Page 54 - b29416_Fulltext

52

เมื่อพิจารณาเจาะลึกเฉพาะความไม่เป็นสัดส่วนที่พรรคการเมืองขนาดใหญ่ที่ชนะการเลือกตั้ง

อันดับหนึ่งในการเลือกตั้งของไทยตั้งแต่ปี 2544 ถึง 2562 ซึ่งก็คือพรรคไทยรักไทย พลังประชาชน
และเพื่อไทย (ตามล าดับ) พบว่าการเลือกตั้งที่พรรคการเมืองขนาดใหญ่ได้ที่นั่งเกินสัดส่วนคะแนนสูง

ที่สุดคือ การเลือกตั้งปี 2548 ตามาด้วยการเลือกตั้งปี 2544, 2550, 2562 และ 2554 ซึ่งในการ

เลือกตั้งปี 2548 นั้นเกิดจากบริบททางการเมือง ณ ขณะนั้นที่เกิดปรากฏการณ์พรรคไทยรักไทยด ารง
วาระครบเทอมและมีคะแนนนิยมสูง ท าให้พรรคการเมืองจ านวนมากย้ายเข้าไปรวมกับพรรคไทยรัก

ไทย ท าให้พรรคสามารถชนะการเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งได้จ านวนมากเนื่องจากพรรคที่ย้ายเข้ามารวม
นั้นมีฐานเสียงในแต่ละจังหวัดและภูมิภาคอย่างแข็งแรง การเมือง ประเด็นที่น่าสนใจคือ การเลือกตั้ง

ปี 2562 ซึ่งใช้ระบบเลือกตั้งแบบบัตรใบเดียวแบบจัดสรรปันส่วนผสม กลับไม่ได้มีผลท าให้เกิดความ
เป็นสัดส่วนอย่างแท้จริง พรรคขนาดใหญ่อย่างเพื่อไทยยังคงได้ที่นั่งเกินสัดส่วนคะแนนถึงร้อยละ 5.04

ซึ่งสูงกว่าที่พรรคเพื่อไทยได้ในการเลือกตั้งปี 2554 ซึ่งอยู่ที่ร้อยละ 4.59 เสียอีก (ดูตารางที่ 7)

ตารางที่ 7 : พรรคที่ชนะเลือกตั้งอันดับหนึ่งกับความไม่เป็นสัดส่วน พ.ศ. 2544-2562

พรรคการเมือง การเลือกตั้ง ความไม่เป็นสัดส่วน (ร้อยละ)

ไทยรักไทย 2544 8.96

ไทยรักไทย 2548 14.23
พลังประชาชน 2550 7.46

เพื่อไทย 2554 4.59
เพื่อไทย 2562 5.04

ที่มา: ค านวณจากส านักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (2544, 2548, 2550, 2554, 2562)

สรุป
ระบบเลือกตั้งที่ก่อให้เกิดความไม่เป็นสัดส่วนมากที่สุดคือ ระบบเลือกตั้งปี 2540 ตามมาด้วย

ระบบเลือกตั้งปี 2550 และ 2550 แก้ไขเพิ่มเติม ในขณะที่ระบบเลือกตั้งปี 2560 นั้นแม้จะสร้างให้
เกิดความเป็นสัดส่วนมากกว่าทั้ง 3 ระบบที่ใช้มาก่อนหน้าในภาพรวมเปรียบเทียบ แต่ก็ไม่ได้ท าให้เกิด

ความเป็นสัดส่วนอย่างแท้จริงดังที่ตั้งเป้าหมายไว้ ในทางตรงกันข้ามเมื่อพิจารณาเจาะลึกเฉพาะ
ความไม่เป็นสัดส่วนที่พรรคการเมืองขนาดใหญ่อันดับหนึ่งได้รับ ระบบเลือกตั้งปี 2560 กลับก่อให้เกิด

ความไม่เป็นสัดส่วนมากกว่าระบบเลือกตั้งปี 2550 แก้ไขเพิ่มเติมเสียด้วยซ้ า

ประเด็นส าคัญที่ต้องตระหนักคือ หากอยากได้ความเป็นสัดส่วนแบบสมบูรณ์อย่างแท้จริง
(absolute proportionality) ระบบผสมไม่ใช่ค าตอบ ไม่ว่าจะเป็นระบบผสมแบบสัดส่วนหรือ

เสียงข้างมาก หากเป้าหมายส าคัญที่สุดคือความเป็นสัดส่วนและคะแนนไม่ตกน้ า จะต้องเลือกใช้ระบบ

เลือกตั้งแบบสัดส่วนที่มี ส.ส. บัญชีรายชื่อเท่านั้น โดยมีบัตรใบเดียวที่ประชาชนไปเลือก