๕๙, น. ๕๒)
การถอดบทเรียนเปนทั้งแนวคิด และเครื่องมือเพื่อสรางการเรียนรู เปนวิธีการ

จัดการความรูโดยการดึงความรูจากการทํางานออกมาเปนทุนในการทํางาน เพื่อยกระดับใหดียิ่งขึ้น
การถอดบทเรียนเปนการสกัดความรูที่มีอยูในตัวคนออกมาเปนบทเรียน หรือความรูที่ชัดเจน ผลที่ได
คือ ชุดความรูที่เปนรูปธรรม เกิดการเรียนรูระหวางผูเขารวมกระบวนการ มีการแบงปนความรู โดยมี
ผลประโยชนรวมกัน มีความไววางใจตนเอง และผูอื่น และมีการเรียนรู (วรางคณา จันทรคง, ๒๕๕๗,
น. ๑)

การถอดบทเรียน คือ การทบทวน หรือสรุปประสบการณการทํางานที่ผานมาใน
แงมุมตาง ๆ เพื่อใหเห็นถึงรายละเอียดของเหตุปจจัยทั้งภายใน และภายนอกซึ่งทําใหเกิดผลอยางที่
เปนอยูในปจจุบัน ทั้งที่สําเร็จ หรือลมเหลว หรือการสืบคนความรูจากการปฏิบัติงานโดยใชวิธีการสกัด

ความรู และประสบการณที่ฝงลึกจากกลุมเปาหมายที่ไดรวมการปฏิบัติงานพรอมทั้งบันทึก
รายละเอียดขั้นตอนการปฏิบัติงาน ผลการปฏิบัติงาน และความรูใหม ๆ ที่เกิดขึ้นระหวางการ
ปฏิบัติงานทั้งที่สําเร็จ หรือลมเหลวเพื่อเปนแนวทางในการปรับปรุงการปฏิบัติงานใหบรรลุเปาหมาย
และสามารถเผยแพรศึกษาเรียนรูได (อับดุลเลาะ เจะหลงและจิรัชยา เจียวกก, ๒๕๖๓, น. ๒๔๓)

2) ชวงเวลาในการถอดบทเรียน วรางคณา จันทรคง (๒๕๕๗. น. ๑) ระบุวา
การถอดบทเรียนสามารถทําได ๓ ชวงคือ ถอดบทเรียนกอนดําเนินการ เปนการเรียนรูกอนที่จะ
ดําเนินการผิดพลาด ถอดบทเรียนระหวางดําเนินการ เปนการเรียนรูที่เกิดขึ้นระหวางดําเนินงาน ถอด
บทเรียนหลังดําเนินการ เปนการเรียนรูเพื่อการดําเนินงานในครั้งตอไป

3) ขั้นตอนในการถอดบทเรียน พงคเทพ สุธีรวุฒิ (๒๕๕๙, น. ๕๒-๕๓) ไดแบง
ขั้นตอนในการถอดบทเรียนออกเปน 4 ขั้นตอน ไดแก (๑) ขั้นเตรียมการกอนการปฏิบัติ เปนการ
เตรียมกรอบเนื้อหา ประเด็น ศึกษาเนื้อหา พื้นที่ โครงการที่เกี่ยวของ การเตรียมกรอบ แนวทาง
ขั้นตอนการศึกษา และกรอบคําถาม เตรียมประเด็นในการพูดคุย เตรียมกลุมเปาหมายที่จะพูดคุย (๒)

ขั้นปฏิบัติการถอดบทเรียน โดยใหเริ่มตนจากการแนะนําตัว วัตถุประสงค ความเปนมา เปดประเด็น