Page 24 - kpiebook63019

19

ประการที่สอง ฝ่ายนิติบัญญัติเป็นองค์กรหลักในการตรากฎหมาย อันเป็นผลตามทฤษฎี

สัญญาประชาคมเช่นกัน โดยในการปกครองของรัฐเองก็มีความจำเป็นต้องออกกฎหมายเพื่อประโยชน์
สาธารณะนั้นก็จะต้องจำกัดสิทธิเสรีภาพของบุคคลที่รวมเป็นสังคม ดังนั้น การจำกัดสิทธิเสรีภาพเช่นนี้

ต้องกระทำโดยปวงชนหรือผู้แทนปวงชน ซึ่งแสดงเจตจำนงทั่วไป (general will) ผ่านการออกเป็นกฎหมาย
โดยนัยนี้ กฎหมายที่ปวงชนหรือผู้แทนปวงชนบัญญัติขึ้นจึงเป็นการแสดงออกซึ่งเจตจำนงร่วมกันของ
ประชาชนเอง (law is the expression of the general will) การจำกัดสิทธิเสรีภาพโดยกฎหมายที่ปวงชน

7
หรือผู้แทนประชาชนออกจึงกระทำได้เพราะปวงชนได้ให้ความยินยอมแล้ว โดยความสัมพันธ์เชิงอำนาจของ
ฝ่ายนิติบัญญัติในกรณีนี้ ก็เป็นการสะท้อนถึงความสำคัญของฝ่ายนิติบัญญัติในฐานะตัวแทนประชาชน

ในลักษณะดังนี้

ลักษณะแรก คือ มีอำนาจในการดำเนินกระบวนการนิติบัญญัติเพื่อกำหนดสาระของ

กฎเกณฑ์แห่งกฎหมายมาใช้ในรัฐ โดยกฎหมายที่ตราขึ้นนี้ต้องมีลักษณะเป็นกฎเกณฑ์ที่มุ่งใช้บังคับกับบุคคล
ทั่วไป และใช้กับข้อเท็จจริงได้ไม่จำกัดจำนวน ทั้งนี้ขอบเขตอำนาจของฝ่ายนิติบัญญัติจะสามารถตรากฎหมาย
ได้เพียงใดขึ้นได้นั้น ในประเทศที่ถือว่าองค์กรนิติบัญญัติเป็นผู้มีอำนาจสูงสุดในรัฐ (Supremacy of

Parliament) อย่างประเทศอังกฤษ ฝ่ายนิติบัญญัติไม่มีข้อจำกัดในการตรากฎหมาย โดยจะตรากฎหมาย
เกี่ยวกับเรื่องใดก็ได้ ทั้งนี้ ประเทศส่วนใหญ่ จะมีข้อกำหนดขอบเขตของเนื้อหาสาระของกฎหมายที่อาจตราได้
8
9
ไว้ในรัฐธรรมนูญ ได้เป็นสองกลุ่ม
โดยกลุ่มแรกซึ่งส่วนใหญ่เป็นประเทศที่ใช้ระบบรัฐสภา (ยกเว้นประเทศ
อังกฤษ) อาจบัญญัติไว้กว้าง ๆ ว่าฝ่ายนิติบัญญัติมีอำนาจในการตรากฎหมายเท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งกับ
สิ่งที่รัฐธรรมนูญกำหนดรับรองไว้ ส่วนอีกกลุ่มจะบัญญัติไว้อย่างชัดเจนว่าฝ่ายนิติบัญญัติมีอำนาจในการ
10
ตรากฎหมายเรื่องใดบ้าง นอกเหนือจากที่กำหนดไว้ไม่สามารถทำได้ เช่นในรัฐธรรมนูญของประเทศสหรัฐอเมริกา
และรัฐธรรมนูญของประเทศฝรั่งเศส
เป็นต้น
11

7 จาก การปรับปรุงกระบวนการริเริ่ม การนำเสนอ การพิจารณา และการอนุมัติกฎหมายไทย โดยสถาบันพระปกเกล้า และ
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, เล่มเดิม, หน้าเดิม.

8 แต่ก็อาจมีข้อจำกัดตามธรรมเนียมประเพณีปฏิบัติ โดยมิได้กำหนดเป็นลายลักษณ์อักษรในรัฐธรรมนูญ เพราะรัฐธรรมนูญ
ของอังกฤษมิได้มีการบัญญัติเป็นลายลักษณ์อักษร และในปัจจุบันรัฐสภาอังกฤษก็ได้ตรากฎหมายมาจำกัดขอบเขตอำนาจของตนเองคือ
Westminster Act 1931 รวมถึงการต้องดำเนินการตามกฎเกณฑ์ที่ออกโดยสหภาพยุโรป ที่อังกฤษเป็นสมาชิกอยู่ และยังมีการโอน
อำนาจในการตรากฎหมายที่เกี่ยวกับการปกครองประเทศที่รวมกันเป็นสหราชอาณาจักร ให้มีอำนาจตรากฎหมายได้เอง อันได้แก่
รัฐสภาสกอตแลนด์ สภาแห่งเวลส์ และสภาแห่งไอร์แลนด์เหนือ แต่รัฐสภาอังกฤษก็ยังสามารถตรากฎหมายเพื่อแก้ไขเพิ่มเติมหรือ
เพิกถอนกฎหมายที่รัฐสภาของประเทศเหล่านั้นตราขึ้นได้ โปรดดู หลักกฎหมายรัฐธรรมนูญ (น. 67) โดย มานิตย์ จุมปา, 2557,
กรุงเทพฯ: นิติธรรม, พิมพ์ครั้งที่ 2. และ รัฐสภาสหราชอาณาจักร : สภาสามัญ สภาขุนนาง หน่วยงานสนับสนุน โดย อรณิช รุ่งธิปานนท์,
2553, ในเอกสารวิชาการ, (น.34-36). สำนักวิชาการ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร,

9 จาก หลักกฎหมายรัฐธรรมนูญ, เล่มเดิม, หน้าเดิม.

10 ตัวอย่างเช่น มาตรา 26 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560

11 โปรดดูรัฐธรรมนูญของประเทศสหรัฐอเมริกา มาตรา 1 ข้อ 8 และรัฐธรรมนูญของประเทศฝรั่งเศส ค.ศ. 1958 มาตรา 34

การประเมินผลการดำเนินงานของรัฐสภาไทย (สภานิติบัญญัติแห่งชาติ) โดยใช้เกณฑ์และตัวชี้วัดของ Inter-Parliamentary Union (IPU)