Page 27 - kpiebook63019
P. 27
22
ซึ่งเป็นการบริหารจัดการที่ดี (good governance) โดยมีเป้าหมายคือ การพัฒนาและอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข
ของทุกภาคในสังคมกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ ธรรมาภิบาลมีจุดมุ่งหมายในการสร้างความเป็นธรรมในการพัฒนา
ทางเศรษฐกิจและสังคมให้กับทุกภาคในสังคม ไม่ใช่ภาคใดภาคหนึ่ง 16
แนวความคิดเรื่องธรรมาภิบาลสอดคล้องกับหลักนิติรัฐ รัฐธรรมนูญนิยม และหลักความชอบด้วย
กฎหมายของเจ้าหน้าที่ของรัฐ และให้ความสำคัญกับทุกภาคในสังคม ไม่ว่าจะเป็นประชาสังคม (civil society)
หรือภาคธุรกิจเอกชน มากกว่าจะเน้นการจัดการภาครัฐแต่เพียงอย่างเดียว การมีส่วนร่วมของประชาชนทั้งทางตรง
และทางอ้อมผ่านสถาบันต่าง ๆ ความเปิดเผยโปร่งใสในกระบวนการทำงาน ข้อมูล ข่าวสารต่าง ๆ ในสังคม
สามารถถ่ายโอนและตรวจสอบได้ รวมถึงมีมาตรการจัดการกับเจ้าหน้าที่ของรัฐเพื่อผลประโยชน์ส่วนตนด้วย
การจัดระบบการบริหารจัดการรัฐที่เป็นธรรมาภิบาลนั้น มุ่งที่จะสร้างความเป็นธรรมในสังคมย่อมเป็น
ปฏิปักษ์ต่อการบริหารจัดการรัฐที่เอื้อประโยชน์ให้ภาคใดภาคหนึ่งแต่เพียงฝ่ายเดียว ดังนั้น เพื่อป้องกัน
การเกิดกรณีดังกล่าว และเยียวยาความเสียหายที่เกิดขึ้น ก็ย่อมต้องมีมาตรการในการควบคุมบุคลากรของรัฐ
ให้ดำเนินการอยู่ในระบบการบริหารจัดการที่ดีต่อไป
ในประเทศไทย ภายหลังวิกฤตเศรษฐกิจเมื่อ พ.ศ. 2540 กระแสการนำหลักธรรมาภิบาลได้เกิดขึ้น
เนื่องจากเปลี่ยนแปลงทางการเมืองหลายครั้ง ด้วยเหตุที่ผู้ปกครองมิได้ยึดมั่นในหลัก “ธรรมาภิบาล” จนทำให้
เกิดความเสียหายแก่บ้านเมือง การก่อตัวของความเชื่อในกระบวนการบริหารรัฐตามหลักธรรมาภิบาลจึงทวี
ความสำคัญของยิ่งขึ้น ทั้งในแง่เป็นแนวทางที่ควบคุมการปฏิบัติการใช้อำนาจของรัฐ และเป็นองค์ประกอบ
สำคัญที่เสริมสร้างความยั่งยืนของประชาธิปไตย ทั้งนี้ สถาบันพระปกเกล้า ซึ่งได้การสนับสนุนของสำนักงาน
พัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติได้ทำการศึกษาค้นคว้าตัวชี้วัดธรรมาภิบาล เพื่อนำไปสู่การเข้าใจ
หลักธรรมาภิบาล องค์ประกอบสำคัญ แนวทางการบรรลุธรรมาภิบาลเพื่อการปฏิบัติงานที่ดีขึ้น รายงานชิ้นนี้
เป็นเอกสารวิจัยชุดแรก ๆ ของประเทศไทยที่นำเสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับธรรมาภิบาลซึ่งมักเรียกสลับไปมากับ
คำว่า “การบริหารจัดการที่ดี” โดยธรรมาภิบาลประกอบด้วยหลักพื้นฐาน 6 ประการ คือ หลักสำนักรับผิดชอบ
นิติธรรม มีส่วนร่วม คุณธรรม โปร่งใส และคุ้มค่า 17
รายงานเรื่อง “การศึกษาเพื่อพัฒนาดัชนีชี้วัดผลการพัฒนาระบบบริหารจัดการที่ดี” โดยสถาบัน
18
พระปกเกล้า ได้ให้ความหมายของการบริหารจัดการที่ดีว่าเป็นหลักการบริหารงานที่มุ่งเน้นหลักการ โดยมิใช่
หลักการที่เป็นรูปแบบทฤษฎีการบริหารงาน แต่เป็นหลักการทำงาน ซึ่งหากมีการนำมาใช้เพื่อการบริหารงาน
แล้ว จะเกิดความเชื่อมั่นว่า จะนำมาซึ่งผลลัพธ์ที่ดีที่สุด แนวคิดการบริหารจัดการที่ดีหรือ “ธรรมาภิบาล”
ประกอบด้วยหลักการพื้นฐาน 6 ประการ คือ
16 จาก การสร้างธรรมาภิบาลในสังคมไทย, (น.28), โดย บวรศักดิ์ อุวรรณโณ, 2542, กรุงเทพฯ: วิญญูชน, ลิขสิทธิ์ 2542 โดย
สำนักพิมพ์วิญญูชน.
17 จาก หลักธรรมาภิบาล:จากแนวคิดสู่การปฏิบัติในสังคมไทย, (น.4), โดย สถาบันพระปกเกล้า, 2564, กรุงเทพฯ: สถาบัน
พระปกเกล้า ,ลิขสิทธิ์ 2561 โดย สถาบันพระปกเกล้า
18 จาก รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาเพื่อพัฒนาดัชนีชี้วัดผลการพัฒนาระบบบริหารจัดการที่ดี (น.6-2 - 6-3) โดย
สถาบันพระปกเกล้า, 2545, กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า, ลิขสิทธิ์ 2545 โดยสถาบันพระปกเกล้า
การประเมินผลการดำเนินงานของรัฐสภาไทย (สภานิติบัญญัติแห่งชาติ) โดยใช้เกณฑ์และตัวชี้วัดของ Inter-Parliamentary Union (IPU)
