Page 91 - kpiebook65022

4.2.1.3 อุปสรรคด้านภาคประชาสังคม

ส าหรับภาคประชาสังคม พบว่าในการเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
มีอุปสรรคในด้านความเข้มแข็งของภาคประชาสังคม มีความกระจัดกระจายของกลุ่มและความหลากหลายทาง

ผลประโยชน์ มีภาพลักษณ์ที่ถูกมองว่าเคลื่อนไหวเพื่อขัดขวางการพัฒนา และขาดมุมมองเชื่อมโยงระหว่าง
การเมืองกับสิ่งแวดล้อม

ความเข้มแข็งของภาคประชาสังคม

จากข้อมูลผู้ให้สัมภาษณ์ พบว่า ความเข้มแข็งของภาคประชาสังคมนั้นมีอยู่บ้างแต่เพียง
บางส่วน ดังเห็นจากการเคลื่อนไหวในเรื่องสิ่งแวดล้อมที่ผ่านมา แต่หากพิจารณาจากการเปลี่ยนแปลงในเชิง
ระบบจะเห็นได้ว่าประชาสังคมในประเทศไทยยังไม่เข้มแข็งมากพอ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ภาคประชาสังคมที่เป็น

ชุมชนเดี่ยวยิ่งมีข้อจ ากัดในการเมืองสิ่งแวดล้อม เพราะขาดศักยภาพในการเข้าถึงทรัพยากร จึงมีความแตกต่าง
ทางอ านาจเมื่อเทียบกับภาครัฐที่เป็นผู้จัดสรรคหรือภาคเอกชนที่สามารถเข้าถึงทรัพยากรได้ดีกว่า ดังผู้ให้
สัมภาษณ์ยกตัวอย่างกรณีเข้าถึงทรัพยากรน้ าว่า การจัดการน้ าที่มีการผันน้ าเข้าไปสู่ภาคอุตสาหกรรม ส่วนภาค
การเกษตรอาจไม่มีหลักประกันว่าจะมีน้ าเพียงพอใช้ในการเกษตร เป็นประเด็นที่มีการเคลื่อนไหวจากภาค

พลเมืองอย่างมาก แต่ไม่บรรลุผลในเชิงการพัฒนานโยบาย (ผู้ทรงคุณวุฒิ 4 [สัมภาษณ์], 8 พฤษภาคม 2564)
สอดคล้องกับผู้ให้สัมภาษณ์ท่านอื่นว่า มีความไม่เป็นธรรมในการใช้น้ า เนื่องจาก เกิดกลุ่มผลประโยชน์ที่เข้าไป
แสดงสิทธิในการใช้น้ าจากแหล่งน้ าธรรมชาติ ท าให้บางกลุ่มขาดโอกาสในการเข้าถึงน้ า (ผู้ทรงคุณวุฒิ 18
[สัมภาษณ์], 31 พฤษภาคม 2564) นอกจากนี้ กรณีอื่นอย่างการร้องเรียน กลุ่มผู้ประกอบการมักเป็นกลุ่มที่มี

อิทธิพลในพื้นที่ ชาวบ้านเองก็มีความเกรงกลัวไม่กล้าร้องเรียนหรือยื่นเรื่องฟ้องต่อศาลปกครองเพื่อให้ระงับ
การด าเนินการของโรงงาน (ผู้ทรงคุณวุฒิ 16 [สัมภาษณ์], 7 พฤษภาคม 2564)

ความกระจัดกระจายของกลุ่มและความหลากหลายทางผลประโยชน์

ประชาสังคมมีลักษณะเป็นการรวมตัวของกลุ่มที่หลากหลายทางผลประโยชน์ จึงท าให้ขาด
ความเป็นเอกภาพ ดังผู้ให้สัมภาษณ์กล่าวว่า กลุ่มภาคประชาสังคมเองมีความไม่เป็นเอกภาพเป็นอุปสรรค

ส าคัญ มีความหลากหลายของจุดยึดและอุดมการณ์ทางการเมือง ความตระหนักเรื่องการอนุรักษ์ก็ไม่ชัดเจน
ดังนั้น ภาพรวมของกระบวนการภาคประชาชนดูเหมือนกระจัดกระจาย ไม่เป็นเอกภาพที่เป็นสายต่อเชื่อมกัน
ทั้งเหนือกลางใต้อีสาน (ผู้ทรงคุณวุฒิ 4 [สัมภาษณ์], 8 พฤษภาคม 2564; ผู้ทรงคุณวุฒิ 7 [สัมภาษณ์],
8 กุมภาพันธ์ 2564) หากมีการเคลื่อนไหว ก็จะเป็นไปเพื่อรักษาผลประโยชน์ของแต่ละกลุ่ม แต่ไม่ได้เป็น

เอกภาพของการบริหารการจัดการหรือลดผลกระทบจากการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
(ผู้ทรงคุณวุฒิ 4 [สัมภาษณ์], 8 พฤษภาคม 2564)

ความแตกกระจายและหลากหลายของประชาสังคม ส่งผลต่อความชัดเจนของความเป็น
ตัวแทนด้วย ดังผู้ให้สัมภาษณ์กล่าวว่า การหาตัวแทนเข้าไปเป็นกรรมการในระดับนโยบายที่ภาครัฐจัดให้
ภาคประชาสังคมไม่มีภาพความเป็นตัวแทนที่ชัดเจน จนท าให้ภาครัฐไม่สามารถก าหนดตัวแทนได้ ท าให้ไม่มี

ตัวแทนภาคประชาชนเข้าไป เมื่อเปรียบเทียบกับภาคเอกชนจะมีภาพตัวแทนที่ชัดเจน คือ สภาอุตสาหกรรม
หรือสภาหอการค้าที่จัดตั้งขึ้นมาอย่างชัดเจนและมีกฎหมายรองรับ จึงเห็นได้ว่ากรรมการระดับนโยบายและ
ระดับชาติจะมีที่นั่งของตัวแทนสภาอุตสาหกรรมและสภาหอการค้าเต็มไปหมด แต่หากมีข้อเสนอให้ประชาชน

78