Page 105 - kpiebook65022
P. 105
มีความสามารถด้านวนศาสตร์เท่านั้น แต่จ าเป็นต้องมีทักษะการท างานแบบมีส่วนร่วมหรือมิติอื่นที่เกี่ยวข้อง
(ผู้ทรงคุณวุฒิ 13 [สัมภาษณ์], 16 เมษายน 2564)
4.3.3.2 ภาคประชาสังคม
การเคลื่อนไหวของภาคประชาสังคมเองต่อประเด็นการเมืองสิ่งแวดล้อมหากจะไปสู่การ
พัฒนาที่ยั่งยืนได้นั้น พบว่า ภาคประชาสังคมควรมีบทบาทด้านพลเมือง ได้รับการส่งเสริมด้านฐานความรู้ และ
ปรับเปลี่ยนท่าทีในการเคลื่อนไหวใหม่ ดังนี้
ความเป็นพลเมือง
ผู้ให้สัมภาษณ์ส่วนใหญ่ที่เป็นภาครัฐเห็นว่าภาคประชาชนและเอกชนมีบทบาทส าคัญที่จะท า
ให้เกิดความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม โดยกล่าวว่า การปลูกฝังจิตส านึกสาธารณะด้านสิ่งแวดล้อมเป็นหน้าที่อย่าง
หนึ่งของประชาชน รวมถึงภาคเอกชนที่เป็นผู้ประกอบการที่ต้องช่วยกันจัดการสิ่งแวดล้อมให้เกิดความยั่งยืน
เช่น มีระเบียบวินัยในการแยกขยะ สอดส่องดูแลผู้กระท าผิด ไม่ปลดปล่อยสารพิษสู่สิ่งแวดล้อม ปฏิบัติตาม
มาตรฐานการควบคุมมลพิษ เป็นต้น (ผู้ทรงคุณวุฒิ 16 [สัมภาษณ์], 7 พฤษภาคม 2564; ผู้ทรงคุณวุฒิ 17
[สัมภาษณ์], 8 เมษายน 2564)
สอดคล้องกับข้อมูลจากการสนทนากลุ่มว่าการเมืองและการจัดการทรัพยากร ประชาชนต้อง
ตระหนักว่าการเมืองคือการเคลื่อนไหวเพื่อท าให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น การเคลื่อนไหวของประชาชนเพื่อที่จะ
เปลี่ยนแปลงกฎหมายทรัพยากรอาจจะต้องท าอย่างจริงจังมากขึ้น ถ้าเกิดการเคลื่อนไหวของประชาชนมีพลัง
จริงมันอาจจะมีผลต่อการกดดันรัฐสภาได้เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบาย (ภาคใต้ [สนทนากลุ่ม],
29 มิถุนายน 2564) เช่นเดียวกับผู้เข้าร่วมสนทนากลุ่มในภาคใต้กล่าวว่า สิทธิชุมชนต้องมาพร้อมกับหน้าที่
รัฐธรรมนูญมีการพูดถึงสิทธิแต่ไม่ได้พูดถึงหน้าที่ในการรักษาทรัพยากรและบ ารุงรักษา หากเราจะให้สิทธิชุมชน
ก็ต้องควบคู่กับการให้ความรู้หน้าที่ของชุมชนด้วยว่าชุมชนมีหน้าที่อะไร เพื่อป้องกันการอ้างสิทธิของตนแต่ไป
ละเมิดผู้อื่น (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ [สนทนากลุ่ม], 19 กรกฎาคม 2564)
กลไกหนึ่งที่ผู้เข้าร่วมการสนทนากลุ่มเสนอให้เป็นกลุ่มที่มีบทบาทส าคัญด้านสิ่งแวดล้อมคือ
ยกระดับและให้ความส าคัญกับเครือข่ายอาสาสมัครทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หรือ ทสม. รวมถึง
ประชาชนอื่น ๆ ด้วย ซึ่งจ าเป็นต้องมีความร่วมมือในการให้ความส าคัญกับกลไกนี้ตั้งแต่ระดับนโยบายของ
หลายกระทรวงร่วมกัน เพราะในระดับพื้นที่นโยบาย ทสม. จะถูกกระจายไปยังกระทรวงอื่น ซึ่งจะมีผลต่อการ
ให้ความส าคัญ รวมถึงเรื่องงบประมาณด้วย (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ [สนทนากลุ่ม], 19 กรกฎาคม 2564)
องค์ความรู้
องค์ความรู้ของภาคประชาสังคม ส่วนใหญ่เป็นองค์ความรู้ในเชิงลึกและหลากหลาย เพราะ
ภาคประชาสังคมเป็นที่รวมของกลุ่มคนจากหลายหลายอาชีพและหลากหลายความสนใจ แต่มีจุดร่วมกันใน
การที่จะเคลื่อนไหวในประเด็นการเมืองสิ่งแวดล้อม แต่องค์ความรู้ของประชาสังคมทั้งที่เกี่ยวกับพื้นที่ของตน
และเชิงการเคลื่อนไหว ยังขาดการเก็บรวมรวมอย่างเป็นระบบ จึงท าให้องค์ความรู้เหล่านี้ไม่ได้ถูกน าเข้าสู่วาระ
ทางนโยบายเพื่อการพัฒนา ท าให้องค์ความรู้ชุดอื่นที่มีความเป็นวิทยาศาสตร์ได้รับความสนใจมากกว่า และถูก
น ามาใช้ในการตัดสินใจทางนโยบาย ยกตัวอย่าง ผู้ให้สัมภาษณ์กล่าวว่า ความรู้พื้นบ้านมีความส าคัญอย่างมาก
ดังเช่นการส ารวจพื้นที่ลุ่มน้ าสงครามตอนใต้จังหวัดนครพนม เมื่อท าเสร็จแล้วจะเป็นฐานข้อมูลส าคัญในการ
ผลักดันให้ประกาศเป็นพื้นที่ชุ่มน้ า ซึ่งความรู้พื้นบ้านที่เป็นความรู้เฉพาะถิ่นมีความละเอียดว่าความรู้แบบ
92
