Page 31 - kpiebook63019

26

2.3 กรอบการประเมินการดำเนินงานรัฐสภาของสหภาพรัฐสภา (IPU)

21
และรัฐสภาต่างประเทศ

สหภาพรัฐสภา (Inter-Parliamentary Union หรือ IPU) ได้จัดทำข้อแนะนำการปฏิบัติที่ดีสำหรับ
รัฐสภาและระบอบประชาธิปไตยในยุคศตวรรษที่ 21 (Parliament and Democracy in the twenty-first
century : A Guide to good practice) และคู่มือการประเมินการดำเนินงานของรัฐสภา: การประเมินตนเอง

สำหรับรัฐสภา (Evaluating Parliament: a self-assessment toolkits for parliaments) โดยใช้หลักการ
และค่านิยมพื้นฐานของระบอบประชาธิปไตยเป็นกรอบแนวคิด และอาศัยแนวปฏิบัติที่ดีสำหรับรัฐสภา

ตามระบอบประชาธิปไตยเป็นแนวในการออกแบบคู่มือและวางเกณฑ์มาตรฐานเพื่อใช้ในการประเมิน
การดำเนินงานของรัฐสภา ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็น 6 ด้าน คือ

2.3.1 การเป็นตัวแทนปวงชนของรัฐสภา 22

เกณฑ์มาตรฐานแรกของรัฐสภาภายใต้ระบอบประชาธิปไตย คือ การเป็นตัวแทนรัฐสภา ซึ่งจะ
ต้องสะท้อนถึง

(1) เจตจำนงของประชาชน (popular will) โดยดูจากการเลือกผู้แทนและ
พรรคการเมืองของผู้มีสิทธิออกเสียงเลือกตั้ง โดยผ่านระบบการเลือกตั้ง (Electoral system)

(2) ความหลากหลายทางสังคม (social diversity) ในรูปของความหลากหลายทางเพศ
ภาษา ศาสนา เชื้อชาติ และอื่น ๆ หากรัฐสภาขาดความหลากหลายทางสังคมแล้ว จะทำให้เกิดช่องโหว่หรือ
ทอดทิ้งกลุ่มชน หรือชุมชนหรือกลุ่มด้อยโอกาสออกไป และอาจส่งผลให้เกิดความไร้เสถียรภาพของระบบ

การเมืองและผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของประชาชนได้

ทั้งนี้ “การเป็นตัวแทนปวงชนของรัฐสภาตามระบอบประชาธิปไตย” พิจารณาจาก

ก. การเป็นองค์ประกอบของรัฐสภา (Composition of parliament) ซึ่งเป็นผลลัพธ์มาจาก
กระบวนการเลือกตั้ง (Electoral Process) ซึ่งจะต้องเสริมสร้างให้เกิดการเป็นตัวแทนปวงชนและ

ความหลากหลายทางสังคม โดยต้องมี กฎและระเบียบขั้นตอนการเลือกตั้งเพื่อเอื้อให้สมาชิกรัฐสภาเป็นตัวแทน
ของปวงชน เอื้อให้รัฐสภาประกอบด้วยผู้แทนกลุ่มชนที่หลากหลาย มีตัวแทนของชนกลุ่มน้อยและผู้ด้อยโอกาส

ข. ข้อบังคับรัฐสภาที่เป็นธรรมและไม่แบ่งแยก (Fair and inclusive parliamentary

procedures) ซึ่งเปิดโอกาสให้สมาชิกรัฐสภาทุกคนแสดงความคิดเห็นและมีส่วนร่วมในงานของรัฐสภาอย่าง
เสมอภาค รวมทั้งได้รับการพัฒนาการเรียนรู้เพื่อการทำหน้าที่เป็นผู้แทนในรัฐสภา

21 สรุปจาก สถาบันการเมืองกับการพัฒนาประชาธิปไตย: การดำเนินงานของรัฐสภาตามเกณฑ์และตัวชี้วัดของสหภาพรัฐสภา
(IPU), เล่มเดิม, (น. 2-15 – 2-61)

22 แหล่งเดิม, (น. 2-16.)

การประเมินผลการดำเนินงานของรัฐสภาไทย (สภานิติบัญญัติแห่งชาติ) โดยใช้เกณฑ์และตัวชี้วัดของ Inter-Parliamentary Union (IPU)