Page 68 - kpiebook65066

1

บทที่ 1
บทนํา

1.1 ที่มาและความสําคัญ

ประเทศไทยเปนประเทศที่มีความเหลื่อมล้ําทางรายไดอยูในอันดับ 3 ของโลก และในชวง 5
ปที่ผานมามีการรายงานวา คนรวยที่สุดซึ่งมีเพียงรอยละ 1 ของประเทศ แตถือครองทรัพยสิน
มากกวารอยละ 58 ของประเทศ ในขณะที่กลุมคนที่ยากจนที่สุดรอยละ 40 มีทรัพยสินรวมกันเพียง
รอยละ 1.9 จากทั้งหมด ปญหาดังกลาวไดสงผลกระทบไปสูความเหลื่อมล้ําดานอื่น ๆ ในสังคม หนึ่ง

ในนั้นก็คือ ความเหลื่อมล้ําดานการศึกษา
จากรายงานเรื่องความไมเสมอภาคทางการศึกษาของคณะกรรมการอิสระเพื่อการปฏิรูป
(ภาวรรณ ธนาเลิศสมบูรณ, 2564) พบวา (1) ประเทศไทยมีเด็กเยาวชนวัยเรียนในระดับการศึกษา
ขั้นพื้นฐาน (อายุ 3-17 ป) นอกระบบการศึกษามากกวา 670,000 คนทั่วประเทศ ดวยเพราะ

ปญหาที่มาจากความยากจน ความดอยโอกาสทางสังคม ความพิการ และปญหาครอบครัว (2) ระบบ
การศึกษาไทยจัดสรรเงินอุดหนุนเพื่อนักเรียนยากจนเพียงรอยละ 0.5 ของงบประมาณดานการศึกษา
โดยนักเรียนที่ยากจนไดรับเงินอุดหนุนเฉลี่ยเพียงคนละ 5 บาทตอคนตอวัน โดยเฉพาะเมื่อระบบ

การศึกษาไทยขาดเครื่องมือในการคัดกรองความยากจนที่มีประสิทธิภาพ ทําใหเด็กเยาวชนยากจนใน
ระบบการศึกษาซึ่งสมัครรับเงินอุดหนุนปจจัยพื้นฐานอีกกวา 4 ลานคนไมไดรับเงินอุดหนุน (3) กลุม
เด็กยากจนยังมีความเหลื่อมล้ําดานโอกาสในการสําเร็จการศึกษาขั้นพื้นฐาน และอุดมศึกษาสูงถึง 7
เทา โดยเด็กจากครัวเรือนที่มีรายไดต่ําที่สุดรอยละ 20 ของประเทศมีโอกาสศึกษาตอระดับอุดมศึกษา
โดยเฉลี่ยเพียงรอยละ 5 ของประชากรในกลุมรายไดเดียวกัน (4) จากการประเมินของอดีตผูบริหาร

ระดับสูงขององคการยูเนสโก ความเหลื่อมล้ําดานการศึกษาดังกลาวไดสรางความเสียหายแกระบบ
เศรษฐกิจไทยคิดเปนเงินมูลคามากถึง 330,000 ลานบาทตอป หรือเทากับรอยละ 3 ของผลิตภัณฑ
มวลรวมประชาชาติของไทยในแตละป และ (5) ความเหลื่อมล้ําทางการศึกษายังทําใหในปจจุบัน

ประเทศไทยมีกําลังแรงงานที่มีทักษะขั้นสูง (High-skilled Labor) ต่ํากวารอยละ 20 ขณะที่การ
พัฒนาประเทศออกจากกับดักรายไดปานกลาง (Middle Income Trap) ตามยุทธศาสตรชาติ 20 ป
ของรัฐบาล จําเปนตองมีกําลังแรงงานที่มีทักษะ หรือมีทักษะขั้นสูง ผูสําเร็จการศึกษาขั้นพื้นฐานหรือ

การศึกษาระดับอุดมศึกษามากกวารอยละ 50 ของกําลังแรงงานทั้งหมดในประเทศ
กอปรกับแผนยุทธศาสตรชาติ 20 ป (พ.ศ. 2561 - 1580) (ราชกิจจานุเบกษา, 2561)
และแผนแมบทภายใตยุทธศาสตรชาติประเด็น (17) ความเสมอภาค และหลักประกันทางสังคม
(สํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจ และสังคมแหงชาติ, 2564) ไดใหความสําคัญกับการสราง
หลักประกันทางสังคมที่ครอบคลุม และเหมาะสมกับคนทุกชวงวัย ทุกเพศสภาพ และทุกกลุม

โดยเฉพาะกลุมดอยโอกาส และกลุมเปราะบาง เพื่อเปนการปดชองวางการคุมครองทางสังคมอื่น ๆ
เพื่อสรางความเปนธรรม และลดความเหลื่อมล้ําในทุกมิติ รวมทั้งการปองกันปญหาความเหลื่อมล้ํา
และความไมเสมอภาคที่คาดวาจะทวีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้นจากกระแสโลกาภิวัตน และการ