Page 48 - b29416_Fulltext

46

ในการเลือกตั้งปี 2544 พบว่ามีพรรคการเมือง 4 พรรคที่ได้ที่นั่งเกินสัดส่วนคะแนนที่พรรค

ได้รับเรียงตามล าดับจากมากไปหาน้อยดังนี้ คือ ไทยรักไทย ชาติไทย ความหวังใหม่และกิจสังคม
โดยสาเหตุหลักเกิดจากการที่พรรคไทยรักไทยมีความสามารถในการแข่งขันในระบบเขตสูง ท าให้

ได้ที่นั่งในระบบเขตถึง 200 ที่นั่งจาก 400 ที่นั่ง (คิดเป็นร้อยละ 50) ซึ่งมากกว่าคะแนนในระบบบัญชี

รายชื่อ และดังที่อธิบายไปแล้วว่าชัยชนะในระบบเขตนั้นเป็นชับชนะจากการชนะเสียงข้างมาก
ธรรมดา จึงท าให้เกิดความไม่เป็นสัดส่วนขึ้นได้

ในขณะที่พรรคที่ได้ที่นั่งน้อยกว่าสัดส่วนคะแนนที่ตนได้รับเรียงตามล าดับคือ ถิ่นไทย
ประชาธิปัตย์ ราษฎร ชาติพัฒนา และเสรีธรรม สาเหตุก็เป็นเพราะว่าพรรคถิ่นไทยเป็นพรรคขนาด

เล็กที่มีนโยบายโดดเด่นด้านสิ่งแวดล้อมจึงได้คะแนนในบัญชีรายชื่อไม่น้อย (ร้อยละ 2.11) แต่ก็ต่ ากว่า
เพดานขั้นต่ าร้อยละ 5 ที่ก าหนดไว้ท าให้ไม่ได้รับการจัดสรรที่นั่ง ส.ส. บัญชีรายชื่อเลย แต่ความไม่เป็น

สัดส่วนก็ถือว่าต่ าคืออยู่ที่ร้อยละ 1.91 เท่านั้น ในขณะที่พรรคใหญ่อันดับ 2 อย่างประชาธิปัตย์ได้น้อย

กว่าที่ควรจะเป็นร้อยละ 0.98 เท่านั้น (ดูตารางที่ 2)

ตารางที่ 2 : ความไม่เป็นสัดส่วนระหว่างคะแนนเสียงและที่นั่งในการเลือกตั้ง พ.ศ. 2544

พรรคการเมือง คะแนนในระบบ ที่นั่งในสภา ความไม่เป็นสัดส่วน

บัญชีรายชื่อ (ร้อยละ) (ร้อยละ) (ร้อยละ)
ไทยรักไทย 40.64 49.6 8.96

ประชาธิปัตย์ 26.58 25.6 -0.98
ชาติไทย 5.32 8.2 2.88

ชาติพัฒนา 6.1 5.8 -0.3
เสรีธรรม 2.82 2.8 -0.02

ความหวังใหม่ 7.01 7.2 0.19
ราษฎร 1.25 0.4 -0.85

ถิ่นไทย 2.11 0.2 -1.91
กิจสังคม 0.16 0.2 0.04

ที่มา: ค านวณจากส านักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (2544)
หมายเหตุ: ในความเป็นจริง ตัวเลขร้อยละของความไม่เป็นสัดส่วนนั้นค านวณเป็นจ านวนบวกเพราะเป็นส่วนต่าง
ของคะแนนกับที่นั่ง แต่ผู้วิจัยใส่เครื่องหมาย – ไว้เพื่อให้เห็นชัดเจนกรณีที่พรรคการเมืองดังกล่าวได้ที่ที่นั่งน้อยกว่า

สัดส่วนคะแนน