Page 171 - kpiebook64011
P. 171
พูดคุยกับหัวคะแนนที่มีปัญหาเพื่อให้แก้ไขปรับปรุง เช่น หากรับงานของผู้สมัครฝ่ายตรงข้ามมาด้วย ก็จะต้อง
น าเงินที่ได้มาจากผู้สมัครฝ่ายตรงข้ามไปคืน และต้องลงพื้นที่พบปะกับผู้มีสิทธิเลือกตั้งอีกรอบเพื่อเน้นย้ าข้อมูล
และหมายเลขของผู้สมัคร ทั้งนี้หัวคะแนนที่ถูกตรวจสอบว่าไม่ซื่อตรงต่อเครือข่ายจะถูกขึ้น “บัญชีด า” เพื่อตัด
ออกจากการเป็นหัวคะแนนของเครือข่ายในการเลือกตั้งครั้งต่อไป
ประเด็นที่สอง ทักษะที่จ าเป็นส าหรับหัวคะแนน จากบทบาทและหน้าที่ของหัวคะแนนที่กล่าวข้างต้น
คงท าให้เห็นว่า การเป็นหัวคะแนนจ าเป็นต้องมีทักษะในบางระดับไม่ว่าจะเป็นทักษะในการติดต่อสื่อสารเพื่อ
จะส่งข้อมูลของผู้สมัครรับเลือกตั้งไปยังผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ทักษะการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้มีสิทธิเลือกตั้งใน
พื้นที่เพื่อให้หัวคะแนนสามารถพบปะกับคนในพื้นที่ได้อย่างเป็นมิตร ทักษะการจัดความสัมพันธ์ทางอ านาจ
ระหว่างหัวคะแนนด้วยกันเองเพื่อป้องกันความขัดแย้งระหว่างกัน รวมถึงการดูแลพื้นที่ที่ตนเองรับผิดชอบเพื่อ
คุมคะแนนเสียงให้ได้ตามจ านวนที่ตนเองรับผิดชอบ อย่างไรก็ดี ทักษะที่น่าสนใจซึ่งคณะผู้วิจัยค้นพบจากการ
เลือกตั้งนายกและสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดสมุทรปราการปี 2563 คือ ทักษะการอ่านธรรมชาติ
ของแต่ละบ้านให้ออก ทักษะด้านนี้จ าเป็นมากส าหรับหัวคะแนนคุมย่านหรือกลุ่มบ้าน เพราะหากหัวคะแนน
คุมย่านหรือกลุ่มบ้านเข้าใจและสามารถอ่านลักษณะความคิดเห็นทางการเมืองของแต่ละบ้านได้ จะท าให้
หัวคะแนนมีฐานข้อมูลที่น าไปสู่การวางกลยุทธ์เพื่อระดมคะแนนเสียงได้อย่างแม่นย า เช่น โดยทั่วไปลักษณะ
ความคิดเห็นทางการเมืองของครอบครัวต่าง ๆ ในชุมชนจะแบ่งได้เป็นสามกลุ่มกว้าง ๆ คือ 1) กลุ่มบ้านที่มี
การเมืองในหัวใจ กลุ่มบ้านในลักษณะนี้จะมีพรรคการเมือง มีนักการเมือง หรือมีผู้สมัครที่ชื่นชอบอยู่แล้ว แม้
ไม่ได้เงินก็ไปเลือกคนที่ตนเองชื่นชอบอยู่ดี 2) กลุ่มบ้านที่พร้อมจะเปลี่ยนข้างทางการเมือง กลุ่มบ้านในลักษณะ
นี้ไม่มีธงในการเลือกตั้งอย่างชัดเจน สามารถเลือกผู้สมัครฝ่ายใดก็ได้ที่ผู้มีสิทธิเลือกตั้งสามารถต่อรองให้ปัญหา
ของตนเองได้รับการแก้ไข หรือต่อรองให้ตนเองสามารถเข้าถึงทรัพยากรได้มากและง่ายขึ้น และ 3) กลุ่มบ้านที่
อิงกับการเมือง กลุ่มบ้านในลักษณะนี้จะมีปฏิสัมพันธ์กับฝ่ายการเมืองในระดับพื้นที่อยู่แล้ว อาทิ เป็นเครือญาติ
หรือคณะท างานของผู้สมัครรับเลือกตั้ง กลุ่มบ้านในลักษณะนี้ไม่ว่าอย่างไรก็ต้องเลือกคนจากฝ่ายการเมืองของ
ตน
เมื่อหัวคะแนนสามารถอ่านลักษณะความคิดทางการเมืองของแต่ละบ้านได้ก็จะน าไปสู่วางแผนส าหรับ
การหาเสียงและการสร้างระบบอุปถัมภ์ภายหลังการเลือกตั้งได้เหมาะสมยิ่งขึ้น อาทิ หากหัวคะแนนจะต้องลง
พื้นที่เพื่อแจกเงิน กลุ่มบ้านในลักษณะที่ 3 เป็นกลุ่มบ้านต้องห้ามที่ไม่สามารถแจกเงินได้เลยเพราะจะน าไปสู่
การร้องเรียนเรื่องการทุจริต และท าให้การเลือกตั้งเกิดปัญหาตามมา ในส่วนกลุ่มบ้านลักษณะที่ 2 การแจกเงิน
ต้องท าด าเนินการอย่างเต็มที่และอาจจะต้องหลายรอบเพื่อจูงใจผู้มีสิทธิเลือกตั้งกลุ่มนี้ให้มาเลือกผู้สมัครฝ่าย
ตนเอง ส าหรับกลุ่มบ้านในลักษณะแรก การน าเงินไปแจกอาจไม่ใช่เครื่องมือที่ดีส าหรับการหาเสียงให้ผู้สมัคร
หากแต่ต้องใช้การสร้างปฏิสัมพันธ์จากระบบอุปถัมภ์ผ่านโครงการ กิจกรรม หรือการอ านวยความสะดวกที่ช่วย
บรรเทาปัญหาในพื้นให้น้อยลง
ประเด็นที่สาม การผนึกโครงสร้างของหัวคะแนนให้สามารถท างานเพื่อควบคุมคะแนนเสียง
หัวคะแนนไม่ใช่อาชีพประจ า หากพิจารณาจากบุคคลที่เข้ามารับบทบาทเป็นหัวคะแนนจะพบว่า หัวคะแนน
เป็นบทบาทคู่ขนานไปกับอาชีพหรือต าแหน่งหน้าที่ซึ่งบุคคลเหล่านั้นรับผิดชอบ เช่น ในขณะที่ด ารงต าแหน่ง
เป็นผู้ใหญ่บ้าน ก านัน หรือนายกองค์การบริหารส่วนท้องถิ่นก็รับบทบาทการเป็นหัวคะแนนคู่ขนานไปด้วย
ค าถามที่ควรวิเคราะห์ต่อมาคือ กลุ่มการเมืองที่ครองพื้นที่มาอย่างต่อเนื่อง หรือผู้สมัครรับเลือกตั้งจะธ ารง
รักษาโครงสร้างและเครือข่ายหัวคะแนนให้ด ารงอยู่กับฝ่ายตนเองอย่างไร เพื่อที่จะระดมคะแนนเสียงให้ฝ่าย
โครงการศึกษาการเลือกตั้งระดับท้องถิ่น ปี 2563: การเลือกตั้งสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดและนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดสมุทรปราการ 153
