Page 12 - kpiebook64015
P. 12
เมื่อพิจารณาเปรียบเทียบกับกฎหมายของต่างประเทศ ไม่ว่าจะเป็นสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร
เยอรมนี หรือฝรั่งเศส พรรคการเมืองทั้งหลายต่างมีสถานะเป็นเพียงนิติบุคคลตามกฎหมายเอกชนทั้งสิ้น
กล่าวโดยสรุป คณาจารย์นิติศาสตร์เห็นว่านิติบุคคลมหาชนจะต้องจัดตั้งขึ้น ตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย
เท่านั้น ดังนั้น พรรคการเมืองซึ่งต้องขออนุญาตจดทะเบียนจัดตั้ง และต้องได้รับอนุญาตให้จัดตั้งจากนายทะเบียน
พรรคการเมือง จึงไม่อาจและจะต้องไม่เป็นนิติบุคคลมหาชน ดุจเดียวกับสมาคม มูลนิธิ หรือ แม้แต่บริษัทมหาชน
จำกัด หรือ บริษัทรัฐวิสาหกิจที่รัฐเป็นผู้ถือหุ้นทั้งหมดหรือถือหุ้นข้างมาก ซึ่งล้วนแต่มีสถานะทางกฎหมายเป็นนิติ
บุคคลตามกฎหมายเอกชน ทั้งตามหลักทฤษฎีทางกฎหมาย และตามแนวคำพิพากษาของศาลฎีกา และศาลปกครอง
สูงสุดที่วางบรรทัดฐานตลอดมาในระบบกฎหมายไทย โดยสอดคล้องหลักกฎหมายที่เป็นสากลทั่วโลก”
ต่อการอธิบายและให้เหตุผลของ “คณาจารย์นิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์” ข้างต้นนั้น ผู้วิจัยมี
ข้อสังเกตว่า จากเกณฑ์ข้อแรกที่ว่า “1. พิจารณาจากกฎหมายที่จัดตั้งนิติบุคคลนั้นว่าจัดตั้งขึ้นตามกฎหมายมหาชน
ซึ่งได้แก่ พระราชบัญญัติหรือพระราชกฤษฎีกาหรือไม่ ?”
คำตอบคือ ใช่ การจะจัดตั้งพรรคการเมืองตามกฎหมายจะต้องจดทะเบียนตามเงื่อนไขของพระราชบัญญัติ
พรรคการเมือง ที่เริ่มมาตั้งแต่ พ.ศ. 2498 จนถึงพระราชบัญญัติพรรคการเมืองฉบับปัจจุบัน พ.ศ. 2560
ต่อมาคือ “2. พิจารณาจากอำนาจที่องค์กรนั้นใช้ว่าองค์กรนั้นใช้อำนาจมหาชนในลักษณะที่มีอำนาจเหนือ
หรือ อำนาจฝ่ายเดียวหรือไม่ ?” โดย “คณาจารย์นิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์” ได้ตอบเกณฑ์ข้อ 2 นี้ไว้
ว่า
“กฎหมายไม่ได้บัญญัติให้พรรคการเมืองสามารถใช้อำนาจมหาชน หรือ ใช้อำนาจรัฐในลักษณะที่มีอำนาจ
เหนือ หรือ อำนาจฝ่ายเดียวแต่อย่างใด ในทางตรงกันข้ามพระราชบัญญัติฉบับดังกล่าว กลับมีเนื้อหาเป็นการ
ควบคุมการดำเนินกิจกรรมทางการเมืองของพรรคการเมืองให้เป็นไปตามรัฐธรรมนูญและกฎหมายเพียงเท่านั้น ใน
ทำนองเดียวกันกับพระราชบัญญัติบริษัทมหาชนจำกัด พ.ศ. 2535 ที่ควบคุมการดำเนินการของบริษัทมหาชน
พระราชบัญญัติบริษัทมหาชนจำกัดไม่ได้ให้อำนาจมหาชน หรือ อำนาจรัฐแก่บริษัทมหาชนแต่อย่างใด”
ผู้วิจัยเห็นด้วยกับข้อความข้างต้นที่ว่า “กฎหมายไม่ได้บัญญัติให้พรรคการเมืองสามารถใช้อำนาจมหาชน
หรือ ใช้อำนาจรัฐในลักษณะที่มีอำนาจเหนือ หรือ อำนาจฝ่ายเดียวแต่อย่างใด ในทางตรงกันข้ามพระราชบัญญัติ
ฉบับดังกล่าว กลับมีเนื้อหาเป็นการควบคุมการดำเนินกิจกรรมทางการเมืองของพรรคการเมืองให้เป็นไปตาม
รัฐธรรมนูญและกฎหมายเพียงเท่านั้นในทำนองเดียวกันกับพระราช บัญญัติบริษัทมหาชนจำกัด พ.ศ. 2535 ที่
ควบคุมการดำเนินการของบริษัทมหาชน พระราชบัญญัติบริษัทมหาชนจำกัดไม่ได้ให้อำนาจมหาชน หรือ อำนาจรัฐ
แก่บริษัทมหาชนแต่อย่างใด ”
แต่ผู้วิจัยมีความเห็นว่า พระราชบัญญัติพรรคการเมือง มิได้มีวัตถุประสงค์หรือเนื้อหาเพียงแต่ควบคุมการ
ดำเนินกิจกรรมทางการเมืองของพรรคการเมืองเท่านั้น แต่ยังควบคุมเรื่องการเงินของพรรคให้เป็นตามรัฐธรรมนูญ
และกฎหมายและเนื้อหาสาระของพระราชบัญญัติพรรคการเมืองนั้นๆด้วย ดังที่ผู้วิจัยได้อธิบายขยายความถึง
พัฒนาการกฎหมายพรรคการเมืองของสหราชอาณาจักรและบางประเทศข้างต้น นั่นคือ แม้ว่าแต่ละประเทศอาจจะ
12
